प्रवास

– मुकेश बराल –

उ अझै उत्सुक हुन्छ, प्लेनको उडानको उचाइ क्रमस घट्दै गर्दा । प्लेन अडिन्छ बिस्तारै भर्र्याङ्बाट ओर्लदै अली अप्ठ्यरो अनुभव हुन्छ, तातो हावाले उकुस्मुकुस हुन्छ । लामो लामो सास लिदै आँफैलाई सन्तुलित बनाउछ ।

दुबइ आउनु उस्को लागि कुनै रहर थिएन, न त वाध्यता । नयाँ ठाउँमा घुम्दाको अनुभव लिनु थियो उस्लाई । पहिलो पटकको प्लेनको यात्रा, नयाँ मुलुक त्यो पनि मरुभुमी अनी समुन्द्रमा , मानिसहरु कसरी बस्न सक्छन एही कौतुहल थियो ।

आँखा तिर्मिरौने घाम, अगस्त महिनाको प्रचन्ड गर्मिमा अत्तलिनु स्वाभाबिक थियो । नयाँ भाषा, नयाँ भेश भएका मानिसहरु नजिक पर्दा सतर्क हुन्थ्यो । एअरपोर्टको लिफ्ट अनी लबिमा अलपत्र परेका मानिसहरुको निनौरो अनुहारमा उस्ले आफ्नो जस्तै अनुहार देख्थ्यो । नेपालमा अखबार पड्दाका समाचारको तस्बिरहरु उस्को आँखा सामुन्ने उपस्थित थिए ।

उस्लाई अब यो शहरमा आफ्नो जीवन खोज्नु छ, जीवन यो अर्थमा कि आफ्नो एउटा राम्रो घर बनाउन पुग्ने पैसा कमाउनु छ । पैसा कमाउने ठाउँ खोज्न उसका झोला भरी सर्टिफिकेटहरु छन । इन्टर्व्युको लागि एपोइन्टमेन्ट लिनु अनी दिनु दिन्चर्या बन्छ । कन्क्रिट्को जंगल, सस्यना बुट्यान, ठाउँ ठाउँमा साना गाउ अनी पुरै मरुभुमी अत्यस्लाग्दो जीवन देख्थ्यो उ । फरकिला सडक अनी यसमा दौडने मोटरहरु आफ्नो देशमा बग्ने नदिको झल्को दिन्थे । हाम्रो देशमा खोलामा पूल छैनन तर यहाँ सडकमा पनि पूलहरु ! फ्लाइओवर देखेर अचम्बित हुन्थ्यो । रात पर्दा छुट्टै ठाउँ हो कि जस्तो छनक दिने शहर दिउसो टन्टलपुर घाम मा निरस बन्थ्यो, फेरी रात पर्छ सितल हुन्छ बत्तिको रौनक अनी झिलिमिली ले ठाउँ होस् त एस्तो भन्न मन लाग्छ ।

‘काम छ, बिकास छ, योजनाहरु छन, पैसा छ अनी त यहाँ यती धेरै मानिसहरु छन, फेरी सबै काम गर्ने हरु ……. स्थानिय भन्दा बिदेशीको सन्ख्या धेरै……’ यो कुरा धेरै अगाडि सुनेको थियो उसले अनी त देश छोडेर आएको उ । हुन पनि अचम्मको ठाउँ हो यो, मरुभुमीमा शहर बसाएको छ समुन्द्रमा घर बनाएको छ । गगन्चुम्भी महल एही छन, पर्यटकिय शहर रे । सडक अनी चोक, ग्रीन्बेल्टमा रहरलाग्दा फूलहरु फुलाएका छन, मान्छे मर्ला जस्तो घाममा रहरलाग्दो फूल फुलेको छ । पैसा मात्रै यहाँको रे बाँकी सिप परीश्रम हामीजस्तै देश छाडेर आउनेहरु को रे । टन्टलापुर् घाममा सडकमा काम गरेका मानिसहरु … कती बेला बेहोश भएर लड्ने हुन थाहा हुन्नथ्यो । पानी पनि भनेको बेला पाउन्नन होला जस्तो लाग्थ्यो । यस्तो ठाउमा के गर्न सक्छु र ! कसरी बस्न सकिएला र !

यस्तै सोचेको पनि एक बर्ष बितेछ उस्को । कसरी दिन बित्यो पत्तो हुन छाड्यो । सोच्न फुर्सद पनि कहाँ हुन्थ्यो र उस्लाई । काममा गयो कोठामा आयो फेरी अर्को दिन काम मा गयो । जे भेट्यो त्यो खायो, जो भेट्यो तेश्को संगत गर्‍यो, जे मन लाग्छ त्यो गर्‍यो उ अब स्वतन्त्र छ । आफ्नो ब्यस्तता अनी रहरमा उस्को घर ओझेलमा पर्छ । महिनावारी घरमा पैसा पठायेपछी उ आफ्नो कर्तब्य पूरा हुने विश्वाशमा छ । यो जिन्दगी यस्तै रहेछ, एही भ्रममा जीवन देखेको छ उस्ले । बेमतलबी दुनियाँमा आफुलाई बिस्तारै भुल्न थालेको छ । उस्लाई नयाँ भन्ने थाहा छैन मात्र एउटा रूटिन वर्क थाहा छ । नयाँ भनेको चाडै दुबइमा मेट्रो रेल चल्दै छ भन्ने थाहा छ, त्यो पनि उस्ले काम गर्ने शपिङ मलको नजिक स्टेसन बन्दै गरेको देखेको हुनाले। नत्र बहिरी कुरा कहाँ बाट थाहा पाउनु !
हासो ठट्टामा माहिर छ उ । कोठामा रहेका साथीहरुसँग दिउसो भरिको थकान अनी कोठामा आउँदाआउँदै कुनापट्टी रहेको बोटलको हल्का ह्यङओबर देखाउन भुल्दैन । कोठामा अरु साथीहरुले भनेको कुरा हावामा उडाइदिन्छ त कहिले घाममा सुकाउने ठट्टा गर्छ, आफ्नो आँखाले नदेखेसम्म केहीको विश्वाश लाग्दैन उस्लाई । सानो कोठामा धेरैवटा टाउकाहरु । तीन तह भएको खाटको माथिल्लो तलामा उस्को ओछ्यान छ, पहिले त लडिन्छ कि जस्तो लाग्थ्यो तर अब बानी परिसक्यो । यस्तो जिन्दगी जिउने उ मात्रा एक्लो होइन यो ठाउँमा, बहुसन्ख्यक नेपालीको एही जीवनशैली देखेको छ उस्ले अनी त ठान्छ ‘यसरी नै बिताईदिन्छु दुई दिनको जिन्दगी …… ‘। धन्न ‘ए सि’ भएको कोठा छ उस्को त्यसैले त ‘वेन्टिलेसन’ पनि नभएको कोठामा तेह्रजना बस्दा तेत्तिकै गुम्सिने डर बाट मुक्त छन उनीहरु । चौध जना केटा अनी केटीहरु एउटै कोठामा त बस्दा रैछन् हामी त एक्ला एक्लै पर्यौ …… यस्तै ठट्टा सामान्य हुँदै छन उनिहरु माझ ।

अङ्रेजी महिनाको नयाँ बर्ष, छुट्टी को दिन आऊनै लाग्दा नयाँ दिन सुरु गर्ने योजना बन्छ । सबैको छुट्टीको दिन कोठा सफा गर्ने निर्णय हुन्छ । त्यसको लागि अघिल्लो दिन नै ‘इन्सेट किलर’ कोठामा छरेर सबैजना आ आफ्नो काममा जाने, राती बहिरै या आ आफ्नो अरु साथीहरुको कोठामा गएर नयाँ बर्षा ‘इव’ मनाउने अनी भोली पल्ट नयाँ बर्शको दिन सबैजना भेटेर छुट्टी ‘सेलिब्रेट’ गर्ने सल्लाह हुन्छ ।

दिन आयो काममा गयो, आयो, घुम्दै बित्यो साँझ । सबै साथीहरु अन्त अन्तै आफ्ना भएतिर लागे, उ पनि खाँदै छ रमैइलो गर्दै छ, बिस्तारै ज्यानले आराम खोज्न थाल्यो, नशाको सुरमा उस्लाई मात्रै ओछ्यान चहिएको छ, कोठा खोल्छ अनी पल्टिन्छ । औषधी राखेको वास्ता भएनछ उस्लाई न त ‘ए सि’ खोल्ने होस नै ।

नयाँ बर्षको पहिलो दिन, सुर्यले नयाँ बिहानि छर्नु अगावै नियतीले पंकजलाई हरिसकेको थियो । नयाँ बिहानि उस्ले देख्नु थिएन अब, झिस्मिसे मै उ पार भैइसकेको थियो । ढोका खुल्यो उस्को निर्बस्त्र शरीरबाट प्राण छुटिसकेको थियो ।

(स्वर्गीय साथी पंकजको सम्झनामा )