आज फेसबुक फिड चहार्नुभएको छ र तपाईँका केही साथीहरु कुनै जमानामा टेलिभिजनमा काम गरेका थिए वा अहिले पनि काम गरिरहेका छन् भने एउटा पोस्ट पक्कै याद गर्नुभयो होला- विश्व टेलिभिजन दिवस। उनीहरुले विश्व टेलिभिजन दिवस भन्दै शुभकामना पोस्ट गरिरहेका छन्। तर, विश्व टेलिभिजन दिवस कहिले हो भनेर सामान्य गुगलसमेत गर्न नजान्दा उनीहरुले एक दिन अगाडि… Continue reading
Category: समाचार/विचार
टिकटकमाथिको प्रतिबन्ध संविधान प्रदत्त स्वतन्त्रताको गम्भीर उलङ्घन : ३० सरोकारवाला संस्था/व्यक्तिको संयुक्त विज्ञप्ति
नेपालमा लोकप्रिय सामाजिक सञ्जाल टिकटकलाई पूर्ण प्रतिबन्ध लगाउने वि.सं. २०८० कार्तिक २७ गते बसेको नेपाल सरकार, मन्त्रिपरिषद्को निर्णयप्रति हामी गहिरो चिन्ता र निराशा व्यक्त गर्दछौं । मन्त्रिपरिषद्को यो निर्णय अत्यन्तै असामयिक र निरङ्कुश रहनुका साथै यसले लोकतन्त्रको आधारभूत सिद्धान्तमाथि गम्भीर प्रहार भएको तथा नागरिक स्वतन्त्रता र विधिको शासनलाई कमजोर बनाउने निष्कर्ष हाम्रो छ । अभिव्यक्ति… Continue reading
आर्थिक पत्रकारिताको बिजोग : लेख्नेले नै समाचार नबुझे पछि…
नेपाल राष्ट्र बैँकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको ग्रेड अहिले समाचारको विषय बनेको छ। अमेरिकाको ग्लोबल फाइनान्स पत्रिकाले प्रत्येक वर्ष विश्वका केन्द्रीय बैंकका प्रमुखहरुको ग्रेडिङ सार्वजनिक गर्ने गरेको रहेछ। एउटाले सोसल मिडियामा छ्यास्स केही लेखिदिएपछि आर्थिक पत्रकारिता गर्ने अनलाइनहरुले त्यसमा समाचार बनाउन थाले। तर, समाचार लेख्नेले नै समाचार नबुझेपछि कस्तो हालत हुन्छ? आउनुस् केही नमूना हेरौँ।
अब विदेशमा रहेका नेपालीले मतदान गर्न पाउँछन् त? के छ नयाँ मस्यौदामा?
निर्वाचन आयोगले निर्वाचन व्यवस्थापन विधेयकका बारेमा जानकारी दिँदै एउटा कार्यक्रम गरेपछि हिजोदेखि एउटा नयाँ बहस सुरु भएको छ। नयाँ कानुनमा विदेशमा रहेका नेपालीले पनि मतदान गर्न पाउने व्यवस्थाबारे उल्लेख छ। तर, हाललाई यो निर्वाचन आयोगले मस्यौदा मात्रै गरेको विषय हो। यसलाई प्रतिनिधि सभा र राष्ट्रिय सभाले आ-आफ्नो प्रक्रियामा लगेर पारित गर्न बाँकी छ। पारित भएपछि… Continue reading
सर्वोच्च अदालतमा हप्ताभरीको पेशीको तथ्याङ्क केलाउँदा के देखियो ?
नेपालको सर्वोच्च अदालतमा प्रधान न्यायाधीशसहित २१ जना न्यायाधीशको दरबन्दी रहेको छ। तर अहिले १४ जनामात्रै कार्यरत छन्। मुद्दाको चाप भने दिनहुँ बढ्दो छ। यसलाई तथ्याङ्कबाट केलाउँदा कस्तो देखिएला? यसका लागि मैले गएको हप्ता (साउन २८ आइतबारदेखि भदौ १ शुक्रबारसम्म) चढेका सबै पेशी हेरेँ। यो साता कूल १७८७ वटा मुद्दाको पेशी चढेको रहेछ। तथ्याङ्क हेर्दा के… Continue reading
हवाई दुर्घटनाको छानबिन प्रतिवेदनमा खेलाँची : हेर्नुस् कस्तोसम्म भएका छन्
डी. नेपाल – दुर्भाग्यपूर्ण हवाई दुर्घटना नेपालको नियति जस्तै भइसक्यो। अनि सरकार एउटा विस्तृत छानबिन प्रतिवेदन तयार पार्न एउटा समिति बनाउन बाध्य हुन्छ। म ‘बाध्य’ शब्द यसकारण प्रयोग गरिरहेको छु कि सन् १९४४ को शिकागो महासन्धिको दफा २६ ले हवाई दुर्घटनाको अनुसन्धान गर्नै पर्ने प्रावधान राखेको छ। यो अनिवार्य छ। यो सन्धि नभएको भए नेपाल… Continue reading
यतिको नाममा पत्रकारिताको हुर्मत लिइएछ यसरी
१९ वर्षकी लाक्पा डोल्मा शेर्पा सगरमाथा क्षेत्रको माचेर्मो उपत्यकामा याक चराउँदै थिइन्। कुहिरोले ढाकेको चीसो दिन थियो। एक्लै हिँडिरहेकी लाक्पाले अचानक केही सुसेलेको जस्तो आवाज सुनिन्। उनलाई लाग्यो, आफूलाई भेट्टाउन दाजु आएका होलान्। तर जब उनले अगाडि हेरिन्, त्यहाँ त अहो, यति ! ठूलो, भुत्लैभुत्ला भएको र अनुहार बूढो मान्छेको जस्तो। रिसाएको रहेछ यति। लाक्पा… Continue reading
अनलाइन न्युजपोर्टलमा ‘क्लिनफिड’ अर्थात् विज्ञापन नदेखिने कसरी बनाउने?
अचेल नेपाली अनलाइन न्युजपोर्टलहरु हेरिसक्नुका छैनन्। दुई लाइन समाचार पढ्यो, भरमार विज्ञापन देखिन्छ। के तपाईँलाई यसो देख्दा दिक्क लाग्छ? न्युजपोर्टलहरु पनि क्लिनफिड अर्थात् विज्ञापन बिनाको भइदिए कस्तो हुन्थ्यो भन्ने लाग्छ? त्यसो त न्युजपोर्टलहरुले तपाईँलाई सित्तैमा समाचार सामग्री दिनसक्नुको एउटा प्रमुख आधार यही विज्ञापन नै हो। तर जसरी आफ्नो न्युजपोर्टलमा कस्तो विज्ञापन राख्ने उनीहरुको अधिकार हो,… Continue reading
जनगणनाले देखायो नेपालका जातजातिको यस्तो चित्र
हरेक १० वर्षमा हुने जनगणना नेपालमा भयो २०७८ सालमा। तर त्यसको प्रतिवेदन २०७९ को चैतमा मात्र सार्वजनिक भयो। त्यतिबेला जातजाति, भाषा र धर्मसम्बन्धी तथ्याङ्क भने आएको थिएन। त्यो सार्वजनिक हुन भने अझै समय लाग्यो। २०८० साल जेठ १९ गते बल्ल यसको तथ्याङ्क हेर्न पाइयो। सादा तथ्याङ्क हेर्नु र त्यसलाई विभिन्न विश्लेषण गरी चार्ट र म्यापमा… Continue reading
राजनीतिमा पैसाको बढ्दो प्रभाव
सामान्य राजनीतिक गतिविधि गर्न, चुनावको उम्मेदवारी हात पार्न र चुनावमा प्रचारप्रसार लगायतका विभिन्न गतिविधि गर्न पैसा आवश्यक पर्छ। निर्वाचन आयोगले खर्चको सीमा तोकेको भए पनि उम्मेदवारले त्योभन्दा धेरै गुणा बढी खर्च गरेको पाइन्छ। त्यसैले चुनावमा पर्याप्त खर्च गर्न सक्नेलाई बलियो उम्मेदवार ठानिन्छ। पुरुषको तुलनामा महिलासँग शक्ति र सञ्जाल कम हुनुका साथै आर्थिक स्रोतमा पनि उनीहरूको… Continue reading
विरोधको अनौठो उपाय : ट्वाइलेट तालाबन्दी
विरोधका थुप्रै उपायबारे तपाईँहरुलाई थाहै होला। कोही प्रदर्शन गर्छन्, नारा लगाउँछन्, धर्ना बस्छन्, अनसन बस्छन्। अलि आँटिलो भए आमरण अनसनै बस्छन्। कसैकसैले हाकिमको कार्यकक्षमा तालाबन्दी गर्छन्। तर तपाईँले यस्तो विरोधको कार्यक्रम भने शायदै अहिलेसम्म सुन्नुभएको होला। यो अत्यावश्यक विषयको तालबन्दी हो अर्थात् ट्वाइलेट तालाबन्दी।
विधेयक ‘आग्रा’को, बहस ‘गाग्रा’को : माननीयज्युहरु, हामीलाई लाज भो तपाईँहरुको बहस सुन्दा !
विज्ञ सेवा प्रदान गर्नुपर्ने ‘अप्पर हाउस’ मा हिजो माननीयज्युहरुले गरेको बहस सुन्दा उहाँहरुलाई के भयो कुन्नि, हामी सुन्नेहरुलाई चाहिँ लाज भो। विधेयक आग्राको, बहस गाग्राको भएको थियो। अर्थात् विधेयक थियो इकमर्स सम्बन्धी विद्युतीय माध्यमबाट हुने व्यापारसम्बन्धी कानुनको। बहस गरे विद्युत अर्थात् इलेक्ट्रिसिटी व्यापारको। ठ्याक्कै हेडलाइनमात्र पढेर धारणा बनाउने र सोसल मिडियामा कमेन्ट गर्ने जमात जस्तै।… Continue reading
मलामी गएको बेलासमेत नछाडेको ‘विवाद’
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’की पत्नी सीता दाहालको हिजो निधन भयो। हुन त उनी लामो समयदेखि बिरामी अवस्थामै थिइन्। बहालवाला प्रधानमन्त्रीलाई परेको शोकका कारण हिजो यो विषय मिडियामा पनि धेरै आयो। तर, मलामी गएको बेलासमेत विवादले भने छाडेन। हेर्नुस् त कस्तो विषयमा समेत विवाद भएको !
झण्डै ४ लाख पब्लिक अब बने ‘नागरिक’का लगानीकर्ता, अबको बाटो कस्तो होला?
अन्ततः साढे ४३ करोड रुपैयाँको आइपिओ बेचेर नेपालको इतिहासमै पहिलो पब्लिक मिडिया कम्पनी बन्न नागरिक दैनिकको प्रकाशन संस्था नेपाल रिपब्लिक मिडिया सफल भएको छ। उपप्रधान तथा गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ आफै गएर चिट्ठा निकालेपछि सोमबार आइपिओ बाँडफाँट पनि सकिएको छ। केही समयपछि यो कम्पनीको सेयर दोस्रो बजारमा पनि कारोबार हुन थाल्नेछ। घाटामा रहेको कम्पनी भए पनि… Continue reading
के ‘आदिपुरुष’ फिल्मको डाइलगमा ‘जानकी भारतीय छोरी हुन्’ भनिएको छ?
अहिले एकदमै चर्चाको विषय हो हिन्दु धर्मग्रन्थ ‘रामायण’मा आधारित भनिएको ‘आदिपुरुष’ फिल्मको डाइलग। फिल्ममा हाम्रो राष्ट्रिय विभूति ‘सीता’लाई भारतीय छोरी हुन् भनिएको छ भनेर अहिले बबाल भइरहेको छ। काठमाडौँ महानगरपालिकाका मेयर भए पनि देशभरबाट सोसल मिडियामा माया पाएका बालेन शाहले अस्ति नै त्यो डायलग हटाउन तीन दिनको अल्टिमेटम दिएका थिए। त्यो पूरा नभएपछि आजदेखि सबै… Continue reading
मिडिया सञ्चालकको दादागिरी र अकर्मण्यताको शिकार : सोझा पत्रकार
भरत कोइराला – संघीय राजधानी काठमाडौंबाट प्रसारण हुने चल्तीको टेलिभिजनमा पोखराबाट काम गर्ने एकजना बहिनीले तलब नपाएको ९ महिना भयो । त्यसअघि उनी पोखराकै एउटा टेलिभिजनमा काम गर्थिन् । महिना बितेपछि तलब हात लाग्थ्यो, आफू र परिवारको गर्जो टारेकी थिइन् उनले । देशभर नाम चलेको टेलिभिजनमा काम गर्ने अवसर पाउँदा उनी पछि हट्ने कुरै भएन… Continue reading
राष्ट्रिय जनगणनामा धर्मको तथ्याङ्कले के देखाउँछ ? हेर्नुस् ७ डेटा भिजुअलाइसेन
प्रत्येक १० वर्षमा हुने राष्ट्रिय जनगणनाको तथ्याङ्क २०७८ सालमै लिइएको थियो। तर यसको पूर्ण नतिजा आउन भने बाँकी नै थियो। अरु विषयको तथ्याङ्क सार्वजनिक गरिए पनि जातजाति, भाषा र धर्मको तथ्याङ्क आउन भने ढिला भइरहेको थियो। अस्ति जेठ १९, २०८० मा बल्ल यसको पनि तथ्याङ्क सार्वजनिक गरियो। त्यसमध्ये धर्मको तथ्याङ्कमा देखिएका केही रोचक तथ्यलाई समावेश… Continue reading
२० वटा ‘संस्थान’ हैन, यी निकाय हुन् खारेज हुन लागेका
आज बजेट भाषणको दिन तपाईँहरुले अनलाइन मिडियाहरु हेर्नुभएको भए याद गर्नुभयो होला, २० वटा संस्थान खारेज गर्ने शीर्षकमा आएका समाचार। सेतोपाटीदेखि अनलाइनखबर र रातोपाटीलगायतका प्रमुख अनलाइनहरुले पनि यस्तो समाचार हालेका थिए। व्यस्तताका कारण बजेट भाषण लाइभ हेर्न पाइएन, सोसल मिडियामा अनलाइन मिडियाका सामग्रीहरुको हेडलाइन हेर्दा २० वटा संस्थान खारेज गरिने समाचार देखियो। अहो, २०-२० वटा… Continue reading
नागरिक IPO सिरिज ३ : घाटा भइरहेको पत्रिका ‘पब्लिक’ कम्पनी, नाफा हुनसक्ने अनलाइन चैँ ‘प्राइभेट’ ?
२०२३ अप्रिल १० अर्थात् गत वर्षको चैत २७ गते नागरिक दैनिकको अनलाइन संस्करण नागरिकन्युज (हाल nagariknews.nagariknetwork.com) को पुछारमा एउटा सानो परिवर्तन गरियो। धेरैले यसलाई ‘नोटिस’ नै गरेका थिएनन्। तर हेर्दा सानो देखिए पनि यसमा लुकेको छ ठूलो विषय। सर्वसाधारणमा IPO जारी गरेर पब्लिक बन्न लागेको एउटा कम्पनीका सञ्चालकले आफ्नो निजी फाइदाका लागि केसम्म गर्न सक्छन्… Continue reading
भुटानी शरणार्थी प्रकरण : मिडियामा ‘इन्फर्मेसन ओभरफ्लो’ले अलमलमा हुनुहुन्छ? पढ्नुस् जान्नै पर्ने केही विषय
अहिले एकदमै चर्चामा रहेको नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण। के तपाईँले साँच्चिकै यो प्रकरण बुझ्नु भएको छ? कि ठूला मिडिया वा सोसल मिडियाको हेडलाइनको लहलहैमा लाग्नुभाछ? अहिले प्रहरीले गरिरहेको अनुसन्धानको पृष्ठभूमि सबैले बुझ्न अति नै आवश्यक छ। यसलाई हाइलाइट गरिरहँदा यस प्रकरणमा सक्कली भुटानी शरणार्थीसमेत छन् है। यो नभूलौँ। यस प्रकरणबारे मिडियामा इन्फर्मेसन ओभरफ्लो भइरहेको छ।… Continue reading