शृङ्खला खतिवडा र ‘नागरिक’को विवाद, के हो विषय?

अघिल्लो मिस नेपाल शृङ्खला खतिवडा र राष्ट्रिय दैनिक ‘नागरिक’ बीच अहिले एउटा विवाद चर्किएको छ। खासमा नागरिक दैनिकको अनलाइन ‘नागरिकन्युज’ मा प्रकाशित एउटा समाचारमा शृङ्खलाले आपत्ति जनाएपछि अनलाइनमा शृङ्खला समर्थकहरुले नागरिकलाई पत्रकारिताको मूल्यमान्यताविरुद्ध समाचार लेखेको आरोप लगाएका छन् भने नागरिकले पनि फेसबुकमा स्पोन्सर्ड नै गरेर भिडियोसहित राखेर आफूले पहिले लेखेको समाचारलाई सही ठहर्‍याउने प्रयास भएको छ। के हो त सत्य? आउनुस् विस्तृतमा बुझौँ।

नागरिक दैनिकको पुस १ गतेको अङ्कमा अन्तिम पेजमा छापिएको समाचार थियो माथिको। समाचार छापियो, पढ्नेले पढे, नपढ्नेले पढेनन्। कुरा यत्तिकैमा सीमित हुनसक्थ्यो। तर भएन।

यो समाचार नागरिकको अनलाइन नागरिकन्युजमा त्यही दिन बिहान ८ बजेर ४४ मिनेटमा अपडेट भयो।

यो समाचार जब नागरिकन्युजको फेसबुकमा सेयर भयो र त्यहाँका कमेन्टहरुमा शृंखलालाई नानाभाँती भनियो, तब बल्ल उनलाई यसबारे थाहा भयो। उनले यसबारे ७ लाख फलोअर भएको इन्स्टाग्राममा यस्तो लेखिन्-

उनले समाचारको शीर्षक र कुन सन्दर्भ (context) मा यो कुरा आफूले बताएको भन्ने समेत उल्लेख नभएको गुनासो गरिन्।

उनले आफूले दुई कारणले यस्तो लेख्न परेको पनि बताइन् इन्स्टामा। एउटा थियो- पत्रकारिताले दिग्भ्रमित पार्‍यो शीर्षक र अपूर्ण जानकारीका कारण। अनि दोस्रो पीडितलाई उल्टै पीडा दिने काम गरे मानिसहरुले।

शृंखलाले यस्तो लेखेपछि उनका समर्थकहरुले नागरिकन्युजको फेसबुक पेजमा कडा आलोचना गरे-

त्यसपछि नागरिक पनि दबाबमा आयो। ‘यसो भनेकी थिइन् शृंखलाले यौन हिंसाबारे साहित्य महोत्सवमा (भिडियो)’ शीर्षकमा भिडियोसहित नागरिकन्युजले एउटा अर्को समाचार बनायो, जसमा नागरिकले आफ्नो पहिलेको समाचारको प्रतिरक्षा गरिएको थियो। त्यसमा लेखिएको थियो-

सामाजिक सञ्जालमा आफूले त्यस्तो नबोलेको बताएपछि समर्थकहरूले नागरिक विरुद्ध प्रतिक्रिया व्यक्त गरेका छन्। भर्खरै पोखरामा आयोजित साहित्य महोत्सवका क्रममा उनले दिएको प्रतिक्रियामा आधारित भई समाचार छापिएको थियो। उनले जे बोलेकी थिइँन त्यसैलाई समाचारमा आधार बनाइएको हो। समाचार विरुद्ध प्रतिक्रिया दिनेहरूले दोहोर्याएर उक्त कार्यक्रमको भिडियो सुनेको देखिएन। पूरा पढ्नुस्

त्यतिमात्र हैन, नागरिकले फेसबुकमा यसलाई व्यापक बनाउन स्पोन्सर्ड अर्थात् रकम पनि तिरेर प्रचार गरेको देखियो-

के हो सत्य?

शृङ्खलाले आफूलाई मिसकोट गरिएको अर्थात् गलत उद्‍धृत गरिएको वा बोल्दै नबोलेको कुरा कतै लेखेकी छैनन्। तर नागरिकन्युजको पछिल्लो समाचारमा ‘सामाजिक सञ्जालमा आफूले त्यस्तो नबोलेको बताएपछि समर्थकहरूले नागरिक विरुद्ध प्रतिक्रिया व्यक्त गरेका छन्’ भनिएको छ। शृङ्खलाका सामाजिक सञ्जालका पोस्टहरु हेर्ने हो भने उनले आपत्ति शीर्षक र सन्दर्भ नखुलाएर अपूर्ण जानकारी राखेकोमा आपत्ति जनाएको देखिन्छ।

त्यो भने सत्य हो।

नागरिकको पुस १ गते छापिएको समाचार काठमाडौँ डेटलाइनमा छ र शृङ्खलाले कहाँ, कुन कार्यक्रममा, कहिले त्यस्तो बताएको केही उल्लेख छैन। खासमा उनले पोखरामा भएको नेपाल लिटरेचर फेस्टिभलको तेस्रो दिन  मंसिर २९ गते आइतबार गनेस पौडेल प्रस्तोता रहेको हामीले बाँच्न चाहेको नेपाल सेसनमा यस्तो भनेकी थिइन्। आइतबारको त्यो कार्यक्रमको समाचार तीन दिन ढिला बुधबार नागरिकमा छापिएको थियो अपूर्ण रुपमा।

त्यसैगरी समाचारसँगै लिटरेचर फेस्टिभलको फोटो नराखेर छाउ सम्बन्धी शृंखलाको डकुमेन्ट्रीको भिडियोको फोटो राखिएको थियो। समाचारमा फोटो कुन सन्दर्भमा कहाँबाट लिएर राखिएको हो, त्यो समेत उल्लेख थिएन। त्यसैले ‘सन्दर्भ नखुलाएर अपूर्ण जानकारी राखेको’ भन्ने शृंखलाको आरोप सही देखिन्छ।

‘यौन हिंसाको शिकार भएँ’  शीर्षकको विषयमा भने उनले कार्यक्रममा ‘बच्चा हुँदा खेरी आइ ह्याड टु गो थ्रु, एउटा सेक्सुअल ह्यारेसको केस थियो जुन धेरैपछि मात्र आइ ह्याड टु रिकल’ भनेकी थिइन्। अर्थात् उनले सानोमा यौन दुर्व्यवहार भोगेको बताएकी थिइन्। शीर्षक गलत छैन। तर सन्दर्भ नखुलाएर अपूर्ण जानकारी राखी पाठकलाई दिग्भ्रमित बनाएको उनको आरोप पनि सही छ।

शृङ्खलाले नागरिकका प्रधान सम्पादकलाई लेखेको पत्र पनि सार्वजनिक गरेकी छिन्

कम्तिमा गल्ती गरेको स्वीकार त गर्नुस् भनी सार्वजनिक रुपमा माग पनि गरेकी छिन्, तर…

I'm shocked to see you still standing for Nagarik news. With this way of journalism, you can twist any statement the way you want. Please at least admit the mistake. This was not my coming out story!!! https://t.co/7tsA4mjMur

— shrinkhala khatiwada (@shrinkhalakhat3) December 20, 2019