Author: विज्ञान बा

परम्परागत हिसाबले हाम्रोमा “गुरु” भनेको अत्यन्त आदरणीय सम्बोधन हो । अझै पनि “गुरु” कै नाममा गुरु-पूर्णिमा मनाउँछौं । आफू जहाँ पुगे पनि, आफ्नै उमेरले डाँडो काटे पनि आफूलाई पढाउने सरहरुलाई बिर्सिदैनौ । शिक्षण पेशा आफैमा मर्यादित पेशा हो । यसमा लाग्ने धेरैले धन कमाइमा हैन ज्ञान प्रसार गरेकैमा सन्तोष प्राप्त गर्छन । आफै शिष्यहरुको ऐना… Continue reading

-विज्ञान बा- विज्ञानलाई खासै महत्व नदिने नेपालमा विज्ञानका लेख मिडियामा आउने बित्तिकै खुसी भइन्छ। तर अफसोस १-२ लाइन पढेपछि त्यो खुशी छियाछिया परेर जान्छ। किनकि मिडियाले विज्ञानलाई प्रोत्साहन गर्ने मनसाय नै राखे पनि खोक्रो, अतिरन्जित दावीलाई मात्र बढाइ-चढाइ गर्ने गर्छन्। बेला-बेलामा विज्ञानका ठूलाठूला सिद्धान्तलाई चुनौती पनि नेपालका ठूलै पत्रिका मार्फत दिने गरिएको छ। यस्तै लेख… Continue reading

यो ब्लगमा केही अनुच्छेद तल अपडेट गरिएको छ। -विज्ञान बा- शीर्षक देखेर नडराउनु होला, यसको प्रसङ्ग पछि जोड्नेछु। भनिन्छ – डर र त्रास फैलिने गति भाइरसको भन्दा निकै बढी हुन्छ। सत्य त यो हो कि नेपालमा अहिले नै सर्व-साधारणलाइ इबोलाको संक्रमण हुने सम्भावना शून्य छ। जबसम्म बाहिर बाट कसैले इबोला बोकेर भित्रिदैन, इबोला फैलिने सम्भवना… Continue reading

प्रिअन (Prion) रोगबारेको  ब्लगमा रुचि लिई अरु जिज्ञासाहरु राख्नुभएकोले केहि थप जानकारी प्रस्तुत गर्दैछु। ब्लगको उद्देश्य किटाणुबाट मात्रै रोग सर्ने नभई उच्च तापमा पनि नष्ट नहुने रोगाणु बाट समेत महामारी फैलिन सक्ने कुरा सर्वसाधारणलाइ जानकारी गराउनु थियो । सेकुवा र मकै पोल्दा साधारणतया कोइलालाइनै छोएर पकाइन्छ । लाश जलाएको काठमा डढेकै भएपनि मान्छेको मासु या… Continue reading

केही दिनअघि काठमाडौँका केही ठाउँमा सेकुवा पोल्न आर्यघाटको काठ प्रयोग भएको माइसंसारमा पढियो। सरसर्ती कमेन्टहरु हेर्दा धेरैले आगोको उच्च तापक्रमले गर्दा किटाणुहरु मरिसक्ने हुँदा फरक नपर्ने विचार पनि ब्यक्त गरेको पाइयो। के किटाणुहरु मर्दैमा संक्रामक बिमारबाट जोगिइन्छ त? होला, यसले अहिलेलाई खासै फरक नपर्ला, तर यो चलन स्वास्थ्यको हिसाबले किन राम्रो हैन भन्ने वैज्ञानिक हिसाबले… Continue reading

नयाँ जहाज भित्र्याउँदा बोकाको बलि दिने नेपाल बायु सेवा निगमले हालै मात्र नयाँ जहाज ल्याउँदा चाहिं बोकाको सट्टा नरिवल फोरेर भित्र्याएको खबर सुनेपछि निगमको घैंटोमा बल्ल घाम लागेछ भन्ने लाग्यो। हो कहिले-काहिँ हाम्रोमा संस्कृति र अन्ध-बिश्वास छुट्ट्याउन गार्हो छ । निगमको लोगोमा आकाश भैरब भएकोले गर्दा भैरबको पूजा गर्दा बलि दिने चलन रहेछ । भगवानलाई… Continue reading

-विज्ञान बा- आफु क्रिकेटको पारखी नभए पनि केहि दिन अघि माइसंसारमा आएको पारस खड्काको अन्तरवार्ता हेर्न पुगें — त्यो पनि रमाइलोको लागि । अन्तरवार्ता लिइएको शैलीलाइ लिएर त छलफल गरिहालियो तर मलाइ सबभन्दा बढी स्ट्राइक चाहि पारस खड्काका विचारहरुले गरे । त्यसैले जसरि हेर्न पुगे पनि हेरेकोमा खुशी लाग्यो । नेपालमा खेलको स्थिति यस्तो हुनुमा… Continue reading

[कमेन्टहरुका आधारमा मैले यो ब्लगमा शंकालुहरुका लागि भित्र थप अपडेट गरेको छु] अर्ध-ज्ञान प्रयोग गरेर कुनै पनि बिषयको गलत ब्याख्या गर्नु भनेको ४=५ प्रमाणित गर्नु जस्तै हो । गलत आधार लिएर गरेका दावी पनि अचम्मका हुन्छन्, दावीका स्तर क्रान्तिकारी हुँदै जान्छन् । यस्ता पुष्टि नै नभएका बिज्ञानका समाचार बेला बखत आइरहन्छन -त्यो पनि नाम चलेका… Continue reading

विज्ञानका कुराहरु माइसंसारमा हुन थालेपछि मैले करिब २० वर्ष भन्दा पहिलेको कुरा सम्झें। गाउँमा बिजुली ल्याउने चर्चा चलेको थियो। मान्छेहरुमा कौतुहलता थियो, यो के हो, कसो हो, करेन्ट लागेर मान्छे मर्छन अरे, पानीलाई अग्लो डांडाबाट खसाल्नु पर्ने आदि आदि। एक पटक यस्तै कुरा हुँदा कसैले सोध्यो – यो पानीलाई किन होला धेरै माथिबाट खसाल्नु पर्ने… Continue reading

(गौतम ‘उदय’ ले हरेक आइतबार प्रस्तुत गर्ने सन्डे साइन्सको पहिलो ब्लगपछि सम्बन्धित बिषयमा अनुसन्धान गर्नुका साथै विश्वविद्यालयमा पढाउने एक प्राध्यापकले पनि माइसंसारका लागि नियमित ब्लग लेख्ने वाचा गर्नुभएको छ। उनी अहिलेलाई आफ्नो उपनाम ‘विज्ञान बा’ बाट मात्र परिचित हुन चाहन्छन्) कमेन्टहरु हेर्दा माइसन्सारका पाठकहरुले बिज्ञान सम्बन्धि लेखहरु स्वागत गरेको हुदा केहि लेखौं भन्ने लाग्यो। नेपालीमा… Continue reading