पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले बिरामी भएर पनि नेतालाई दिएको शिक्षा

‍-सूर्य खड्का-

आफ्नो ७१ औं जन्मोत्सव जनताबाट शुुभेच्छा तथा दीघार्युको शुुभकामनालिएर मनाएको केही सातामा नै पूर्व श्री ५ महाराजाधिराजको स्वास्थ्य बिग्रियो । बुधवार नर्भिक अस्पतालमा भर्ना भएपछि उनको सफलतापूर्वक चिकित्सकीय उपचार भएको छ । वंशानुुगत मुटु रोगले सताइएका पूर्व श्री ५ को स्वास्थ्य सप्रिनु वा बिग्रनु आफैमा एक खबर होइन, यो मानवचोलाको एक प्राकृतिक आकस्मिकता र भवितव्य पनि हो। चिकित्सकहरुको टोलीको प्रयाश र समर्थकहरुको शुुभेच्छाले उनको स्वास्थ्यमा सुधार भैरहेको छ । उनको दीर्घजीवनको कामनागर्ने लाखौं फ्यानहरुलाई यो शुुभखबर नै हो। उनी सन्चो भएर आजै घर फिर्ता पनि भइसके।

आफ्नो आकस्किमक अस्वस्थताका वीच उपचार र स्वास्थ्यलाभ गरिरहँदा पूर्व श्री ५ ले केही मुलभुत सन्देशहरु दिन सके, जो चाहि आफैमा ठूलै खबर हो। देशमा आफ्नै शाहवंशको शासकीय बिरासत भत्काएर स्थापित गरिएको गणतन्त्र संस्थागत हुदै गैरहदा धेरै गणतान्त्रिक नेताहरु उपचारका लागि विदेशिने गर्थे, गरिरहेकै छन । माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले धर्म पत्नी सीतालाई केही साता अघि रोग नखुलेको उपचार वैंककमा गराएर फर्के । एमाले अध्यक्ष केपी ओलीको नियमित अस्पताल नै विदेश हो कहिले वैंकक त कहिले सिंगापुर । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले केही समय अघि पत्नी डा. आरजुको उपचार भारतमा गराएकाथिए । पूर्व प्रधानमन्त्री झलनाथ खनाल हुन की सुजाता कोईराला सबैको विदेशमानै उपचार हुने गरेको यथार्थ हो । पूर्व राष्टपति डा. रामवरण यादव आफै चिकित्सक भएर पनि उनले पनि विदेशमा नै उपचार गराएकाहुन । वर्तमान राष्टपति विद्या भण्डारी पनि विदेशबाटै स्वास्थ्य लाभ गराएर स्वस्थ भएकी एक हस्ती हुन । विदेशमा उपचार गर्न गराउन नजाने नेता चाहि को को छन भनेर सूचि बनाउँदामात्रै छोटो र छिटो हुने हाम्रा गणतन्त्रका नेताहरुको धरातलीय यथार्थ हो ।

यस परिवेशमा मुटु रोगको उपचारमाचाहे जे सुकै कारणले होस पूर्व श्री ५ को गन्तव्य बन्यो नर्भिक अस्पताल । यो उनको सबैभन्दा सही र प्रशंसनीयकदमहो । स्वदेशी चिकित्सक, अस्पताल र चिकित्सा पद्धतिप्रति पूर्व राष्टप्रमुखले देखाएको विश्वास र भरोशा नेपाल स्वास्थको लागि सही र योग्यर सक्षम छ भन्ने सार्थक सन्देश पनि हो । यसमा समर्थक मात्रैले होईन, विरोधीले पनिउनलाई साधुवाददिन सानो छाती गर्नु आवश्यक छैन । हाम्राशीर्ष र वरिष्ठ भनिने दलीय नेताहरु आफैले आफ्ना अस्पतालहरुलाई विश्वास गर्न सुरु गरे हुन्छ अबपूर्व श्री ५ ले जस्तै । रोग अनुसार थपउपचार अति जरुरी भएविदेशै कोहीनजाउनभन्ने होईन । तर टाउको दुख्नसाथ सिधै विदेश ताक्नेहरुले सिकुन पूर्व श्री ५ बाट, भरोसा र विश्वास गर्न स्वदेशी अस्पताल, चिकित्सक र उपचार पद्धतिलाई । यो पनिहो राष्टवाद, देशभक्ति र सम्वृद्धि यात्राको असलसंस्कार । यस मानेमाधन्य छन पूर्व श्री ५ ।

आफ्नो शासकीय विरास तखोस्ने गणतन्त्रप्रति सधै मौनसम्मति देखाएर गणतन्त्रका सबैभन्दाभद्र आज्ञाकारी पात्र वितेका दशकमा नेपालमा कोही देखिएभने उनै एक पूर्व श्री ५ हुन । उनले गणतन्त्र जनताकालागि जुन जोगि आए पनि कानै चिरेका भैरहदापनियसका विरुद्ध कुनै षडयन्त्र गरेन्न । कुनै दृश्य खेल खेलेन्न । जसो जसो गणतन्त्रको आदेश उसै उसै मन्जुर गरेर उनले आफूलाई असल नागरिक भुमिकामा सबैभन्दाउम्दा साबित गरे । उनले गणतन्त्रले आफूलाई पूर्व शासकका रुपमा, शाहवंशको अन्तिम राजाका रुपमादिनुपर्ने न्यूनतम सम्मान नदिदा पनि चित्त दुखाई गरेन्न, गुनासो पनि देखाएन्न । धेरै पक्ष छन, पूर्वश्री ५ काजसले गणतन्त्र कार्यान्वयनमा अद्धितिय रुपमा सहयोगीभुमिकानिभाए । यस मानेमाउनी गणतन्त्रवादीले मनदेखि श्रद्धा, सम्मानसहित धन्यवाद दिनैपर्ने एक असल पात्र हुन ।

आम मान्छेका रुपमाअहिले बिरामीभएर अस्पतालमा स्वास्थ्यलाभ गरिरहेकापूर्व श्री ५ लाई भेट्न प्रधानमन्त्री देउवा, दलका नेताहरु र खासगरी माओवादी केन्द्रकाअध्यक्षतथापूर्वप्रधानमन्त्री प्रचण्ड जानै पर्ने थियो ।

किनभने देउवा सरकार वा राज्यकाप्रतिकहुन । प्रचण्ड यो परिवर्तनकाजीवन्तनायकहुन र पूर्व श्री ५ यो परिवर्तनलाई सहयोगीबनेका ऐतिहासिकनायकहुन ।
उसै पनि सुख दुखमाहातेमालो गर्ने नेपालीभाई भाईको परम्परा हो । मान्छेको दुखबिमार दुख्नुुपर्ने हो प्रधानमन्त्रीलाई र प्रचण्डलाई । किनभने यसरी पूर्व श्री ५ लाई मुटुु दुखिरहदाउनलाई गेट वेल सुन भनेर न देउवाको कुर्सी हल्लिन्छ, न खुस्किन्छ नै । बरु उदारभावको प्रधानमन्त्रीको छबी झन झन उज्यालिन्छ ।
निश्चित छ पूर्व श्री ५ ले सरकारी उपचार खर्च लिने छैन्न नै । तर प्रधानमन्त्री देउवाले बिरामीपूर्व राजालाई अस्पतालमा भेटेर सरकार उपचार खर्चकालागितयार छ मात्रै भनिदिएभने त्यो पूर्व शासक, राजाप्रति राज्यको सम्मानको शिखर उदारताहुनेछ भने प्रधानमन्त्री देउवाको राज्यको कार्यकारी प्रमुखका रुपमा सबैभन्दा ठूलो जिम्मेवारी वोध र सहिष्णुता साबित हुनेछ । के त्यतिउदार छाती छ प्रधानमन्त्री देउवाको ? के त्यो विराट सोच र व्यवहारकालागि देउवाका सहयोगीले उनलाई असल सल्लाह देलान? दिनुपर्छ भन्ने पंत्तिकारको मतहो । किनभने देउवाकाँग्रेसका सभापतिमात्रै होईन्न, गणतान्त्रिक सरकार र राज्यकाकार्यकारी नायकहुनभने उनले पूर्व श्री ५ को दुखबिमारमा सरोकार राख्नैपर्छ । गणतन्त्रको यो मर्म उनले आत्मासात गरे कदअग्लो हुने उनकै हो । पूर्व श्री ५ लाई त खासै फरक पर्नेछैन नै ।

लोकले माने पनिनमाने पनि यो गणतन्त्रका नायक प्रचण्ड हुन । पहिलो प्रधानमन्त्रीकालको असफलताउनले दोस्रो प्रधानमन्त्रीत्वकालमा रिकभर गरेकाहुनअसल र सफलशासकका रुपमा। उनले आफू गणतान्त्रिक वा परिवर्तनकारी कित्ताको नायक रहेको र परम्परागतकित्ताको, सत्ताको, विचारको वा समुहको अन्तिमअग्ला र शक्तिशालीनायकपूर्व श्री ५ नै हुनभन्ने भित्री चुरो कुरो पनिअवश्यै बुुझेकै छन । त्यसैले चलाख प्रचण्डले जसरी आफ्नो दोस्रो प्रधानमन्त्रीत्वकालमा राजनेताको छबी देखाउने कोशीस गरे, अबत्यसलाई थपचमकदार र प्रखर बनाउनउनीपूर्व श्री ५ लाई स्वास्थ्यलाभको कामनागर्न नर्भिक अस्पताल पुुगुन । राजाकाप्यादाकमलथापासंग लभ गर्न लालायित प्रचण्डले पूर्व श्री ५ लाई मुुटुु दुखिरहेका बेला अस्पतालका शैयामा भेटदैमाकुनै अपराधहुदैन । कुनै क्रान्तिकारी स्खलनपनिहुदैन । बरु प्रचण्डकै शव्दमायसले राष्टिय एकताअभिवृद्धिमा थप सकारात्मक सन्देश दिन्छ ।

यसले पूर्व श्री ५ लाई खासै फरक नपरे पनि प्रचण्ड र गणतन्त्रको छाती फराकिलो रहेको सन्देश जान्छ । राजनेताको हैसियतमा प्रचण्डको छबी थपउज्यालिन्छ । शीतलनिवासमानिम्तो दिएर विद्यादेवी भण्डारीले पूर्व राजाको सम्मानमात्रै गरिन्न, आफै थप सम्मानितभएकीथिईन भन्ने प्रचण्डले नबुुझेको तथ्यपक्कै होईन ।

पंत्तिकारको आग्रह के मात्रै हो भने प्रचण्ड र देउवाहरु पात्रै मात्रै होईन्न, उनीहरु यो व्यवस्था र पद्धतिका प्रतिकहुन । पूर्व श्री ५ बिेतकादशकका सबैभन्दाअसल गणतन्त्रका पालनकत्र्ता हुन । उनको ईतिहासको उचाई त देउवा प्रचण्ड भन्दाकतिउच्च छ छ । तै पनिअब गणतन्त्रले देशभक्ति र राष्टवादलाई, परम्परागतशक्ति र पूर्व नायकहरुलाई सम्मानगर्न जानेको छ भने पुुगुन देउवा र प्रचण्ड नर्भिकमा अनि भनुन ज्ञानेन्द्र वीर विक्रमशाहलाई, गेट वेल सुन एक्स म्याजेष्टेस ।