अप्रिल फूल ब्लग : दुई वर्षमा काठमाडौँ-लुम्बिनी रेल

(अपडेट : अप्रिल २) माइसंसारले सन् २००५ मा आफ्नो स्थापना कालदेखि नै हरेक वर्ष अप्रिल १ तारिखका दिन एउटा साँच्चै हो जस्तो लाग्ने ब्लग राखेर तपाईँहरुलाई पनि रमाइलो गराउँदै अप्रिल फूल मनाउँदै आइरहेको छ। नेपाली कम्पनीलाई फेसबुकले किनेकोदेखि हेटौडामा फिल्म सुटिङका लागि गैँडा कुदाइएकोसम्मका काल्पनिक घटनाका तर अप्रिल फूलको हो है भनी सूचनासहित राखेको ब्लगलाई साँच्चैको ठानी मिडियासमेत झुक्किएका उदाहरण छन्। अहिले ३६५ दिनै सोसल मिडियामा फेक समाचार आउने स्थितिमा अप्रिल फूल ब्लग राख्ने कि नराख्ने निर्णय गर्न बडो गाह्रो भएको थियो। फेक न्युजमा यो फेक हो भन्ने जानकारी दिइएको हुँदैन। तर अप्रिल फूल ब्लगमा भने मुनिको लिङ्कमा स्पष्ट जानकारी दिइएको हुन्छ। त्यसैले यो वर्ष स्थापना कालदेखिको परम्परालाई कायम राख्न रेलको ब्लग तयार पारिएको हो। तपाईँहरुलाई कस्तो लाग्यो, कमेन्टमा लेख्नुहोला। सबैलाई धन्यवाद।

यो वर्षको ब्लग

विडम्बना कपिपेस्ट गर्नेहरुले यसलाई पनि सही जस्तै गरी आफ्ना वेबसाइटमा टाँसेका छन्। आजभोलिको फेसन कसैको केही देख्यो कि पढेर युट्युबमा हाल्नेहरुले यसलाई पनि छाडेनन्। तर त्यसो गर्दा यो अप्रिल फूलको ब्लग भएको भनी अनिवार्य जानकारी दिनुपर्नेमा दिएका छैनन्। यो निकै दुःखलाग्दो कुरा हो।

दुई वर्षमा काठमाडौँ-लुम्बिनी रेल तयार हुने, चिनियाँ राष्ट्रपतिको विशेष पहल, रेलमार्ग निर्माणका लागि ६ हजार आर्मी आउने, चिनियाँ डकुमेन्टको अनुवादसहित

चिनियाँ योजनाले मूर्त रुप लिने हो भने अबको दुई वर्षमै नेपालीले काठमाडौँबाट लुम्बिनीको यात्रा रेलबाट गर्न पाउने भएका छन्।

चीनले तिब्बतको ल्हासाबाट २५० किलोमिटर पर सिगात्सेसम्म ल्याइसकेको रेल्वे ट्रयाकलाई सन् २०२० सम्ममा नेपालको उत्तरी सीमा केरुङ पुर्‍याउने योजना बनाएको छ। केरुङबाट काठमाडौँ र त्यहाँबाट लुम्बिनी रेलमार्ग त्यसपछि मात्रै बन्ने अनुमानविपरीत काठमाडौँबाट लुम्बिनी रेलमार्गलाई पहिल्यै तयार पारी काठमाडौँ-केरुङ रेलमार्ग त्यसपछि मात्रै बनाउने गरी २०२० पछि तिब्बतबाट लुम्बिनी सीधै रेलबाट जोड्ने योजना बनेको हो। केरुङ त्यही नाका हो जहाँबाट नेपालले भारतीय सीमा नाकाहरु बन्द रहँदा अनुदानको पेट्रोल आयात गरेको थियो।

रेलमार्ग निर्माणका लागि ६ हजारदेखि ७ हजार ५ सय चिनियाँ पिएलए (सैनिक) नेपाल पठाउने निर्णय शुक्रबार भएको चिनियाँ सरकारको आधिकारिक वेबसाइट http://www.gov.cn/ ले जनाएको छ।

यससम्बन्धी विस्तृत डकुमेन्ट चिनियाँ भाषामा सोही साइटमा राखिएको छ। माइसंसारका बेइजिङस्थित पाठक विजय सिलवालले डकुमेन्टको नेपालीमा अनुवाद गरी दिएको जानकारी अनुसार राष्ट्रपति सि जिनपिङको विशेष पहलमा यो निर्णय भएको हो। बिहीबार 中央军事委员会 अर्थात् सिएमसी (सेन्ट्रल मिलिट्री कमिसन) को बैठकमा सिले यस्तो निर्देशन दिएका हुन्। चिनियाँ राष्ट्रपति सि नै सिएमसीका चेयरम्यान हुन्। अघिल्ला प्रधानमन्त्री केपी ओलीले गरेको सहमतिलाई हालैको चीन भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले कार्यान्वयन गर्ने वचनवद्धता दोहोर्‍याएपछि चिनियाँ राष्ट्रपतिले यस्तो निर्णय गरेका हुन्। यद्यपि उनको यो निर्णयलाई नेसनल पिपल्स कांग्रेसको स्टायन्डिङ कमिटीले अनुमोदन गर्न बाँकी छ।


तर पनि राष्ट्रपतिको विशेष पहलमा गरिएको निर्णयलाई स्टायन्डिङ कमिटीले सामान्यतया अनुमोदन नगर्ने भन्ने हुँदैन। चीनमा सिएमसीले त्यहाँको पिएलए (सेना) को कमान्ड र कन्ट्रोल गर्छ भने नेसनल पिपल्स कांग्रेसको स्टायन्डिङ कमिटीले त्यसको सुपरीवेक्षण गर्छ।
गएको चैत १४ गते चीनको राजधानी बेइजिङस्थित ग्रेट हल अफ दी पिपुलमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र चीनका राष्ट्रपति सीबीच भेटवार्ता भएको थियो। प्रधानमन्त्री प्रचण्डले नेपालमा लामो राजनीतिक सङ्क्रमणपछि स्थायित्व र समृद्धिको बाटोमा अगाडि बढेको उल्लेख चिनियाँ रेल ल्हासाबाट काठमाडौँ हुँदै लुम्बिनी पुगेको आफू र नेपाली जनताले हेर्न चाहेको बताएका थिए। त्यसको जवाफमा चीनका राष्ट्रपति जिनपिङले चीनको रेल सञ्जाल नेपालसँग जोड्ने र नेपालमा रेलको विकासमा आफैले सक्रियता लिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए।

सम्भव छ चिनियाँ सेना नेपाल आउन?

तपाईँले एउटा चर्चित गीत सुन्नुभएको होला- नबोले नि माया लाग्दो रैछ सान्नानी. चाइना कम्पनी, चाइना कम्पनी।

गीत रचना गर्ने सरुभक्तका अनुसार पोखरा-बाग्लुङ सडक निर्माण गर्न पोखरामा चिनियाँहरु बस्दाको पृष्ठभूमिमा यो गीत तयार भएको थियो। त्यतिबेला सडक बनाउन चिनियाँ सैनिकले क्याम्प नै खडा गरेका थिए। चीनले पोखराबाट बाग्लुङमात्र हैन, सुर्खेतसम्म नै जोड्ने योजना बनाएको थियो। यो योजनाबारे तत्कालीन राजा वीरेन्द्रले भाषणमै भनेका थिए– ‘हामीले दोलालघाट–धनकुटा सडकको सर्भे र निर्माणका लागि मित्रराष्ट्र भारतसँग सैद्धान्तिक सहमति गरेका छौं। यस्तैगरी मित्रराष्ट्र चीनको सहयोगमा पोखरा र सुर्खेतलाई जोड्ने पहाडी राजमार्ग निर्माणका लागि प्रारम्भिक सर्वेक्षण भइरहेको छ।’

तर भारतको आपत्तिपछि राजमार्गले पोखराबाट सुर्खेत हैन, बाग्लुङसम्म मात्रै जोड्न सक्यो। भारतले आपत्ति जनाउनुको प्रमुख कारण चिनियाँ सैनिक यो योजनामा सहभागी हुनु थियो भनिन्छ।

इन्द्रावती तेस्रो जलविद्युत आयोजना बनाउँदा पनि चिनियाँ सैनिक नै आएको विश्वास गरिन्छ। तामाकोशी जलविद्युत आयोजनामा पनि चिनियाँ प्रशस्त छन्। तर यी ठाउँमा सिभिलियनका रुपमा चिनियाँ सैनिक आएका हुन्। पोखरा- बाग्लुङ हाइवे बनाउँदा पनि सिभिलियन रुपमै चिनियाँ सैनिक आएका थिए। यस पटक भने चिनियाँ सरकारको आधिकारिक वेबसाइटमा संख्या नै तोकी चिनियाँ सैनिक नै नेपाल पठाउने सार्वजनिक भएको छ। यसलाई अर्थपूर्ण मानिएको छ।

एकाएक बनेको योजना हैन

काठमाडौँबाट लुम्बिनीसम्मको रेलमार्गको योजना रातारात बनेको हैन। केपी ओली प्रधानमन्त्री हुँदा नै केरुङ–काठमाडौं–लुम्बिनी र केरुङ–पोखरा रेलवेको डिपीआर (विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन) तयार पार्न चाइना रेलवे इन्टरनेसनललाई जिम्मा दिइएको खबर त्यतिबेला नै आएको थियो। चिनियाँ कम्पनीले प्रतिवेदन नेपालको रेलवे विभागमा २ सय ३६ नम्बरमा दर्ता समेत गरिसकेको छ।

सरकारले काठमाडौंबाट गल्छी हुँदै बेत्रावती–मैलुङ्ग–रसुवागढी–केरूङसम्मको सडकलाई दुई वर्ष भित्रमा डबल लेन बनाउने दुई वर्षे योजना अघि बढाइसकेको छ । जस अन्तर्गत बेत्रावती–मैलुङ्ग–हाकुवेसी खण्डलाई अहिले नेपाली सेनाले निर्माण गरिरहेको छ। उसले दुई वर्ष भित्रमा काम सक्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ।
कान्तिपुरका अनुसार चिनियाँहरूले केरूङबाट नेपालको राजधानीलाई जोड्ने सबैभन्दा छोटो बाटो पहिल्याउने क्रममा काठमाडौंको उत्तरी क्षेत्र सामाखुसी–टोखादेखि नुवाकोटको छहरे–त्रिशुली हुँदै रसुवाको बेत्रावती–हाकुबेशी–मैलुङ्ग–रसुवागढीबाट केरूङ पुग्ने बाटोलाई प्राथमिकता दिएका थिए।

त्यही योजनाअनुसार नेपाल सरकारले काठमाडौंदेखि नुवाकोटको छहरे खोलासम्मको ३४.२ किमी सडक खण्डलाई डबल लेनमा विकास गर्ने र यस अन्तर्गत रहेको टोखादेखि नुवाकोटको छहरेसम्म ४.१७५ लम्बाईको सुरूङ मार्ग निर्माण समेत गर्न लागेको हो ।

बेत्रावती–मैलुङ्ग–हाकुबेशीको बाटो सेनाले निर्माण गर्ने र काठमाडौं–छहरे–वेत्रावतीसम्म पुग्ने बाटो सुरूङसमेत बनेपछि काठमाडौंबाट केरूङसम्मको लम्बाई एक सय किलोमिटरभन्दा कम बन्न आइपुग्छ ।

सुरूङ मार्गको मात्र लागत करिब ५ अर्ब रूपैयाँ अनुमानित छ । सुरूङ मार्ग भने चीनियाँ कम्पनीले निर्माण गरिदिने प्रस्ताव राखेको छ। चिनियाँ कम्पनीले नै सुरूङको सम्पूर्ण प्राविधिक आफैं ल्याएर निर्माण गर्ने योजनासहित काम अघि बढाउन लागिएको समाचार कान्तिपुरले असार १०, २०७३ मा प्रकाशित गरेको थियो। हेर्नुस् समाचार

यही सडकमार्गको छेउबाट प्रयोग गरेर चीनले काठमाडौंमा रेलमार्ग सजिलै ल्याउन सक्ने भएकोले अहिले तत्काललाई काम थालिहाल्न काठमाडौँबाट लुम्बिनीको रेलमार्ग बनाउने तयारी थालेको हो। डिपिआर केरुङ पोखराको पनि बने पनि चीनको प्राथमिकता पोखरालाई अहिले जोडिहाल्नेमा नभई सीधै लुम्बिनी पुर्‍याउनेतर्फ छ। त्यो पनि दुई वर्षभित्र।

कताबाट बन्दैछ काठमाडौँ-लुम्बिनी रेलमार्ग?

काठमाडौँबाट लुम्बिनी रेलमार्गको स्टार्टिङ प्वाइन्ट चिनियाँ सरकारको वेबसाइटमा राखिएको डकुमेन्ट अनुसार टोखा हुनेछ। टोखाबाट केरुङ पुग्ने बाटो पनि अहिले बन्दै गरेकोले त्यही बाटोबाट २०२० सम्म चीनको सिगात्सेबाट केरुङ रेल आइपुग्ने र त्यसपछि केरुङबाट टोखा रेल ल्याउने योजना देखिन्छ। टोखाबाट भने छत्रे देउराली, जीवनपुर, भूमिस्थान, पीडा, शक्तिखोर, गैँडाकोट, देवचुली, देउराली, मैनाघाट, धुर्कोट हुँदै लुम्बिनी पुग्ने रेलमार्गको म्याप चिनियाँ डकुमेन्टमा देखिन्छ। (हेर्नुस् चिनियाँ सरकारको वेबसाइटमा राखिएको डकुमेन्ट- चिनियाँ नबुझ्नेका लागि केही महत्त्वपूर्ण अंश विजय सिलवालले नेपाली भाषामा पनि अनुवाद गरेर राखिदिएका छन्। कृपया यहाँ क्लिक गरी हेर्न नछुटाउनुस्)

अथवा भिडियो हेर्नुस्
https://www.youtube.com/watch?v=BaIJWZfrQ6I