पत्याउनुस्, बैँकबाट करोडौँ करोड कुम्ल्याउँदा पनि कसैलाई थाहै भएन

यो अनौठो बैँकिङ कसुरको केस सार्वजनिक भएको धेरै भएको छैन। कृषि विकास बैँकबाट करोडौँ करोड निकालेर कुम्ल्याउँदा पनि महिनौँ महिना कसैलाई थाहै भएनछ। झण्डै ३४ करोड निकालिसकेपछि बल्ल कुरो बाहिर आयो।

असारमा यो कुरा चाल पाउने बित्तिकै सुरु भएको अनुसन्धानले अन्ततः ९ जनालाई फन्दामा पार्‍यो। केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोले पुनरावेदन अदालतमा उनीहरुलाई पेश गरेपछि बल्ल पूरा विवरण सार्वजनिक गरेको छ।

यो सुन्दा पनि अचम्म लाग्ने केसको विवरण यस्तो छ। गत वर्ष असोज महिना कृषि विकास बैँकको स्वयम्भू शाखामा चार जना मानिसहरुले काल्पनिक नाममा कीर्ते कागजात पेश गरी रेमिट खाता खोल्छन्। त्यो खातामा शाखा अधिकृत केदारप्रसाद गौतमको अथराइजर र लेखापाल गीता पन्तको इन पुटर पासवर्ड प्रयोग गरी देशका विभिन्न १७ वटा Core Banking System (CBS) लागू नभएका कृषि विकास बैंकका शाखाहरुबाट रेमिट्यान्सका रुपमा रकम आएको देखाई रकम जम्मा गरिन्छ।

त्यो जम्मा भएको रकमलाई कृषि विकास बैंककै उपत्यकाका विभिन्न ७ शाखामा त्यसैगरी काल्पनिक नाममा कीर्ते नागरिकता प्रमाण-पत्र पेश गरी खोलिएका १० खाताहरुमा ट्रान्स्फर गरिन्छ। कृषि विकास बैंक बाहेकका अन्य ७ वटा बैंकहरुमा त्यसैगरी खोलिएका नक्कली खाताको नाममा चेक जारी गरी रकम निकालिन्छ।

२०७१ असोजदेखि २०७२ असारसम्म विभिन्न मितिमा पटक-पटक कुल ५५ कारोबार गरी चेकमार्फत् रकम भुक्तानी लिई बैंकलाई कुल रु. ३३,८२,००,५७८/४२ (तेत्तीस करोड बयासी लाख पाँच सय अठहत्तर रुपैंया बयालीस पैसा) हानी-नोक्सानी पुर्‍याएका रहेछन्।

यी हुन् पक्राउ परेका ९ जना

पक्राउ परेका मध्ये जेनी श्रेष्ठ र सम्झना पोखरेल केदारप्रसाद गौतमका श्रीमतीहरु रहेछन्।

गीता पन्त स्वयम्भू शाखाकी लेखापाल, भरत बहादुर बानियाँ सोही शाखाका शाखा प्रबन्धक रहेछन्। सुमन भुजेल चाहिँ केदारको पैसा लुकाउन-छिपाउन सहयोग गर्ने सहयोगी रहेछन्। सूर्यबहादुर लिम्बु नक्कली खातावाल बनी रु. ६ करोड भन्दा बढी भुक्तानी लिएका व्यक्ति रहेछन् भने सन्दिप गुप्ता र राम कुमार कुम्हार रकम हुण्डी मार्फत भारत पठाउन सहयोग गर्ने सहयोगीहरु रहेको आरोप सिआईबीले लगाएको छ।

केदारप्रसाद गौतम, जेनी श्रेष्ठ, सम्झना पोखरेल र सुर्य बहादुर लिम्बुलाई झापा, काकडभित्ता स्थित नेपाल-भारत सीमा इलाकाबाट तथा अन्यलाई उपत्यकाका विभिन्न ठाउँहरुबाट विभिन्न मितिमा पक्राउ गरिएको थियो।

कसरी संभव भयो यस्तो अपराध? अनुसन्धानबाट खुलेका तथ्यहरु

नक्कली खाताहरु, खातावाल तथा रकम भुक्तानी सम्बन्धी

• कृषि विकास बैंक, बैंकिङ कार्यालय स्वयम्भूमा कार्यरत शाखा अधिकृत केदारप्रसाद गौतम र रामेछाप जिल्ला डडुवा गा.वि.स.वडा नं. १ घर भई हाल भारत बस्ने राजीव थापा भन्ने कृष्णहरि थापाको आपराधिक योजना रहेछ यो। योजना अनुसार केदार प्रसाद गौतम कार्यरत रहेको स्वयम्भू शाखामा २०७१ असोज महिनामा केही दिनको अन्तरालमा ४ वटा नक्कली खाता खोलिएको थियो।

• योजना अनुसार उल्लेखित खाताहरुमा अनियमित तवरले रकम जम्मा गर्ने, ट्रान्सफर गर्ने जिम्मेवारी केदार प्रसाद गौतमले तथा खातावालहरुको बन्दोबस्त गर्ने जिम्मेवारी कृष्णहरि थापाले एकापसमा बाँडफाड गरेका रहेछन्।

• कृष्णहरि थापा विगत १४ वर्षदेखि भारतमा बसोबास गरी त्यहींको रासनकार्ड धारी समेत भएकाले उनैले भारतमा बसोबास गर्ने गरेका नेपाली मूलका व्यक्तिहरु पहिचान गरी खातावाल बन्न प्रेरित गरेका रहेछन्।

• पछि अनुसन्धानको क्रममा खातावालहरु Trace नहुन् भन्नका लागि सम्बन्धित खातावालको फोटो मात्र प्रयोग गरी नक्कली नागरिकता प्रमाण-पत्र खडा गरी KYC Form मा झूठो विवरण भरी भराई बैंकमा खाता खोलाएका रहेछन् ।

• KYC Form मा प्रयोग भएको हाते अक्षर प्राय एउटै व्यक्तिको रहेको, सम्पर्क नंबर र अस्थायी ठेगाना समेत एउटै रहेको, लगभग एकै समयमा खाता खोलिएको भेटियो।

• नागरिकता प्रमाण-पत्रमा सम्बन्धित खातावालको फोटो मात्र प्रयोग गरी बाँकी सबै विवरण झूठो देखिएको, केही नागरिकता प्रमाण-पत्रको जारी मिति समेत मिल्न गएको, नागरिकतामा उल्लेखित गा.वि.स. वास्तविक रुपमा अस्तित्व मै नरहेको, जारी भएको भनिएको सम्बन्धि जिल्ला प्रशासन कार्यालयसँग बुझ्दा तहाँबाट जारी नभएको पाइएको थियो।

• केदार प्रसाद गौतम र गीता पन्तको पासवर्ड प्रयोग गरी उल्लेखित खाताहरुमा देश भित्रकै विभिन्न १७ वटा Core Banking System (CBS) लागू नभएका कृषि विकास बैंकका शाखाहरुबाट रकम आएको देखाई बदनियत तवरले रकम जम्मा गर्ने तथा जम्मा भएको रकम कृषि विकास बैंकको पुतलीसडक, सातदोबाटो, मंगलबजार, न्यूरोड, रत्नपार्क लगायतका शाखाहरु तथा मेगा, सिभिल, लुम्बिनी, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट, माछापुच्छ्रे लगायतका अन्य ७ वटा बैंकहरुमा खोलिएको नक्कली खाताको नाममा चेक जारी गरी २०७१ असोजदेखि २०७२ असारसम्म विभिन्न मितिमा पटक-पटक कुल ५५ कारोबार गरी चेक मार्फत रकम भुक्तानी लिई बैंकलाई कुल रु. ३३,८२,००,५७८/४२ ( तेत्तीस करोड बयासी लाख पाँच सय अठहत्तर रुपैंया बयालीस पैसा) भुक्तानी लिई बैंकलाई हानी-नोक्सानी पुर्यािएको भेटियो।

• स्वयम्भू शाखामा खोलिएका ४ वटा नक्कली खाताका अतिरिक्त कृषि विकास बैंक कै उपत्यकाका रत्नपार्क, पुतलीसडक, मंगलबजार, सातदोबाटो लगायतका ७ वटा शाखाहरुमा विभिन्न १० वटा नक्कली खाताहरु खोलिएको थियो।

• यसैगरी मेगा, सिभिल, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट, लुम्बिनी, माछापुच्छ्रे लगायतका ७ वटा बैंकहरुमा पनि नक्कली खाताहरु खोली कृषि विकास बैंकबाट जारी भएको चेक ECC (Electronic Cheque Clearance) मार्फत रकम भुक्तानी लिइएको थियो।

• खातावालले रकम भुक्तानी लिइसकेपछि समझदारी अनुरुपको केही रकम खातावाललाई दिई केदार प्रसाद गौतम र कृष्णहरि थापाले बाँकी रकम आफुहरुले बाँडफाड गर्ने गरेका रहेछन्।

• २०७२ असार १० गते केदार प्रसाद गौतम, राजिब थापा भन्ने कृष्णहरि थापा, विभिन्न खातावालहरु बैंकलाई लगभग रु. ३४ करोड नोक्सानी गराई फरार भएका थिए।

यति चलाख थिए केदार, कसरी झुक्याउन खोजे?

• केदार प्रसाद गौतमले आफ्नी श्रीमती सम्झना पोखरेललाई अमेरिकी डि.भी. चिठ्ठा परेको र केही समयपछि कार्यालयबाट राजिनामा गरी सपरिवार अमेरिका जाँदैछौं भनी आफू कार्यरत स्वयम्भू शाखा, कृषि विकास बैंकको मुख्य कार्यालयका सहकर्मी तथा आफ्ना नजिकका आफन्तहरुलाई जानकारी गराएका थिए।

• योजना मुताबिक नै २०७१ चैतमा श्रीमती सम्झना पोखरेल र छोराछोरीसमेत अमेरिका तर्फ उडेको भनी हल्ला चलाई भारतको पश्चिम बंगाल राज्यको दार्जलिङ जिल्लाको सिलिगुढीमा अपार्टमेन्ट भाडामा लिई छोरालाई त्यहींको स्कूलमा भर्ना गरी बसोबासको व्यवस्था मिलाएका थिए ।

• राजिव थापा भन्ने कृष्णहरि थापाको सहयोगमा आफूले प्रेम शर्माको नाममा तथा श्रीमती सम्झना पोखरेलले सुनिता शर्माको नाममा भारतीय राशनकार्ड बनाएको र त्यसैको आधारमा बैंक खाता समेत खोलेको तथा जग्गा जमिन समेत खरीद गरेको हुनसक्ने।

• श्रीमतीलाई भारतमा पठाएपछि आफू लाजिम्पाट, काठमाडौंमा अपार्टमेन्ट भाडामा लिई कान्छी श्रीमती जेनी श्रेष्ठसँग बसोबास गर्ने गरेका थिए केदार।

• पोर्चुगलको Resident Card धारी झापाकी जेनी श्रेष्ठसँग विवाह गरी तेजबहादुर थापा कै नामको राहदानी मार्फत युरोप जाने तयारीमा रहेको तर आफन्तजन र साथीहरुलाई आफू अमेरिका जाँदैछु भन्ने सन्देश दिन आफ्नो तथा श्रीमतीको नाममा रहेको चल, अचल सम्पत्ति बिक्री गरेको, सापटी लिएको रकम केही फिर्ता गरेको ।

• जिल्ला प्रशासन कार्यालयका कर्मचारीहरु तथा लेखनदास समेतको कीर्ते कागजात खडा गरी तेज बहादुर थापाको नाममा नागरिकता प्रमाण-पत्र र राहदानी प्राप्त गरी आफुलाई केदारप्रसाद गौतमबाट तेजबहादुर थापामा परिणत गरेको ।
• तेज बहादुर थापा कै नाममा केदार प्रसाद गौतमले सेन्चुरी बैंक, भक्तपुर शाखामा खाता खोली रु. ३५ लाख भन्दा बढी रकम जम्मा गरेको ।

रकम यसरी खर्च गरेका थिए

• खातावालले भुक्तानी लिएको रकमको व्यवस्थापन गर्न केदार प्रसाद गौतम निरन्तर जसो काठमाडौं-भद्रपुरको उडान मार्फत पूर्व जाने तथा त्यहींबाट भारत, सिलिगुढी जाने गरेको।

• राजिब थापा भन्ने कृष्णहरि थापा पनि रकमको व्यवस्थापन गर्न राम कार्कीको नाममा नियमित जसो नै काठमाडौं-भद्रपुरको उडानबाट पूर्व गई त्यहीबाट भारत, सिलिगुढी जाने गरेको।

• केदारप्रसाद गौतम तथा उनकी श्रीमती सम्झना पोखरेलले केही जग्गा-जमिन सुमन भुजेलको नाममा पास गरिदिएको, ठूलो रकम सापटी दिएको तथा आफ्नो गाडी समेत सुमन भुजेलको नाममा नामसारी गरिदिएर भुजेल मार्फत कसूर गरेको सम्पत्ति लुकाउने-छिपाउने गरेको।

• केदारप्रसाद गौतमले विशालबजार स्थित ओम गोल्ड हाउस, पसल नं १४, का प्रोप्राइटर सन्दिप गुप्ता तथा भारत राजस्थान निवासी राम कुमार कुम्हार मार्फत पटक-पटक गरी रु. ३ करोड हुण्डी गरी भारत, सिलिगुढी पठाएको।

• सन्दिप गुप्ताले रु. ३५ लाख भन्दा बढी रकम तेज बहादुर थापाको नामको सेन्चुरी बैंकमा जम्मा गरी कसूरबाट प्राप्त सम्पत्ति लुकाउन-छिपाउन सहयोग गरेको।

• यसका अतिरिक्त केदारप्रसाद गौतमको खर्चालु जीवनशैली, गरगहना खरीद, सापटी लिएकाहरुलाई फिर्ता गरेको, कर्जा तिरेको आदि कारणबाट केही रकम मासिसकेको अनुमान गरिएको ।

३४ करोड कुम्ल्याएको, १ करोडमात्र रिकभर भएको

• बरामद भएका गरगहना, रकम, प्रतिवादी केदार प्रसाद गौतमसँग सापटी लिएका मानिसहरु मध्येबाट असल नागरिकको हैसियतले फिर्ता गरेको रकम, तेज बहादुर थापाको नामको खाता रोक्का राखी त्यहाँ जम्मा भएको रकम समेत गरी हालसम्म रु. १ करोड अनुसन्धानको क्रममा Recovery भएको । बाँकी करोडौँ रकम अझै रिकभर गर्न सकिएको छैन।

अन्ततः कानुनको कठघरामा

• प्रतिवादी केदार प्रसाद गौतम, जेनी श्रेष्ठ, सम्झना पोखरेल, गीता पन्त, भरत बहादुर बानियाँ, सुर्य बहादुर लिम्बु, सुमन भुजेल, सन्दिप गुप्ता र राम कुमार कुम्हारलाई बैंकिङ कसूर तथा सजाय ऐन, २०६४ बमोजिम कारवाही गर्न सम्मानित पुनरावेदन अदालत, वाणिज्य इजलास, पाटनमा आज मिति २०७१/०५/१० गते पेश गरिएको ।

• राजीव थापा भन्ने कृष्णहरि थापा अझै पक्राउ परेका छैनन्। उनी भारतमै रहेको अनुमान गरिएको छ। कहाँ होलान् उनी? लुटेको धनमा मस्ती गरिरहेका होलान्। तर एक दिन अवश्य पर्लान् नि कानुनको हातमा। लुटको धनले एक दिन त पोल्ला नि उनलाई, कि कसो?