एउटा भुस्याहा कुकुरको आँखाबाट: मायाकुमारीको कथा

त्यो बिहान अलि चिसो थियो। बिहानको पहिलो सूर्यको झुल्कोलाई पछ्याउँदै म सडकतिर दौडिरहेको थिएँ। पेटमा भोक थियो, मनमा अभाव थियो। अचानक, ठूलो हल्ला भयो। मान्छेहरूको चिच्याहट, गाडीहरूको हर्न, र एकथरी डरभित्र लुकेको आक्रोश। मेरो कान ठाडा भए।

केही पर, मैले देखेँ—एक ठूलो कालो भैँसी। उसका आँखा टिलपिल गर्दै थिए। त्यही आँखाबाट डर, पीडा, र अन्तिम आशा झल्किरहेको थियो। ऊ छट्पटाउँदै भागिरहेकी थिई। उसको टाउकोबाट रगत चुहिरहेको थियो, सिङ भाँचिएको थियो। ऊ वधशालाबाट ज्यान जोगाएर भागेकी रहिछे।

त्यो दृश्य मैले जीवनमा देखेको सबैभन्दा गहिरो पीडाको कथा थियो। त्यो भैँसी कुनै साधारण प्राणी थिइन। ऊ आफू मात्र होइन, पेटमा हुर्किरहेको सन्तानको लागि संघर्ष गरिरहेकी थिई।

भाग्दै-भाग्दै, ऊ एउटा स्कुलभित्र पस्न सफल भई। मान्छेहरूले उनलाई घेरे। प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी, र वन विभागका कर्मचारीहरू उसको वरिपरि आए। मानौँ, ऊ कुनै अपराधी थिई। “मार्नुपर्छ,” भीडले करायो। तर, मैले त्यो भैँसीको आँखा बुझ्न सकेँ। उसले भन्न खोजिरहेकी थिई—“मलाई जिउन देऊ। मेरो सन्तानलाई बच्न देऊ।”

तर मान्छेहरू ती आँखाको भाषा बुझ्दैनन्। उनका लागि ऊ खतरनाक थिई।

जिन्दगीको अर्को अध्याय

त्यही बेला, केही फरक मान्छेहरू आए। तिनीहरू पशु अधिकारकर्मीहरू थिए। उनीहरू त्यहाँ आएर चिच्याउन थाले, “यो भैँसीलाई मार्न पाइँदैन। यो त जीवनको लागि लडिरहेकी छ।”

त्यो दिन, त्यो भैँसीको भाग्य फेरियो। स्नेह केयर्स नामको संस्थाले उनलाई बचायो।

मैले देखेँ, उसलाई गाडीमा राखेर स्नेह केयर्स पुर्‍याइयो। पहिलो पटक कसैले कुनै जनावरको लागि यति धेरै माया गरेको मैले देखेको थिएँ।

तर उसको अवस्था अत्यन्तै गम्भीर थियो। टाउकोको चोटले उसको शरीर थकित थियो। सिङ र आँखाबाट रगत चुहिएको थियो। पेटमा दुई महिनाको गर्भ भए पनि ऊ बाँच्न संघर्ष गरिरहेकी थिई।

केही महिनापछि, स्नेहको मायाले मायाकुमारीलाई नयाँ जीवन दियो। उसले एउटा सुन्दर पाडोलाई जन्म दिइन्। नाम ‘मैँचा’ राखियो। त्यो दिन स्नेह केयर्सको लागि मात्र होइन, मेरो लागि पनि एउटा उत्सवको दिन थियो। मैले त्यो सानो पाडोको अनुहारमा मायाकुमारीको संघर्ष देखेँ।

जीवनको अन्तिम संघर्ष

तर, त्यो चोट, त्यो घनको बज्र, जसले उसको टाउकोमा प्रहार गरेको थियो, उसलाई कहिल्यै छोडेन। स्नेहले भनेकी थिइन्, “ऊ सुरुमा मान्छेहरूबाट धेरै डराउँथी। हाम्रो माया पाएपछि मात्रै उसले हामीलाई विश्वास गर्न थाली।”

मैले त्यो परिवर्तन देखेँ। सुरुसुरुमा मान्छे देख्नासाथ अत्तालिने मायाकुमारी, पछि स्नेहको छेउमा शान्त बसेकी थिई। त्यो मातृत्व, त्यो संघर्ष, त्यो प्रेम—मायाकुमारी एउटा जीव मात्रै होइन, एउटा गाथा बनिसकेकी थिई।

तर, समय सधैं कृपालु हुँदैन। गाईतिहारको दिन, मैले देखेँ, मान्छेहरूले उसको पूजा गरे। तर, त्यो दिनपछि उसको स्वास्थ्य झन् कमजोर हुँदै गयो। ऊ उठ्न सक्दिनथिई, हिंड्न सक्दिनथिई।

स्नेहले धेरै प्रयास गरिन्। उपचार गरिन्, माया दिइन्। तर, अन्ततः त्यो दिन आयो, जब मायाकुमारीले अन्तिम सास फेरी।

अन्तिम विदाइ

त्यो दिन, म पनि त्यहीँ थिएँ। स्नेहको आँखाबाट आँसु बगिरहेको थियो। उनले भनेकी थिइन्, “अलबिदा, प्रिय मायाकुमारी। तिमी हाम्रो लागि केवल एउटा भैँसी होइन, तिमी हाम्रो परिवार थियौ। तिम्रो मातृत्व, तिम्रो संघर्ष कहिल्यै भुल्ने छैनौँ।”

मायाकुमारीको अन्त्येष्टि गरियो। एउटा भैँसीलाई यसरी सम्मानसहित बिदाइ गरिनु, मैले जीवनमा पहिलो पटक देखेको थिएँ। त्यो क्षण मेरो आँखाबाट पनि आँसु रोकिएन।

मायाकुमारीको शिक्षा

म, एउटा भुस्याहा कुकुर, जसलाई समाजले कहिल्यै मतलब गर्दैन। तर मायाकुमारीले मलाई सिकाइन्—जीवन भनेको केवल जिउनु मात्र होइन। जीवन भनेको अरूका लागि लड्नु हो, सन्तानका लागि मर्न तयार हुनु हो।

मैले मायाकुमारीको गाथालाई मेरो जीवनमा गहिरोसँग अँगालेको छु। उसले देखाइन् कि एक अदम्य साहसले पनि मृत्युलाई पराजित गर्न सक्छ।

म अहिले पनि स्नेह केयर्सको नजिकै डुल्छु। कहिलेकाहीँ मैचालाई हेर्न जान्छु। उसको आँखा हेर्दा मलाई मायाकुमारीको संघर्ष याद आउँछ।

मायाकुमारी, तिमी केवल एउटा भैँसी होइनौ। तिमी एउटा शिक्षा, एउटा प्रेरणा हौ। तिमीले हामीलाई जीवनको मूल्य, माया र मातृत्वको महत्त्व सिकायौ।

अलबिदा, प्रिय मायाकुमारी। तिमी भौतिक रूपमा हामीसँग छैनौ, तर तिम्रो गाथा सधैं हाम्रो मनमा जीवित रहनेछ। तिम्रो स्मृतिले हामीलाई सधैं प्रेरित गरिरहनेछ।

(स्नेहज केयर्सको फेसबुक पेजको पोस्ट र फोटो तथा अनलाइनखबरको फिचरबाट प्रभावित भई काल्पनिक भुस्याहा कुकुरको नाममा लेखिएको ब्लग)