अमेरिकादेखि नेपालसम्म ममता काफ्ले प्रकरणको चर्चा छ। ममताको हत्या भएको मानिए पनि अहिलेसम्म शव भने फेला परेको छैन। अमेरिकी प्रहरीले ममताकै पति नरेशलाई हिरासतमा राखी अनुसन्धान गरिरहेको छ। यो प्रकरणमा समाचारहरु पढिरहनुभएको भए तपाईँले याद गर्नुभएको होला, एउटा प्रविधिको कुरा पनि समाचारमा गरिएको हुन्छ- They described pools of blood and spatter visible through BLUESTAR technology in the couple’s master bedroom and bathroom.
के हो त यो ब्लुस्टार टेक्नोलोजी, यसले कसरी काम गर्छ? आउनुस् विस्तारमा बुझौँ।
फरेन्सिक विज्ञानको संसारमा, सत्य लुक्न नदिन प्रविधिले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। त्यस्तै एउटा शक्तिशाली उपकरण हो ब्लूस्टार टेक्नोलोजी, जसले अनुसन्धानकर्ताहरूलाई नाङ्गो आँखाले देख्न नसकिने रगत पत्ता लगाउन मद्दत गर्छ।
ब्लूस्टार टेक्नोलोजी के हो?
ब्लूस्टार एक फरेन्सिक रेजेन्ट हो जसले अपराध स्थलमा रगतको उपस्थिति पत्ता लगाउन प्रयोग गरिन्छ। यो केमिलुमिनिसेन्ट्सको परिवारमा पर्छ—त्यस्ता पदार्थहरू जसले केही विशेष पदार्थहरूसँग प्रतिक्रिया गर्दा प्रकाश उत्सर्जन गर्छन्।
ब्लूस्टार विशेष गरी हेमोग्लोबिनमा पाइने फलामसँग प्रतिक्रिया गर्न डिजाइन गरिएको हो, जुन रातो रक्तकोषिकामा पाइने एक प्रोटिन हो, जसले शरीरभरि अक्सिजन ढुवानी गर्ने काम गर्छ।
जब ब्लूस्टार रगतसँग सम्पर्कमा आउँछ, तब यसले एक रासायनिक प्रतिक्रिया ट्रिगर गर्छ जसले रगतलाई चम्किलो नीलो प्रकाश उत्सर्जन गराउँछ।
यो प्रकाश सामान्यतया कमजोर हुन्छ, तर अँध्यारो वा कम उज्यालो वातावरणमा देख्न सकिन्छ, जसले अनुसन्धानकर्ताहरूलाई देख्न नसकिने रगतका निशानहरू पत्ता लगाउन सजिलो बनाउँछ।
ब्लूस्टार कसरी काम गर्छ?
ब्लूस्टार कसरी काम गर्छ भन्ने कुरा बुझ्नका लागि यसलाई चरणबद्ध रूपमा बुझौँ:
- तयारी र प्रयोग: ब्लूस्टार पाउडरको रूपमा आउँछ, जसलाई यसको केमिलुमिनिसेन्ट गुणहरू सक्रिय गर्न एक स्थिर घोलसँग मिलाउनुपर्छ। मिश्रण भएपछि, यो घोललाई त्यस्तो सतहमा छर्कन तयार हुन्छ जहाँ रगतको शंका गरिन्छ। अनुसन्धानकर्ताहरूले प्रायः स्प्रे बोतल प्रयोग गरेर मिश्रणलाई व्यापक रूपमा सतहमा छर्कन्छन्।
- रासायनिक प्रतिक्रिया: जब ब्लूस्टार मिश्रण रगतसँग सम्पर्कमा आउँछ, तब रेजेन्ट र हेमोग्लोबिनको फलाम बीचमा एक रासायनिक प्रतिक्रिया हुन्छ। यस प्रतिक्रियाले प्रकाशको रूपमा ऊर्जा उत्सर्जन गर्छ, जसले गर्दा रगत नीलो प्रकाश उत्सर्जन गर्छ। यो प्रकाश सामान्यतया केही मिनेटसम्म देखिन्छ, जसले अनुसन्धानकर्ताहरूलाई फोटोग्राफ वा भिडियो मार्फत फेला परेको प्रमाण दस्तावेज गर्न पर्याप्त समय दिन्छ।
- पत्ता लगाउने र दस्तावेज गर्ने: प्रतिक्रिया द्वारा उत्पन्न नीलो प्रकाश अँध्यारो वा कमजोर उज्यालो वातावरणमा राम्रोसँग देखिन्छ। अनुसन्धानकर्ताहरूले प्रायः प्रकाश बन्द गर्छन् वा रातमा परीक्षण गर्छन् ताकि देख्न सजिलो होस्। उनीहरूले विशेष सेटिङहरू भएका क्यामेराहरू प्रयोग गरेर चम्किएको रगतको तस्बिर खिच्छन्, जसले पछि विश्लेषण गर्नका लागि प्रमाण संरक्षित गर्छ।
फरेन्सिक जाँचमा ब्लूस्टार किन महत्त्वपूर्ण छ?
फरेन्सिक जाँचमा ब्लूस्टार टेक्नोलोजी अति महत्त्वपूर्ण छ केही कारणहरूले:
- लुकेको रगत पत्ता लगाउने: रगतको दागहरू सधैं नाङ्गो आँखाले देखिने हुँदैन। तिनीहरू सफा गर्न सकिन्छ, धोइन्छ, वा त्यति पातलो बनाउन सकिन्छ कि देख्न लगभग असम्भव हुन्छ। ब्लूस्टारले यी लुकेको रगतका दागहरू पत्ता लगाउन मद्दत गर्छ, चाहे तिनीहरू सूक्ष्म नै किन नहुन् वा आंशिक रूपमा हटाइएका भए पनि।
- रगतको ढाँचा पत्ता लगाउने: रगत पत्ता लगाउनु भन्दा पनि, ब्लूस्टारले रगतका ढाँचाहरू पनि पत्ता लगाउन मद्दत गर्छ। रगत कसरी वितरित हुन्छ भन्ने कुराले घटनास्थलमा भएका घटनाहरूको बारेमा महत्त्वपूर्ण जानकारी प्रदान गर्न सक्छ। उदाहरणका लागि, छरिएको ढाँचाले संघर्ष वा विशेष प्रकारको चोटको सङ्केत दिन सक्छ, जबकि रगतको लहराले पीडित वा शङ्कास्पदको चाललाई सङ्केत गर्न सक्छ।
- गैर-विनाशकारी परीक्षण: ब्लूस्टारको प्रमुख फाइदाहरू मध्ये एक हो कि यो गैर-विनाशकारी हो, जसको मतलब यो प्रमाणलाई परिवर्तन वा क्षति गर्दैन। यो महत्त्वपूर्ण छ किनभने यसले अन्य फरेन्सिक परीक्षणहरू, जस्तै डीएनए विश्लेषण, ब्लूस्टार प्रयोगपछि सोही रगतको नमूनामा प्रदर्शन गर्न अनुमति दिन्छ।
ब्लूस्टारको विज्ञान
ब्लूस्टारको विज्ञान केमिलुमिनिसेन्समा आधारित छ, जुन प्रक्रियाले गर्दा केही रसायनहरूले रासायनिक प्रतिक्रियाको परिणामस्वरूप प्रकाश उत्सर्जन गर्छन्। ब्लूस्टारको सन्दर्भमा, मुख्य घटकहरू छन्:
- लुमिनोल: ब्लूस्टारको सक्रिय अवयव लुमिनोल हो, जुन रगतमा फलामसँग प्रतिक्रिया गर्छ। जब लुमिनोल फलामसँग भेटिन्छ, यो अक्सिडाइज हुन्छ, वा इलेक्ट्रोनहरू गुमाउँछ, जसले प्रकाश उत्सर्जन गर्छ।
- स्थिरकर्ता: ब्लूस्टारमा स्थिरकर्ता हुन्छ जसले प्रतिक्रिया लामो समयसम्म रहन्छ, जसले गर्दा प्रकाश लामो समयसम्म देख्न मिल्छ र अवलोकन तथा दस्तावेज गर्न सजिलो बनाउँछ।
- pH समायोजकहरू: घोलको pH प्रतिक्रिया अनुकूलन गर्न र प्रकाश उत्पादनलाई अधिकतम गर्न समायोजित गरिएको हुन्छ।
ब्लूस्टार टेक्नोलोजीले फरेन्सिक विज्ञानमा उल्लेखनीय प्रगति दर्शाउँछ, जसले अनुसन्धानकर्ताहरूलाई लुकेको रगतको प्रमाण पत्ता लगाउन मद्दत गर्छ। केमिलुमिनिसेन्स प्रयोग गरेर रगतको उपस्थिति पत्ता लगाउने ब्लूस्टारले घटनास्थलको पुनर्निर्माण गर्न, ढाँचाहरू पहिचान गर्न, र अन्ततः जटिल जाँचहरूमा स्पष्टता ल्याउन मद्दत गर्छ। चाहे तपाईं कानून कार्यान्वयनमा संलग्न हुनुहुन्छ वा अपराध समाधानको विज्ञानमा रुचि राख्नुहुन्छ, ब्लूस्टार कसरी काम गर्छ भन्ने कुरा बुझ्नाले फरेन्सिक जाँचको meticulous र रोचक संसारमा झलक प्रदान गर्छ।
ब्लूस्टार टेक्नोलोजी प्रयोग भएका उदाहरणहरू
ब्लूस्टार टेक्नोलोजीलाई विभिन्न वास्तविक अनुसन्धानहरूमा प्रयोग गरिएको छ, जसले गर्दा हिंसात्मक अपराधहरूमा महत्त्वपूर्ण सफलता हासिल गर्न मद्दत पुर्याएको छ। यहाँ ब्लूस्टार प्रभावकारी रूपमा प्रयोग भएका केही उल्लेखनीय उदाहरणहरू छन्:
१. अमाण्डा नक्स केस (इटाली)
प्रख्यात अमाण्डा नक्स केसमा, ब्लूस्टार टेक्नोलोजीले अपराध स्थलको अनुसन्धानमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो। २००७ मा, इटालीको पेरूजिया शहरमा ब्रिटिश विद्यार्थी मेरिडिथ केर्चर आफ्नै अपार्टमेन्टमा मृत भेटिइन्। यद्यपि धेरै देखिने रगत सफा गरिएको थियो, फरेन्सिक अनुसन्धानकर्ताहरूले ब्लूस्टार प्रयोग गरेर बाथरूम, हलवे र नक्सको शयनकक्षमा लुकेको रगत पत्ता लगाए। यी चम्किएको रगतका दागहरूले अनुसन्धानमा महत्त्वपूर्ण प्रमाण प्रदान गरे।
२. “म्यान्सन मर्डर्स” केस (संयुक्त राज्य अमेरिका)
२०१५ मा, वाशिंगटन, डी.सी.को एउटा म्यान्सनमा सावोपोलोस परिवार र तिनको हाउसकिपरको हत्या घटनाले राष्ट्रलाई स्तब्ध बनायो। ब्लूस्टार टेक्नोलोजीले अपराधपछि सफा गरिएको लुकेको रगत पत्ता लगाउन प्रयोग गरियो। अनुसन्धानकर्ताहरूले ब्लूस्टारलाई त्यस्ता क्षेत्रमा छर्के जहाँ रगतको शंका गरिएको थियो, यद्यपि कुनै देखिने दागहरू थिएनन्। केमिलुमिनिसेन्सले घरभरि रगतका ढाँचाहरू देखायो, जसले घटनाहरूको क्रम बुझ्न मद्दत गर्यो र अपराधी दारोन विंटलाई पहिचान गर्न योगदान पुर्यायो।
३. डेलन मिलार्ड केस (क्यानडा)
क्यानडामा, ब्लूस्टारले डेलन मिलार्डको अनुसन्धानमा प्रयोग गरिएको थियो, जो धेरै हत्याका लागि दोषी ठहराइएका एक धनी क्यानाडेली व्यक्ति हुन्। एउटा केसमा, मिलार्डमाथि लारा बबककको हत्या गरी उनको शवलाई नष्ट गरेको आरोप थियो। शव फेला नपरेपछि, फरेन्सिक विशेषज्ञहरूले मिलार्डको सम्पत्ति, जसमा सवारी साधन र इन्सिनरेटरहरू सामेल थिए, जाँच गर्न ब्लूस्टार प्रयोग गरे। ब्लूस्टारले देखाएको रगतका दागहरूले अभियोजन पक्षको थ्योरीलाई समर्थन गर्यो, जसले गर्दा मिलार्डलाई दोषी आरोप लगाउन सजिलो भयो।
४. हॉली बोबो केस (संयुक्त राज्य अमेरिका)
टेनेसी, संयुक्त राज्य अमेरिकामा, २०११ मा नर्सिङ विद्यार्थी हॉली बोबोको अपहरण र हत्या व्यापक ध्यानाकर्षणको विषय बन्यो। उनी हराएपछि केही वर्ष, ब्लूस्टारले आरोपीहरू मध्येका एक, ज्याच एडम्सको घरमा लुकेको रगतका दागहरू पत्ता लगाउन प्रयोग गरियो। केही क्षेत्रहरू सफा गरिए तापनि, ब्लूस्टारले अभियोजन पक्षको केसमा निर्णायक साबित भएका रगतका दागहरू देखायो। यस टेक्नोलोजीको प्रयोगले घटनास्थल पुष्टि गर्न मद्दत गर्यो, जसले अन्ततः दोषी ठहर गरायो।
५. रिचर्ड बिस्लीको अनुसन्धान (संयुक्त राज्य अमेरिका)
रिचर्ड बिस्ली, जसलाई “क्रेग्सलिस्ट किलर” भनेर चिनिन्छ, झूटा जागिर विज्ञापनमार्फत् पीडितहरूलाई ललाइ-फकाइ हत्या गरेका थिए। उनको केसमा, ब्लूस्टारले बिस्लीले आफ्ना पीडितहरू मध्येका एकलाई मारेको ग्यारेजको जाँच गर्न प्रयोग गरियो। ग्यारेजलाई राम्रोसँग सफा गरिएको भए तापनि, ब्लूस्टारले कङ्क्रिटमा सोचेको लुकेको रगतका दागहरू देखायो। यी दागहरूले ग्यारेजमा हत्या भएको पुष्टि गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेले, जसले गर्दा बिस्लीको दोषसिद्धि भयो।
(एआईको सहयोगमा तयार पारिएको ब्लग)