संसद सचिवालयकै एक महिलाले गम्भीर आरोप लगाएको २४ घण्टा नबित्दै सभामुख कृष्णबहादुर महराले पदबाट राजीनामा दिएका छन्। आरोपपछि बसेको नेकपाको सचिवालय बैठकले सभामुख र सांसद दुवै पदबाट राजीनामा दिन सुझाव दिएको थियो। प्रहरीले अनुसन्धानको काम कसरी अघि बढायो भन्ने बारे केही नयाँ कुरा नआए पनि आज मंगलबारै उनले राजीनामा दिएका हुन्। संविधान अनुसार लिखित राजीनामा दिएमा वा पद अनुकूल आचरण नगरेको भन्ने प्रस्ताव प्रतिनिधि सभाको तत्काल कायम रहेको सम्पूर्ण सदस्य संख्याको दुई तिहाइ बहुमतबाट पारित भएमा सभामुखको पद रिक्त हुन्छ।
सभामुखले राजीनामा दिएमा कांग्रेसलाई फाइदा हुनसक्छ। किनभने संविधानले सभामुख र उपसभामुख एउटै दलको हुनुहुन्न भनेर धारा ९१ (२) मा स्पष्ट व्यवस्था गरेको छ।
जतिबेला सभामुख र उपसभामुखको निर्वाचन भएको थियो, त्यतिबेला नेकपा एमाले र माओवादी छुट्टाछुट्टै दल थिए। अब दल एकीकरण भइसकेको छ। त्यही अनुसार एक पद छाड्नु पर्ने भनी प्रतिपक्षले कुरा उठाउँदै गर्दा यो विषयमा अदालतमा मुद्दा परेकोले छलफल नगर्न सभामुख महराले संसदमा रोक्दै आएका थिए।
अब यदि सभामुखले राजीनामा गर्ने हो भने संविधानको सोही धारा अनुसार नयाँ सभामुख पुरुष र नेकपा बाहेकको दलको हुनुपर्छ। किनभने संविधानको व्यवस्था यस्तो छ-
९१. प्रतिनिधि सभाको सभामुख र उपसभामुखः (१) प्रतिनिधि सभाको पहिलो बैठक प्रारम्भ भएको मितिले पन्ध्र दिनभित्र प्रतिनिधि सभाका सदस्यहरूले आफूमध्येबाट प्रतिनिधि सभाको सभामुख र उपसभामुखको निर्वाचन गर्नेछन् ।
(२) उपधारा (१) बमोजिम निर्वाचन गर्दा प्रतिनिधि सभाको सभामुख र उपसभामुख मध्ये एक जना महिला हुने गरी गर्नु पर्नेछ र प्रतिनिधि सभाको सभामुख र उपसभामुख फरक फरक दलको प्रतिनिधि हुनु पर्नेछ । तर प्रतिनिधि सभामा एकभन्दा बढी दलको प्रतिनिधित्व नभएको वा प्रतिनिधित्व भएर पनि उम्मेदवारी नदिएको अवस्थामा एकै दलको सदस्य प्रतिनिधि सभाको सभामुख र उपसभामुख हुन बाधा पर्ने छैन ।
(३) प्रतिनिधि सभाको सभामुख वा उपसभामुखको पद रिक्त भएमा प्रतिनिधि सभाका सदस्यहरूले आफूमध्येबाट प्रतिनिधि सभाको सभामुख र उपसभामुखको निर्वाचन गरी रिक्त स्थानको पूर्ति गर्ने छन् ।(४) प्रतिनिधि सभाको सभामुखको अनुपस्थितिमा उपसभामुखले प्रतिनिधि सभाको अध्यक्षता गर्नेछ ।
यसमा केही कूतर्क चाहिँ गर्न सकिन्छ। जस्तै उपसभामुख शिबमाया तुम्बाहाङफेले त पार्टीको पदबाट राजीनामा दिइसके। त्यसैले सभामुख नेकपाकै हुन मिल्छ। कूतर्क गरे पनि संविधानको भावना भने त्यस्तो हैन।
अथवा उपसभामुखलाई पनि राजीनामा दिन लगाएर सभामुख भने नेकपाले राखेर उपसभामुख अरु पार्टीलाई दिन सकिन्छ।
राजीनामापछि अनुसन्धान होला?
यदि सभामुखले राजीनामा दिए भने त्यसपछि के होला त? के यो केस यत्तिकै सकिएला?
यो ब्लग लेख्दासम्म पीडितले प्रहरीकोमा जाहेरी दिएकी छैनन्। यतिबेलासम्म त जाहेरी दिएर पीडितको स्वास्थ्य परीक्षणसमेत भइसक्नुपर्ने हो। जाहेरीको आधारमा प्रहरीले अदालतसँग अनुमति लिएर महरालाई अनुसन्धानका लागि पक्राउ गर्न सक्ने अवस्था छ।
अथवा त्यसो नभएर सुरुमा जाहेरी त्यसपछि प्रहरीले प्रारम्भिक अनुसन्धान गर्ने र त्यसपछि अदालतबाट अनुमति लिएर पक्राउ गर्ने पनि हुनसक्छ।
समस्या पर्दैन किनभने समाजवादी पार्टी को सभामुख बनाए होला नि?
महराको कामवासनाले पार्टी डुब्ने भयो । अब संसदमा जबरजस्ती बिधेयक पास गर्न गारो पर्छ होला ।