Category: Fact check

नयाँ पत्रिकाको २०७७ जेठ २७ मंगलबार छैटौँ पेजको ‘अर्थ पत्रिका’ मा ‘विदेशबाट श्रमिक ल्याउन मात्र केही समयका लागि नियमित उडान गर्ने तयारी’ शीर्षकमा समाचार छापिएको छ। समाचारको तेस्रो अनुच्छेदमा लेखिएको छ- ‘अन्तर्राष्ट्रिय उडान खोल्न अन्तर्राष्ट्रिय टिकट एजेन्सीहरूको संस्था आएटा र विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)को समेत सहमति आवश्यक पर्छ।’ के साँच्चिकै यी संस्थाहरुको सहमति आवश्यक पर्छ त… Continue reading

प्राध्यापक डाक्टर ललितकुमार दास अहिले निकै चर्चामा छन्। यतिबेला सबैतिर चासोको विषय भएको कोरोनाभाइरस (कोभिड-१९) को उपचार गर्ने ओखती वा खोप बनेको भन्ने बित्तिकै ध्यान त तानिने नै भयो। त्यसमाथि एक नेपालीले नेपालमै औषधि बनाएको दावी गरेका छन्! यस्तो दावी एक महिनाअघि नै विभिन्न मिडियामा आएकै थियो। विश्व स्वास्थ्य संगठन डब्लुएचओले समेत यसमा चासो राखेको… Continue reading

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले साँझ साढे ५ बजे देशबासीलाई सम्बोधन गरे। आज ६३ औँ दिन लकडाउनमा बसिरहेका देशबासी प्रधानमन्त्रीको सम्बोधनमा केही खास आउने प्रतीक्षामा थिए। त्यस्तो खासै विशेष कुरा भने केही पनि आएन। ‘गरिनेछ’ आश्वासन धेरै आए। सम्बोधनका केही तथ्य भने गलत छन्। हामीले यसबारे फ्याक्टचेक गरेका छौँ। प्रधानमन्त्रीको दावी : कुनै मानवीय क्षति नहोस्… Continue reading

सामाजिक सञ्जालमा हिजोदेखि एउटा चर्चा चलेको छ- अबदेखि राजाको चित्र भएको नोट नचल्ने! केहीले यस्तै शीर्षकमा समाचार लेखेका छन् भने धेरैले यसबारे आफ्नो धारणा लेखिरहेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा भएको चर्चाले राजाको चित्र भएको नोट भारतको ‘नोटबन्दी’ जस्तो बेकम्मा हुने नगरी ‘नचल्ने’ हुन लागेको जस्तो पनि देखिएको छ। के हो यसको वास्तविकता? हामीले यसबारे फ्याक्टचेक गरेका… Continue reading

शनिबार राजधानीको ग्रान्डी अस्पतालमा कार्यरत एक कर्मचारीलाई कोरोना संक्रमण देखियो। उनलाई उपचारका लागि पाटन अस्पतालमा पठाइयो। लगत्तै सामाजिक सञ्जालमा आलोचना हुन थाले- निजी अस्पतालले आफ्नै कर्मचारीको उपचार पनि आफूले गर्न नसक्ने? किन पाटनमा पठाउनु परेको? यसरी आलोचना गर्नेहरुमा ओपिनियन लिडर पत्रकारहरु पनि थिए। सर्सर्ती हेर्दा कुरा ठीकै जस्तो पनि लाग्‍न सक्छ। आफ्नै कर्मचारीको उपचार निजी… Continue reading

रुपन्देहीको क्रिमसन अस्पतालमा मृत्यु भएका कोरोना संक्रमितको शव व्यवस्थापनका क्रममा आएका समाचारहरुका केही दावी यस्ता छन्- डव्लुएचओको मापदण्ड अनुसार शव जलाउन नहुने भएको भन्दै गाडिएको छ। (कालिकान्युज, हिमालखबर) संघीय सरकारले बनाएको कोभिड–१९ शब व्यवस्थापन कार्यविधिमा संक्रमित मृतकलाई विद्युतीय शव दाह गृहमा जलाउनुपर्ने उल्लेख भए पनि रुपन्देहीमा छैन। (अनलाइनखबर) संघीय सरकारले बनाएको कोभिड–१९ शव व्यवस्थापन कार्यविधिमा… Continue reading

स्वास्थ्य मन्त्रालयले कोरोना परीक्षण गर्न शुल्क तोकिनसकेको भनेर जेठ ७ गते आधिकारिक विज्ञप्ति निकालिसकेपछि १५ हजार लाग्ने भन्दै आएका सबै समाचार ‘फेक’ साबित भइसकेका छन्। तर, अझैसम्म पनि केहीले यो फेक न्युजलाई नै पत्याइरहेका छन्। जेठ ६ गतेदेखि यो हल्ला व्यापक भएको थियो। यसबारे सयौँले सामाजिक सञ्जालमा आफ्ना विचारहरु राखेका थिए। कसरी फैलियो त कोरोना… Continue reading

लिपुलेकमा नेपाली जमिनमा भारतले सडक बनाएको समाचारले चर्चा पाइरहँदा आज एकाएक एउटा अर्को समाचारले सामाजिक सञ्जालमा चर्चा पाएको छ। पर्सा जिल्लामा अवस्थित ठोरी गाउँपालिकाका एक वडा अध्यक्षले भारतीय सीमा क्षेत्रमा काँडेतार लगाएको समाचार थुप्रै अनलाइनहरुले हालेका छन्। केही अनलाइनहरुले फलामे ढोकासहितको काँडेतार भएको एकै किसिमका फोटोहरु पनि समाचारसँगै राखेका छन्। के हो यो समाचारको सत्य?… Continue reading

नेपालखबरले स्वास्थ्य मन्त्रालयका विज्ञ सल्लाहकार डा. खेम कार्कीको अन्तर्वार्ता वैशाख ३१ गते प्रकाशन गरेको छ। ‘एक लाख संक्रमितलाई व्यवस्थापन गर्नसक्ने अवस्थामा छौँ’ शीर्षकमा प्रकाशित अन्तर्वार्तामा कार्कीले विभिन्न दावी गरेका छन्। ती दावीको फ्याक्टचेक हामीले गरेका छौँ। दावी नम्बर १ : हामी एक लाख संक्रमितलाई व्यवस्थापन गर्न सक्ने अवस्थामा छौँ। तथ्य : स्वास्थ्य मन्त्रालयले मे २०२०… Continue reading

प्रधानमन्त्रीले आज बुधबार साँझ सर्वदलीय बैठक बोलाएको समाचार आए लगत्तै कयौँ अनलाइनहरुले ‘भोलिदेखि सरकारी कर्मचारीलाई पनि छुट्टी, घरबाट निस्किनेलाई पक्राउसम्म गरिने’ शीर्षकको समाचार राखेका छन्। यी समाचारहरु सयौँ सेयर भएका छन् र भ्रम फैलिरहेको छ। हामीले गरेको फ्याक्टचेक अनुसार यी समाचारहरु देशभर लकडाउन सुरु हुनुभन्दा एक दिनअघि अर्थात् चैत १० (मार्च २३) मा प्रकाशित समाचारको… Continue reading

नेपालमा हाल दुई विधिबाट कोरोनाको परीक्षण भइरहेको छ- पीसीआर र आरडीटी। आरडीटी परीक्षण छिटो हुन्छ तर यसको नतिजा अलि भरपर्दो नहुने भनिएको छ। पीसीआर विधिबाट परीक्षण गर्न भने समय लाग्छ। तर यसको नतिजा भरपर्दो मानिएको छ। त्यसैले विज्ञहरुले पीसीआर परीक्षणमै जोड दिएका छन्। तर पीसीआर प्रविधिबाट परीक्षणको संख्या भने नेपालमा निकै कम देखिन्छ। यस्तो अवस्थामा… Continue reading

लिपुलेकमा भारतले बाटो बनाएपछि देशभर विरोध हुँदैछ। यही बेला सामाजिक सञ्जालमा नेपाली कांग्रेसकी नेतृ सुजाता कोइरालाले ‘कालापानीको भूभाग भारतको हो, भारतलाई दिनुपर्छ’ भनेको हेडलाइनसहितको समाचार अहिले फेसबुकमा भाइरल भएको छ। न्युज २४ नेपाल नामको एउटा फेसबुक ग्रुपमा फेक फोटोसहितको एउटा फेसबुक अकाउन्टले पोस्ट गरेको साथीखबर डट कमको लिङ्क साढे ३ सयभन्दा बढी सेयर भएको छ,… Continue reading

फेसबुक र ट्विटरमा केही दिनअघिदेखि एउटा जानकारी निकै भाइरल हुँदैछ- भारतीय अभिनेता आमिर खानले आटाको प्याकेटमा १५ हजार रुपैयाँ राखेर बाँडे। आवश्यक मान्छेलाई सहयोग बाँड्ने यो तरिकाको निकै प्रशंसा गर्दै सयौँको संख्यामा पोस्ट सेयर गरिएका छन्। सोसल मिडियामात्र होइन, रिपोर्टसनेपाल र मेरोलगानी जस्ता अनलाइनले यसबारे समाचारै बनाएका छन्। तर हाम्रो फ्याक्टचेकले यो गलत भएको देखाएको… Continue reading

नेपालगञ्जमा आज आइतबार मात्रै २४ जना संक्रमित भेटिएको र कूल संक्रमित संख्या ८४ पुगेको समाचार धेरै मिडियामा आएको छ। धेरै नेपालीहरुले एकदमै विश्वास गर्ने वर्ल्डोमिटर्स डट इन्फोले पनि संक्रमित संख्या ८४ पुगेको देखाएपछि त धेरैले यो समाचारलाई सही माने। तर यो सही थिएन। के हो त यसको सत्य? हामीले यसबारे फ्याक्टचेक गरेका छौँ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मे दिवसका दिन रचेको ‘अब आँसु खसाउनु पर्दैन’ शीर्षकको कविता प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार सूर्य थापाको सामाजिक सञ्जालबाट सार्वजनिक भयो। तर शुक्रबार राति एक्कासी प्रधानमन्त्री ओलीको सो कविता अरुबाट नै कपि गरिएको आरोप पनि सामाजिक सञ्जालमा देखियो। भर्खरै धरौटीमा थुनामुक्त भएका भाइरल पूर्व सचिव भीम उपाध्यायले यसलाई भाइरल बनाए। उनी मात्र हैन,… Continue reading

बलिउडले एक दिनको अन्तरालमा दुई प्रतिभाशाली कलाकार गुमायो। सुरुमा इरफान खान र भोलिपल्ट ऋषि कपुर। ऋषि कपुरको मृत्युसँगै नेपालमा पनि सोसल मिडिया प्रयोगकर्ताहरु माझ एउटा भिडियो भाइरल भयो। भिडियोमा ऋषि कपुर अस्पतालको बेडमा देखिन्छन् र एक जना व्यक्ति उनले अभिनय गरेको फिल्मको गीत गाउँदै छन्। भिडियोसँगै मन छुने दावी पनि थियो। लेखिएको थियो- ‘मृत्युकाे अघिल्लो… Continue reading