नेपालमा गरिएको दोस्रो जनसंख्या थियो ९५ वर्षअघि विक्रम संवत् १९७७ मा गरिएको जनगणना। हालैका जनगणना हेर्ने हो भने काठमाडौँमै सबैभन्दा बढी घर र यहीँ सबैभन्दा बढी जनसंख्या भए जस्तो लाग्ला। तर त्यतिबेला गरिएको जनगणनामा काठमाडौँमा भन्दा बढी घर महोत्तरी र सर्लाहीमा देखिएको छ।
काठमाडौँका तीन सहरमा ६४ हजार ४ सय ४० घर धुरी रहेकोमा पाल्पा र गुल्मीमा ६६ हजार ६ सय १५ घरधुरी रहेका देखिन्छ। त्योभन्दा बढी ७१ हजार २७९ घरधुरी महोत्तरी र सर्लाहीमा थिए।
काठमाडौँको जनसंख्या ३ लाख ५ हजार ५ सय ८० भए पनि महोत्तरी र सर्लाहीमा ४ लाख ७० हजार ९ सय थियो।
एउटा जिल्लाको मात्रै हिसाब गर्ने हो भने त सबैभन्दा बढी जनसंख्या धनकुटामा देखिन्छ- ३ लाख ४९ हजार ८ सय १८। यहाँको घरधुरी पनि ५८ हजार ७ सय ८४ थियो।
पछिल्लो जनगणना हेर्ने हो भने धनकुटामा घरधुरी र जनसंख्या दुवै घटेको देखिन्छ। अहिले यहाँको घरधुरी संख्या ३७ हजार ६ सय ३७ मात्र छ भने जनसंख्या १ लाख ६३ हजार ४ सय १२ मात्र।
त्यतिबेलाको काठमाडौँका तीन सहरको घरधुरीलाई अहिले भक्तपुरमात्रै घरधुरीले जितिसकेको छ- ६८ हजार ६ सय ३६।
हेर्नुस् ९५ वर्षअघिको जनसंख्या कस्तो थियो-
हेर्नुस् अहिलेको जनसंख्या
७५ रै जिल्ला को मान्छे हरु काठमाडौँ मा केकेनै खान पाइन्छ भनेर थुप्रिए पछि यस्तै
गति हुन्छ. काठमाडौँ “अमरावती कान्तिपुरी नगरी” बाट नर्कपुरी मा जारी सक्यो. अब के गर्ने. फेरी गाउँ फर्का अभियान चलाउनु पर्यो
उपत्यकाको हालको जनसंख्या ठुलो देखिनुको कारण अन्य जिलाहरु बात अत्याधिक बसाइ सरेकोले नै हो/ यसको प्रमुख कारण प्रमुख तीनवटा छन्:
०१.आफ्नो घर जिल्लामा फर्केर पनि नहेर्ने उपत्यकामै रमाउने नेता छानिनु/
०२.उपत्यका बाहिर आफु तथा आफ्नो दललाई समर्थन नगर्नेलाई लखेट्नेको राज चले/
०३. बिहार बात पसेका मधेसी भनेर स्वागत गरिनु पहाड हिमाल बात आयकालाई बिदेशी भनेर लखेटिनु/
माथि उल्लेख गरेको ०१ नम्बरको कारणले उपत्यका बाहिर अभाव भयो अवसर पायन त् बिबस भयर उपत्यकामा बसाई सर्न बाध्य भयो/ नम्बर ०२ र ०३को कारणले उपत्यका बाहिरको नागरिकहरु अनागरिक जस्तै बन्न बाध्य भयो त् आफ्नो जिउ ज्यान जोगाउन उपत्यकामा बसाई सर्न बाध्य भयो/ त् उपत्यकामा धान्ने नसकिने गरि जनसंख्या बढ्यो/
म जुन ठाउंमा (धनकुटा) जन्मे, हुर्के, त्यहाँ १०० वर्ष अघिको कुरा देखेर विश्वास लागेन! ४ दशक त्यहाँ मैले पनि बिताएँ! हुन सक्छ/सक्दैन ?!! त्यो जनसंख्या र घरधुरी कहाँ गए ???
यो कन्द्रांग र सोनार भन्ने ठाउं अहिले को नेपाल मा कहाँ पर्दो रहेछ !!!
के सहि हो ???