मकालु गाउँपालिकाका अध्यक्षको निधन, अब के हुन्छ? संविधान बनाउँदा भएको गल्तीले अन्यौल

आइतबार संखुवासभाको मकालु गाउँपालिका-३, सामाटारमा जिप दुर्घटना हुँदा मकालु गाउँपालिकाका अध्यक्ष खड्गबहादुर कटवालको मृत्यु भयो। खाँदबारीबाट पुननिर्माण प्राधिकरणका कर्मचारी बोकेर भोटखोलातिर गइरहेको बा ५ च १३०९ नम्बरको जिप मकालुमा दुर्घटनामा भएको थियो। स्थानीय तह निर्वाचनमा कटवाल नेकपा एमालेको तर्फबाट निर्वाचित भएका थिए।

गाउँपालिकाका अध्यक्ष र उपाध्यक्षले राष्ट्रिय सभाको निर्वाचनमा मतदान गर्ने गर्छन्। त्यसबाहेक गाउँपालिकाको काम पनि हुन्छ नै। अब उनको मृत्यु भएपछि हुन्छ के त? सामान्य हिसाबले सोच्ने हो भने उपनिर्वाचन हुन्छ र नयाँ अध्यक्ष चुनिन्छन्। तर विश्वकै उत्कृष्ट संविधान भन्नेहरुले बनाएको संविधानमा भएको सिल्ली मिस्टेकले त्यसमा प्राविधिक समस्या छ।

नेपालको संविधानको धारा २१५ को उपधारा ९ मा अध्यक्ष र उपाध्यक्षको एक वर्षभन्दा बढी पदावधि बाँकी रहेको अवस्थामा पद रिक्त भएमा बाँकी अवधिका लागि उपनिर्वाचनद्वारा पदको पूर्ति हुने उल्लेख छ। यतिसम्म भए त ठीकै थियो। तर संविधान बनाउनेहरुले ध्यान नदिँदा भएको गल्ती कारण यसमा कठिनाई निस्कियो।

उपधारा ९ मा उपधारा ७ बमोजिम पद रिक्त हुन गएमा भनिएको छ। उपधारा ७ मा भने अध्यक्षको पदमा दुई कार्यकाल निर्वाचित भएको व्यक्ति गाउँपालिकाको निर्वाचनमा उम्मेदवार हुन नपाउने उल्लेख छ।

खासमा यो उपधारामा उपधारा ७ बमोजिम हैन कि उपधारा ८ बमोजिम लेखिनु पर्थ्यो। तर त्यत्रा विज्ञहरुसमेत बसेर बनाएको संविधानमा प्रुफ मिस्टेक भइदियो।

यो गल्ती सरकारले थाहा नपाएको हैन। अस्ति नै मधेसवादी दलहरुको माग अनुसार संविधान संशोधन गर्न विधेयक दर्ता गराउने बेलामा यसलाई पनि सच्याउने गरी संशोधन प्रस्ताव गरिएको थियो। तर संशोधन फेल भयो।

संविधान जस्तो कुरा, दुई तिहाई नभई सच्याउन पनि नमिल्ने। अब मकालु गाउँपालिकाका बासिन्दाले संविधान बनाउने ६०१ जनासँग, त्यसका नेतृत्वकर्ता सुवास नेम्वाङसँग सोध्नुपर्ने भएको छ- यस्तो सिल्ली मिस्टेक भएको संविधान बनायौ किन? यो गल्तीको जिम्मेवारी लिने कि नलिने?