फ्याक्ट चेक : नझुक्किनुस्, स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको मान्यता दिएकै छैन

स्वीडेनले सेक्सलाई औपचारिक रुपमा खेलको मान्यता दियो। 

यो दावीसहितका समाचार र सोसल मिडिया पोस्टहरु तपाईँले पनि पक्कै पढ्नुभएको थियो होला। पत्याउनु भएको थियो? नेपालको अनलाइनखबरदेखि रातोपाटी, बाह्रखरीसम्म अनि भारतको टाइम्स अफ इन्डियासम्म छ्यापछ्याप्ती भएको खबर सोसल मिडियामा पनि भाइरल नै भएको थियो।

तर हामीले यसबारेमा फ्याक्टचेक गर्दा थाहा भयो कि यो त भ्रामक खबर रहेछ। स्वीडेनले त्यसरी सेक्सलाई खेलको रुपमा मान्यता दिएकै रहेनछ। उल्टो त्यस्तो प्रस्ताव ल्याउनेको आवेदन अस्वीकृत गरिएको रहेछ। यसबारे नेपाल फ्याक्ट चेकले गरेको फ्याक्ट चेकसहित यो फ्याक्ट चेक कसरी गरियो, त्यसबारे छोटो जानकारी।

यो समाचार सुरुमा अनलाइनखबरमा देख्ने बित्तिकै यसमा केही गडबड छ जस्तो लागेको थियो। तर विषयवस्तुको कारण यो छिट्टै भाइरल भयो। सेक्सको विषय यसै पनि चासोको विषय हुन्छ।

एउटा अनलाइनमा भाइरल भएपछि अरु अनलाइनहरु पनि भिजिटर तान्ने लोभमा परिहाल्छन्। भकाभक अरु अनलाइनहरुमा पनि आउन थाल्यो यही समाचार।

धेरैले इन्डियन न्युज पोर्टलका समाचारलाई आधार बनाएका रहेछन्। इन्डियन मिडियाहरु भिजिटर तान्नका लागि कस्तासम्म समाचार बनाउँछन् भन्ने त हाम्रै नेपालको समाचार उनीहरुले कसरी लेख्छन् भन्नेबाटै थाहा हुनुपर्ने हो। सबका सब इन्डियन मिडिया हचुवामा कुनै स्रोत बिना लेखिरहेका थिए।

खोज्ने क्रममा एउटा रमाइलो पनि भेटियो। अनलाइन मिडियाले भन्दा पहिला पूर्व सचिव भीम उपाध्यायले  यसबारे फेसबुकमा यसरी लेखेका रहेछन्-

तर उनले त्यो पोस्ट केही समयमा नै डिलिट गरेका थिए। पछि नेपाली अनलाइन मिडियामा यो खबर फैलिएपछि उनले क्रेडिट पनि लिन खोजे यसरी-

नेपाली मिडियामा यो समाचार भाइरल भएपछि मैले स्वीडेनमा रहेका केही पत्रकारहरुलाई सोधेँ। उनीहरुले हामी स्वीडेनमा भएकालाई थाहा छैन, तिमी नेपालीहरुलाई अनेक कुरा थाहा हुने रहेछ हाम्रो बारेमा भनेर उडाए।

अनि उनीहरुले नै केही समाचारहरुको लिङ्क पनि दिए, जसबाट प्रष्ट भयो कि स्ट्रिप क्लब (थाहा छ नि के हो भन्ने कुरो, नाङ्गै नचाउने ठाउँ क्या) हरु चलाउने एक जना विवादित मान्छेले सेक्सलाई स्पोर्टसको मान्यता दिनु पर्‍यो भनेर त्यहाँको खेल महासंघमा आवेदन दिएको रहेछ। यो गएको जनवरीको कुरा रहेछ। त्यतिबेलै महासंघका अध्यक्षले यसलाई वाहियात भनेका रहेछन्- स्वीडिश मिडियामा समाचारै आएको रहेछ। टेलिभिजनमा बाइट नै आएको रहेछ।

अनि मे महिनाको अन्तिममा त महासंघले बैठकै बसेर सदस्यताको आवेदन अस्वीकृत गरेको रहेछ। त्यसबारे पनि हामीले डकुमेन्ट भेट्टायौँ।

महासंघले सेक्सलाई खेलको मान्यता नदिने निर्णय गरिसक्दा पनि नेपाली मिडियामा भने सेक्सलाई खेलको मान्यता दिने स्वीडेन पहिलो देश भन्दै समाचार आइरहेको थियो।

पढ्नुस् यसबारे नेपालफ्याक्टचेकको फ्याक्ट चेक

के स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको मान्यता दिएको हो ?

स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको मान्यता दिएको दावीसहित केही अनलाइन मिडियाहरुमा समाचार आएका छन्। सोसल मिडियामा यी समाचार भाइरल भएका छन्।

तर हाम्रो तथ्य जाँचमा यी समाचार भ्रामक भएको देखिएको छ। सेक्सलाई खेलको मान्यता दिन प्रस्ताव गरिएको तर स्वीडेनको राष्ट्रिय खेल महासंघले त्यसलाई अस्वीकार गरेको तथ्य हामीले भेटेका छौँ।

भाइरल समाचारमा के छ ?

२०८० जेठ २१ गते अनलाइनखबरले ‘स्वीडेनले दियो यौन सम्पर्कलाई खेलको मान्यता, ‘सेक्स च्याम्पियनसिप’ प्रतियोगिता गर्दै’ शीर्षकमा समाचार राखेको छ। अनलाइनखबरको फेसबुक पेजमा २३ घण्टाभित्र यो पोस्टमा १८ हजार रियाक्सन, ९ हजार १ सय कमेन्ट र ४५४ सेयर देखिन्छ।

हामीले क्राउडट्याङ्गलबाट हेर्दा अनलाइनखबरको यो समाचार १८ वटा पब्लिक फेसबुक पेजमा सेयर भएको र ती पेजका कूल फलोअर्स ५७ लाख भएको देखिएको छ। यी पोस्टहरुमा २२ हजार ८२५ रियाक्सन, ११ हजार ४५९ कमेन्ट र ५२४ सेयर भएको तथ्याङ्क हामीले सोमबार बिहानसम्म पायौँ। हेर्नुस् तथ्याङ्क

स्पष्ट स्रोत नखुलाई ‘एजेन्सी’ मात्र लेखिएको अनलाइनखबरको यो समाचारमा दावी गरिएको छ- ‘युरोपेली मुलुक स्विडेनले यौन सम्पर्कलाई पनि खेलको सूचिमा समावेश गरेको छ।…. स्विडेनमा सेक्सले केबल खेलको मान्यता मात्र पाएको छैन त्यहाँ स्विडिस सेक्स खेल महासंघ नै गठन भएको छ। यो महासंघले ८ जूनभन्दा अगाडि नै पहिलोपटक युरोपियन सेक्स च्याम्पियनसीप प्रतियोगिताको आयोजना गर्दैछ।’

समाचारको अर्काइभ लिङ्क

यो समाचार अरु थुप्रै नेपाली अनलाइनहरुमा पनि आएका छन्। सबैको दावी स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको रुपमा मान्यता दिएको भन्ने नै छ। केही उदाहरण-

रातोपाटी : स्विडेनले आधिकारिक रूपमा सेक्सलाई खेलको रूपमा घोषणा गरेको छ। (अर्काइभ लिङ्क)

बाह्रखरी : स्विडेनले दियो यौनलाई खेलको दर्जा, बिहीबारदेखि ‘युरोपियन सेक्स च्याम्पियनसिप’ (अर्काइभ लिङ्क)

शिलापत्र : ‘सेक्स’ अर्थात् यौन सम्पर्कलाई स्वीडेनले खेलको मान्यता दिएको छ । यससँगै स्वीडेन सेक्सलाई खेलको मान्यता दिने विश्वकै पहिलो राष्ट्र बनेको छ। (अर्काइभ लिङ्क)

नेपालखबर : स्विडेन ‘यौन’लाई आधाकारिक रूपमा खेलअन्तर्गत राख्ने पहिलो देश बनेको छ (अर्काइभ लिङ्क)

के हो तथ्य ?

यो समाचारको तथ्य जाँच गर्ने क्रममा हामीले स्वीडेनको खेल महासंघसित पनि सम्पर्क गरेका थियौँ। महासंघका प्रेस तथा सञ्चार प्रमुख एन्ना सेट्जम्यानले हामीलाई यस्तो प्रतिक्रिया पठाए-

Right now, false information is being spread in some international media about the Sweden and Swedish sports – these are vigorously denied.

The Swedish Sports Confederation has drawn attention to the fact that in some parts of the international media news is currently being spread that a Sex federation has become member of The Swedish Sports Confederation.
It is false information with the aim of smearing Swedish sports and Sweden. There is no Sex Federation that is a member of the Swedish Sports Confederation. All this information is false.

Regards

Anna Setzman

Anna Setzman
Chef kommunikation och press/Head of Communication and Press
Riksidrottsförbundet/Swedish Sports Confederation
SISU Idrottsutbildarna/Swedish Sports Education

अनुवाद :

यो स्वीडिश खेल र स्वीडेनको बदनाम गर्ने उद्देश्यका साथ फैलाइएको मिथ्या सूचना हो। स्वीडिश स्पोर्टस कन्फिडेरेसनमा सेक्स फेडेरेसन सदस्य छैन। सबै सूचनाहरु मिथ्या हुन्।

यो समाचारको तथ्य जाँच गर्ने क्रममा हामीले गुगलमा खोज्दा स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको रुपमा मान्यता दिएको दावीसहितका समाचार अधिकांश भारतीय न्युजपोर्टलहरुमा देख्यौँ। तर ती भारतीय अनलाइनहरुले पनि स्वीडेनले सेक्सलाई खेलको रुपमा औपचारिक मान्यता दिएको बारे विश्वसनीय स्रोत उल्लेख गर्न सकेका छैनन्।

हामीले अन्तर्राष्ट्रिय समाचार एजेन्सीहरुले पनि यो बारे कुनै समाचार लेखेको भेट्टाएनौँ।

हामीले स्वीडेनका मिडियाहरुमा पनि यो बारे समाचार खोज्यौँ। तर औपचारिक रुपमा खेलको रुपमा मान्यता दिएको बारे कुनै पनि समाचार हामीले भेट्न सकेनौँ।

यद्यपि हामीले स्वीडिश मिडियामा गएको जनवरीमा यसैसँग सम्बन्धित समाचार भने भेट्यौँ।

स्वीडेनको ‘टिभी फोर’ च्यानलको अनलाइन संस्करणमा गएको जनवरीमा भिडियोसहितको समाचार राखिएको छ। स्वीडिश भाषामा राखिएको सो समाचारलाई हामीले गुगल ट्रान्सलेटबाट अङ्ग्रेजीमा अनुवाद गरी हेर्‍यौँ।

गुगल ट्रान्सलेटबाट अङ्ग्रेजीमा अनुवाद गरिएको टिभी फोरको समाचार। हेर्नुस् वास्तविक समाचार। अर्काइभ लिङ्क 

समाचार अनुसार ड्रागन ब्राटिक नामका व्यक्तिले सेक्सलाई खेलको रुपमा वर्गीकरण गर्न त्यहाँको राष्ट्रिय खेल महासंघमा निवेदन दिएका थिए। तर महासंघका अध्यक्ष Björn Eriksson ले त्यसलाई ननसेन्स भन्दै आफूहरुको तर्फबाट सर्वसम्मत रुपमा त्यस (निवेदन) लाई अस्वीकार गरिने बताएका छन्।

उक्त लिङ्कमा महासंघका अध्यक्ष एरिक्सनको अन्तवार्ता पनि राखिएको छ।

टिभी फोरमा राखिएको एरिक्सनको अन्तर्वार्ताको भिडियोको स्क्रिनसट।

स्वीडेनको गोथेनबर्गबाट प्रकाशित हुने पुरानो दैनिक पत्रिका Göteborgs-Posten का समाचार पनि हामीले गुगल ट्रान्सलेटको सहयोगमा अध्ययन गर्‍यौँ।

जनवरी १८, २०२३ मा प्रकाशित समाचारको शीर्षक छ : अनौठो प्रस्ताव- सेक्सलाई खेलको रुपमा वर्गीकरण गरियोस्।