बिम्स्टेक सम्मेलन : ११ रोचक प्रसंग

बिम्स्टेक सम्मेलन शुक्रबारै समापन भएको भए पनि आइतबारदेखि बल्ल औपचारिक रुपमा सकिएको झैँ काठमाडौँवासीले महसूस गरे। बिम्स्टेकका पाहुनामध्ये एक श्रीलंकाली राष्ट्रपति आइतबार दिउँसो बल्ल घर फर्किएपछि सडक बन्द हुने गरी चल्ने सवारीबाट राहत पाए राजधानीवासीले।

बिम्स्टेक सम्मेलनका केही रोचक प्रसंग।

१) बिग मिस्टेक, बिमिस्टेक…
भर्खर चौथो शिखर सम्मेलन हुँदैछ बिम्स्टेकको। स्थापना भएको १९९७ मा भए पनि नेपाल सदस्य भएको २००४ मा मात्र हो। त्यसैले बिम्स्टेकको नामै पहिलो पटक सुन्नेहरु पनि थिए। बिम्स्टेकको उच्चारण गर्न नजानेर बिमिस्टेक, बिग मिस्टेकसमेत भन्नेहरु भेटिए।

२) सार्कको जस्तो रौनक भएन
बिम्स्टेकमा म्यान्मार, थाइल्यान्ड जस्ता नेपालमा कमै आउने राष्ट्रप्रमुखहरु समेत आएका थिए। तर पनि बिम्स्टेक शिखर सम्मेलनको रौनक सार्क शिखर सम्मेलनको जस्तो भएन। सार्क १९८५ मै स्थापना भएको पुरानो संस्था भएर हो कि, यसको सचिवालय नेपालमै भएर हो कि, तीन पटक शिखर सम्मेलन भइसकेर हो कि अथवा दक्षिण एसियासित बढी निकट भएर हो- सार्क शिखर सम्मेलनको रौनक बिम्स्टेकभन्दा धेरै हुन्थ्यो।

३) तीन दिन जोर बिजोर
यस पटकको सम्मेलनका क्रममा तीन दिन सार्वजनिक र निजी सवारी साधनहरुमा जोरबिजोर प्रणाली लागू गरिएको थियो। दुई दिन बिजोर नम्बरप्लेट भएका सवारी साधन गुड्न पाए भने एक दिन जोर नम्बरका। निजी सवारी साधन पनि चल्न नदिएको र सार्वजनिकमा पनि त्यही बन्देज भएका कारण यात्रुहरुले कम्ता हैरानी खेप्नु परेन। अफिस टाइम सकिएपछि सुन्धारा, रत्नपार्कतिर सयौँ यात्रुहरु अलपत्र भेटिन्थे।

४) सात वटा सुइट
सम्मेलनमा आएका विशिष्ट अतिथिहरुलाई कता राख्ने भनी निकै खोजियो। हायाट होटल र द्वारिकाज पनि विकल्पमा थिए। तर सात वटा सुइट चाहिने भएकोले सोल्टी क्राउन प्लाजा नै उपयुक्त ठहरियो। नेपालका सात वटा तालका नाममा यो होटलमा भएका सात वटा सुइट सबैभन्दा महँगा हुन् र हरेकमा सहयोगीका लागि छुट्टै क्वार्टरसमेत छ। सार्क शिखर सम्मेलन राष्ट्रिय सभागृहमा भएको भए पनि यो सम्मेलन भने सोल्टी होटलमै आयोजना गरियो। त्यतिमात्र हैन गोकर्ण रिसोर्टमा गर्ने भनिएको रिट्रिट पनि बाटो राम्रो नभएकोले सोल्टी होटलकै पौडी पोखरी छेउमा गरियो।

५) सात नेता, पाँच भाषा
सम्मेलन उद्घाटनका क्रममा सात नेताले पाँच भाषामा भाषण गरे। आयोजक राष्ट्र नेपाल, बंगलादेश र भुटानका नेताले अङ्ग्रेजी भाषा बोले। त्यसपछि भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले हिन्दी बोले। म्यान्मारका नेताले वर्मेली भाषा बोल्दा टिभीमा लाइभ हेर्नेहरुले केही बुझेनन्। लगत्तै श्रीलंकाली राष्ट्रपतिले सिंहाली भाषामा सम्बोधन गरे। त्यसपछि थाइल्यान्डका प्रधानमन्त्रीले पनि थाई भाषामै सम्बोधन गरे।

६) प्रमवाणी ठाउँठाउँमा
राजतन्त्रको बेला राजाका महावाणीहरु ठाउँठाउँमा राखिएका हुन्थे। गणतन्त्रमा पहिलो पटक यसै सम्मेलनका क्रममा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको फोटोसहित उनको नारा समृद्ध नेपाल सुखी नेपाली ठाउँठाउँमा राखेको देखियो।

७) तीनकुनेको फ्लेक्स
तीनकुनेमा पार्क बनाउने भनेको कहिल्यै बनेन। चार वर्षअघि सार्क शिखर सम्मेलन हुँदा पनि तीनकुनेलाई जस्ताले बारिएको थियो। यस पटक पनि त्यसैगरी जस्ताले बारियो। यस पटक फ्लेक्स पनि राखेर रङ्गीचङ्गी झिलिमिली बनाइयो।

८) स्कर्टिङ गर्दा भएको दुर्घटना
यस पटकको सम्मेलनका क्रममा पहिलो दिनै म्यान्मारका राष्ट्रपतिलाई मोटरसाइकलमा स्कर्टिङ गरिरहेका प्रहरी हवल्दार दिनेश श्रेष्ठको कालिमाटीमा भएको दुर्घटनाले पनि निकै ध्यान तान्यो। दुर्घटनामा उनी सामान्य घाइते मात्र भए। स्कर्टिङको सबैभन्दा पछाडि पट्टी रहेका कारण पाहुनालाई भने कुनै असर परेन।

९) खर्च कति होला?
सार्क सम्मेलनमा जस्तो यसपालि सडक छेउमा गमला राखिएको थिएन। तर ठाउँठाउँमा रातारात मात्र हैन दिनमा समेत पिच गरिएको थियो। सम्मेलनको खर्चको विवरण आउन बाँकी छ। एउटा विवरण भने सार्वजनिक भइसकेको छ। भिभिआइपीका लागि बुलेट प्रुफ गाडीसमेत भाडामा लिनका लागि २ करोड निकासा।

१०) विज्ञापनमा पाहुनाको मर्ज
सोलार बत्ती रहेको लट्ठामा रहेको विज्ञापन राख्ने ठाउँमा हतार हतारमा विदेशी पाहुनाहरुको फोटो राखियो। भित्र रहेको विज्ञापनै ननिकाली पाहुनाको फोटो राख्दा दिउँसो उज्यालोमा त ठीकै थियो, राति भने पाहुनाको अनुहारमा विज्ञापन मर्ज भएको देखिन्थ्यो। नेताहरु मारुती सिमेन्टको विज्ञापन गरिरहेका जस्ता देखिन्थे। हुनत तीव्र गतिमा कुदेका पाहुनाहरुले देखेनन् होला, देखेको भए…!

११) बुद्धको देश, मोदीको कटाक्ष

सम्मेलनका लागि ठाउँठाउँमा स्वागत द्वार बनाइएका थिए। त्यसमा बुद्धको देशमा स्वागत छ पनि लेखिएको थियो। अघिपछि बुद्ध जन्मिएको देश भनेर लेखिन्थ्यो। यस पटक भने बुद्धको देश लेखिएको थियो। फेरि यही बेला मोदीले सम्मेलनमा सम्बोधनका क्रममा बौद्ध सम्मेलन भारतमा गर्ने भनिदिए। पशुपतिमा धर्मशाला उद्घाटन गर्न जाने क्रममा नेपालले गौतम दिएको तर भारतले बुद्ध दिएको भाषण गरिदिए। हुन पनि सिद्धार्थ गौतमले बुद्धत्व भारतीय भूमिमा नै प्राप्त गरेका थिए।