अहिले एकदमै चर्चाको विषय हो हिन्दु धर्मग्रन्थ ‘रामायण’मा आधारित भनिएको ‘आदिपुरुष’ फिल्मको डाइलग। फिल्ममा हाम्रो राष्ट्रिय विभूति ‘सीता’लाई भारतीय छोरी हुन् भनिएको छ भनेर अहिले बबाल भइरहेको छ। काठमाडौँ महानगरपालिकाका मेयर भए पनि देशभरबाट सोसल मिडियामा माया पाएका बालेन शाहले अस्ति नै त्यो डायलग हटाउन तीन दिनको अल्टिमेटम दिएका थिए। त्यो पूरा नभएपछि आजदेखि सबै… Continue reading
फ्याक्ट चेक : आँप खाएपछि कोल्ड ड्रिङ्क्स खाँदा मान्छे मर्ने दावी सही होइन- विज्ञहरु
अहिले आँपको सिजन छ। गर्मी पनि बेस्कन छ। यही मौका पारेर अहिले सोसल मिडियामा एउटा पोस्ट भाइरल भएको छ- आँप खाए लगत्तै कोल्ड ड्रिङ्क्स नखानुस्, खाए मान्छे मर्न सक्छ। चण्डीगढमा त मान्छे मरे रे। तपाईँले पनि यस्ता पोस्ट पढ्नु, देख्नु तथा सेयर गर्नुभएको छ? तपाईँले सही नियतले यस्ता कुरा सेयर गर्नुभयो होला। तर वास्तवमा यो… Continue reading
फ्याक्टचेक : रुटिन अफ नेपाल बन्दले फैलाएको एउटा मिथ्या सूचना – टोपबहादुरको सांसद पद खारेज
रुटिन अफ नेपाल बन्द युवा पुस्तामाझ खुब चर्चित छ। यसमा लेखेपछि मात्र पत्याउँछु भन्नेहरु जमात ठूलो छ। तर उसैले आज एउटा मिथ्या सूचना फैलायो। यसको असर फेसबुकका अरु पेजहरु र प्रयोगकर्ता माझ व्यापकै देखियो। ‘पुर्पक्षका लागि जेल चलान हुने आदेश आए सँगै टोप बहादुर रायमझीको सांसद पद खारेज हुनेभएको छ’ लेखेको थियो संक्षेपमा ‘रुटिने’ भनिने… Continue reading
फ्याक्ट चेक : नाम्चेमा गर्मी भएर मान्छे घरबाहिर निस्कनसमेत नसकेको भाइरल समाचार यसकारण गलत
सगरमाथाको प्रवेशद्वार नाम्चे बजारमा तापक्रम १२ डिग्री पुगेछ जुन १२ वर्षपछि कै सबैभन्दा धेरै हो रे अनि यति गर्मी भयो कि मान्छेहरु घरबाट बाहिरसमेत निस्कन सकेनन् रे। सोसल मिडियामा भाइरल भएको यो समाचार कान्तिपुर टेलिभिजन, कान्तिपुर राष्ट्रिय दैनिक, काठमाडौँ पोस्ट लगायत विभिन्न अनलाइन मिडियाहरुमा समेत आएको थियो। लगत्तै बसन्त खड्का र म फ्याक्ट चेकका लागि… Continue reading
मिडिया सञ्चालकको दादागिरी र अकर्मण्यताको शिकार : सोझा पत्रकार
भरत कोइराला – संघीय राजधानी काठमाडौंबाट प्रसारण हुने चल्तीको टेलिभिजनमा पोखराबाट काम गर्ने एकजना बहिनीले तलब नपाएको ९ महिना भयो । त्यसअघि उनी पोखराकै एउटा टेलिभिजनमा काम गर्थिन् । महिना बितेपछि तलब हात लाग्थ्यो, आफू र परिवारको गर्जो टारेकी थिइन् उनले । देशभर नाम चलेको टेलिभिजनमा काम गर्ने अवसर पाउँदा उनी पछि हट्ने कुरै भएन… Continue reading
स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको मान्यता दिएको भाइरल समाचार यसरी सच्याए नेपाली अनलाइनहरुले
पृष्ठभूमि : स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको मान्यता दिएको समाचार नेपालमा भाइरल भयो। खास कुरा के हो नै नबुझी भारतीय मिडियामा आएको समाचारका भरमा नाम चलेका नेपाली अनलाइन मिडियाहरुले यसलाई समाचार बनाए। यसबारे हामीले फ्याक्ट चेक गरी स्वीडिश खेल महासंघ र स्वीडिश सरकारकै भनाई सार्वजनिक गर्यौँ। छुटाउनु भएको यहाँ क्लिक गरी पढ्नुस् फ्याक्ट चेक। फलोअप अर्को ब्लग… Continue reading
स्वीडेनमा सेक्स खेलको भाइरल समाचार सेयर गर्नुभएको थियो? हुँदै नभाको ‘समाचार’ लेख्नेका केही कुरा
अपडेट : ब्लग प्रकाशित भएपछि केही अनलाइनहरुले समाचार हटाएका छन्। विस्तृत विवरण अन्तिममा अपडेट गरिएको छ स्वीडेनमा सेक्सलाई खेलको मान्यता दिइयो र त्यहाँ सेक्स च्याम्पियनसिप हुँदैछ भन्ने खबर केही दिनदेखि सोसल मिडियामा निकै भाइरल भयो। सेक्स विषय नै यस्तै, सबको चासो भइहाल्छ। तर चासो भयो भन्दैमा पोर्न फिल्म हलमा लगाउने कुरा भएन। थोरै पनि ‘कमनसेन्स’… Continue reading
फ्याक्ट चेक : नझुक्किनुस्, स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको मान्यता दिएकै छैन
स्वीडेनले सेक्सलाई औपचारिक रुपमा खेलको मान्यता दियो। यो दावीसहितका समाचार र सोसल मिडिया पोस्टहरु तपाईँले पनि पक्कै पढ्नुभएको थियो होला। पत्याउनु भएको थियो? नेपालको अनलाइनखबरदेखि रातोपाटी, बाह्रखरीसम्म अनि भारतको टाइम्स अफ इन्डियासम्म छ्यापछ्याप्ती भएको खबर सोसल मिडियामा पनि भाइरल नै भएको थियो। तर हामीले यसबारेमा फ्याक्टचेक गर्दा थाहा भयो कि यो त भ्रामक खबर रहेछ।… Continue reading
राष्ट्रिय जनगणनामा धर्मको तथ्याङ्कले के देखाउँछ ? हेर्नुस् ७ डेटा भिजुअलाइसेन
प्रत्येक १० वर्षमा हुने राष्ट्रिय जनगणनाको तथ्याङ्क २०७८ सालमै लिइएको थियो। तर यसको पूर्ण नतिजा आउन भने बाँकी नै थियो। अरु विषयको तथ्याङ्क सार्वजनिक गरिए पनि जातजाति, भाषा र धर्मको तथ्याङ्क आउन भने ढिला भइरहेको थियो। अस्ति जेठ १९, २०८० मा बल्ल यसको पनि तथ्याङ्क सार्वजनिक गरियो। त्यसमध्ये धर्मको तथ्याङ्कमा देखिएका केही रोचक तथ्यलाई समावेश… Continue reading
२० वटा ‘संस्थान’ हैन, यी निकाय हुन् खारेज हुन लागेका
आज बजेट भाषणको दिन तपाईँहरुले अनलाइन मिडियाहरु हेर्नुभएको भए याद गर्नुभयो होला, २० वटा संस्थान खारेज गर्ने शीर्षकमा आएका समाचार। सेतोपाटीदेखि अनलाइनखबर र रातोपाटीलगायतका प्रमुख अनलाइनहरुले पनि यस्तो समाचार हालेका थिए। व्यस्तताका कारण बजेट भाषण लाइभ हेर्न पाइएन, सोसल मिडियामा अनलाइन मिडियाका सामग्रीहरुको हेडलाइन हेर्दा २० वटा संस्थान खारेज गरिने समाचार देखियो। अहो, २०-२० वटा… Continue reading
सर्वोच्चले अन्तरिम आदेश नदिएपछि ढाकाकुमार श्रेष्ठको पद अब के हुन्छ?
दुर्गा प्रसाइँसित रकम मागेको अडियो सार्वजनिक भएपछि राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले आफ्नो समानुपातिक सांसद ढाकाकुमार श्रेष्ठलाई कारबाही गरी पदमुक्त गरिदिएको थियो। उनको ठाउँमा बिन्दबासिनी कंसाकारलाई सांसद बनाउने सिफारिश गरे अनुसार निर्वाचन आयोगले उनलाई सांसदको प्रमाणपत्र पनि दिइसकेको समाचार आएको थियो। तर ढाका अदालत गए र सर्वोच्चले हाललाई पार्टीले गरेको निर्णयसहितका काम कारबाहीहरु थप कार्यान्वयन नगरी यथास्थितिमा… Continue reading
बाघले घाँस खान्छ कि खाँदैन? के भन्छन् वन्यजन्तुविज्ञ?
नेकपा एमाले अध्यक्ष तथा पूर्व प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले सरकारको नीति तथा कार्यक्रमबारे छलफलको क्रममा संसदमा ‘बाघ भोकै मर्छ, घाँस खाँदैन’ भनेको प्रसङ्ग अहिले सामाजिक सञ्जालमा चर्चाको विषय बनेको छ। झण्डै दुई घण्टा लामो समय बोलेका उनको यही भनाईलाई मिडिया र सोसल मिडियाले धेरै महत्त्व दिए। उनको भनाईलाई पत्याउने हो भने बाघले फिट्टिकै घाँस खान्न… Continue reading
नागरिक IPO सिरिज ४ : ऋण सबै तिर्ने हो भने पनि घाटा मै हुन्छ कम्पनी !
नेपालको इतिहासमै पहिलो पल्ट कुनै मिडिया कम्पनीले आफ्नो शेयर सर्वसाधारणलाई बिक्री गर्दैछ। ब्रोडसिट दैनिक चलाउने मिडियाको स्वामित्व सर्वसाधारणको हातमा आउन लागेको यो पहिलो अवसर हो। नागरिक दैनिकको प्रकाशन संस्था नेपाल रिपब्लिक मिडिया लिमिटेडले वैदेशिक रोजगारमा गएकाहरुलाई शेयर बिक्री खुला गरिसक्यो भने सर्वसाधारणका लागि जेठ २६ गतेदेखि खुला गर्दैछ। कुनै पनि कम्पनीले सर्वसाधारणलाई शेयर बिक्री गर्दा… Continue reading
फ्याक्ट चेक : यात्री मोटरसाइकलको भाइरल फोटो नयाँ हो कि पुरानो ?
नेपालमा बनेको यात्री मोटरसाइकलका फोटो सोमबार सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएको छ। फोटोमा मोटरसाइकलको अगाडिको च्यासिस भाँच्चिएको जस्तो देखिन्छ। केही अनलाइन मिडिया र सोसल मिडियामा सो फोटो पुरानो भएको दावी गरिएको छ। तर हाम्रो तथ्य जाँचमा भने फोटो पुरानो नभई आज नै खिचेको देखिएको छ।
‘कान्तिपुर’मा सुधीर शर्माको दोस्रो पटक विदाइ, नयाँ नेतृत्व उमेश चौहानको
कान्तिपुर राष्ट्रिय दैनिकमा सम्पादकीय नेतृत्व परिवर्तन भएको छ। प्रधान सम्पादक सुधीर शर्मालाई दोस्रो पटक कान्तिपुरबाट विदाइ गरिएको छ। शर्माले आइतबार दिउँसो ट्विट गर्दै ‘अबको सम्पादकीय जिम्मेवारी उमेश चौहान’ लाई सुम्पेर जान लागेको बताएका छन्। चौहान झण्डै दुई वर्षअघिदेखि कान्तिपुरमै ‘सम्पादक’को जिम्मेवारीमा थिए। त्यसअघि उनी नयाँ पत्रिका दैनिकमा थिए। कान्तिपुरको अनलाइनमा प्रकाशित समाचारमा ‘प्रधान सम्पादक सुधीर… Continue reading
नागरिक IPO सिरिज ३ : घाटा भइरहेको पत्रिका ‘पब्लिक’ कम्पनी, नाफा हुनसक्ने अनलाइन चैँ ‘प्राइभेट’ ?
२०२३ अप्रिल १० अर्थात् गत वर्षको चैत २७ गते नागरिक दैनिकको अनलाइन संस्करण नागरिकन्युज (हाल nagariknews.nagariknetwork.com) को पुछारमा एउटा सानो परिवर्तन गरियो। धेरैले यसलाई ‘नोटिस’ नै गरेका थिएनन्। तर हेर्दा सानो देखिए पनि यसमा लुकेको छ ठूलो विषय। सर्वसाधारणमा IPO जारी गरेर पब्लिक बन्न लागेको एउटा कम्पनीका सञ्चालकले आफ्नो निजी फाइदाका लागि केसम्म गर्न सक्छन्… Continue reading
शिलापत्रले देखेको ‘नौलो बिरालो’, कुरो मिलेन नि !
केही दिनअघि ‘पशुपति क्षेत्रमा देखिएको नौलो बिरालो’ शीर्षकमा शिलापत्र अनलाइनमा प्रकाशित फोटो समाचारले ध्यान खिच्यो। वन्यजन्तुमा रुचि राख्ने र काम गर्ने भए पछि यस्ता समाचारले आकर्षित गरी हाल्छ। समाचारमा क्लिक गरेँ, अन्य जानकारीहरू पनि पढेँ तर ती जानकारीहरूमा विश्वस्त हुन् सकिनँ। समाचारमा लेखिएका यी प्रसंगहरु कति सत्य, कति गफ छन् ? आउनुस् तलका जानकारीहरु पढौँ।
फ्याक्ट चेक : दीपक मनाङ्गे जसलाई मुख्यमन्त्रीले हैन, मिडियाले मात्र मन्त्री बनाएका रहेछन्
अघिल्लो प्रदेश सभाको कार्यकालमा मन्त्री भएका दीपक मनाङ्गे उर्फ राजीव गुरुङ यस पटक पनि मन्त्री बनेको समाचार तपाईँहरुले मिडियामा देख्नुभएको थियो ? पत्याउनु भएको थियो? अनलाइनखबरदेखि उज्यालोसम्म- नाम चलेका नचलेका सबै अनलाइनहरुले लेखेको थियो यो समाचार। तर बुझ्नु पर्ने कुरा के हो भने प्रदेशमा मन्त्री बनाउने काम मुख्यमन्त्रीको हो, मिडियाको होइन। गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्रीले दीपक… Continue reading
नागरिक IPO सिरिज २ : कम्पनीको उद्देश्य नै नरहेको विषयमा जनताबाट पैसा उठाएर खर्च गर्न मिल्छ ?
नेपाली मिडियाको इतिहासमै पहिलो पल्ट कुनै मिडिया कम्पनीको शेयर सर्वसाधारणका लागि बिक्री हुँदैछ। आज वैशाख ३१ गतेदेखि वैदेशिक रोजगारमा रहेका नेपालीहरु र कम्पनीका कर्मचारीहरुका लागि बिक्री खुला भएको छ भने सर्वसाधारणका लागि जेठ २६ गतेदेखि बिक्री खुला हुन लागेको छ। योसँगै कम्पनीको विवरणपत्र पनि सार्वजनिक भएको छ। नेपाली मिडिया कसरी सञ्चालन हुन्छ, यसको आर्थिक हरहिसाब,… Continue reading
भुटानी शरणार्थी प्रकरण : मिडियामा ‘इन्फर्मेसन ओभरफ्लो’ले अलमलमा हुनुहुन्छ? पढ्नुस् जान्नै पर्ने केही विषय
अहिले एकदमै चर्चामा रहेको नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण। के तपाईँले साँच्चिकै यो प्रकरण बुझ्नु भएको छ? कि ठूला मिडिया वा सोसल मिडियाको हेडलाइनको लहलहैमा लाग्नुभाछ? अहिले प्रहरीले गरिरहेको अनुसन्धानको पृष्ठभूमि सबैले बुझ्न अति नै आवश्यक छ। यसलाई हाइलाइट गरिरहँदा यस प्रकरणमा सक्कली भुटानी शरणार्थीसमेत छन् है। यो नभूलौँ। यस प्रकरणबारे मिडियामा इन्फर्मेसन ओभरफ्लो भइरहेको छ।… Continue reading