विदेशबाट फर्कनेले काँचो सुन र चाँदी किन ल्याउन नपाउने? प्रधानमन्त्रीलाई थाहै रहेनछ

आउँदो साउन १ गतेदेखि विदेशबाट नेपाल आउने नेपालीहरुले ढिक्का सुन अर्थात् काँचो सुन ल्याउन पूर्ण प्रतिबन्ध लगाइएको छ। किन यस्तो गरेको? हामीले अलिअलि कमाएर सस्तोमा सुनचाँदी ल्याएको पनि कति देखिनसहेको भनेर विदेशमा बस्ने नेपालीहरुलाई रिस उठिरहेकै थियो। प्रधानमन्त्रीको टिभीमा आउने लाइभ कार्यक्रममा केही प्रवासी नेपालीले प्रश्न पठाएछन्। यसबारे जवाफ दिँदा प्रधानमन्त्री केपी ओलीले यसो भने, ‘बजेटमा आएको छैन, केन्द्रीय सरकारको केन्द्रीय निर्णय अन्तर्गत भएको हैन। मलाई यथेष्ट जानकारी भएन।’
त्यसपछि कार्यक्रममा राजस्व महाशाखाका प्रमुख लक्ष्मण अर्याललाई फोन लगाइयो।

उनले हो ‘निजी गुन्टा झिटी भारी’ अन्तर्गतका प्रावधान परिवर्तन गरिएको र यसबारे सूचना जारी भइसकेको अनि मन्त्रीस्तरीय निर्णय अनुसार यस्तो भएको बताए। सुनको आयात बैँकिङ प्रणालीबाट मात्र ल्याउने भनी यसो गरिएको उनले स्पष्ट पारे।

प्रधानमन्त्रीले सोधे, अनि विदेशबाट अलि अलि कमाएर ल्याएकोले बिहे सिहे गर्न पनि बाहिरबाट सुन ल्याउन नपाउने, यहीँको बजारमा किन्न पर्ने भयो?

अनि पछि उनले भने, ‘मैले आफैले पनि त्यति राम्ररी बुझिनँ।’ उनले यसबारे उनीहरुसँग बुझ्ने बताए।

लौ रमाइलै भएछ। विदेशमा बस्नेहरुले अलि दबाब दिए भने त नियमै खारेज गर्न बेर लाउँदैनन् जस्तो पो गरे त।

तपाईँ विदेशमा बस्नुहुन्छ र सुन, चाँदी र मदिरा ल्याउँदै हुनुहुन्छ भने सावधान, पहिलेको नियम असार मसान्तसम्म मात्र हो। २०७३ साउन १ गतेदेखि नयाँ नियम लागू हुँदैछ। पुरानै नियम अनुसार सामान ल्याउनु होला र खोसिएला।

के-के परिवर्तन हुँदैछ त?

सबभन्दा पहिला त मदिराकै कुरा गरौँ। पहिला १.१५ लिटरसम्मको ब्लु लेबल, रेड लेबल, ब्ल्याक लेबल आदि जुनसुकै प्रकारको मदिरा एक बोतल ल्याउन दिइन्थ्यो भन्सार नतिरी। अब भने .१५ लिटर घटेको छ। अर्थात् १ लिटर मात्रै ल्याउन पाइन्छ।

त्यसैगरी सुन र चाँदी ल्याउने नियममा पनि परिवर्तन भएको छ।

पहिला सुन तथा सुनका गहना ५० ग्रामसम्म महसुल नबुझाई ल्याउन पाइन्थ्यो। अब भने ५० ग्रामसम्मका सुनका गहना महसुल नबुझाई ल्याउन पाउने तर ढिक्का सुन अर्थात् काँचो सुन ल्याउन भने पूर्ण प्रतिबन्ध लगाइएको छ।

चाँदीमा पनि पहिला चाँदी तथा चाँदीका गहना ५ सय ग्रामसम्म महसूल नबुझाई ल्याउन पाइन्थ्यो। अब भने यति तौल भएका गहना महसूल नबुझाई त ल्याउन पाइन्छ तर काँचो चाँदी लिएर आउन पूर्ण प्रतिबन्ध लगाइएको छ।

त्यस्तै पहिले ६ महिनाभन्दा कम अवधि विदेशमा बसी ४ सय ग्रामसम्म सुन तथा सुनका गहना साथमा ल्याएमा लाग्ने भन्सार महसूलमा थप ५० प्रतिशत लाग्ने व्यवस्था थियो। अहिले भने त्यसलाई हटाइएको छ। महसूल बुझाएर पनि काँचो सुन ल्याउन पाइन्न। गहना पनि ५० ग्रामभन्दा बढी ल्याउन पाइन्न।

पहिले ६ महिना वा सोभन्दा बढी समय विदेशमा बसी ५ सय ग्रामसम्म सुन तथा सुनका गहना र एक किलोग्रामसम्म चाँदी तथा चाँदीका गहना साथमा ल्याएमा लाग्ने महसूल बुझाएर ल्याउन पाउने व्यवस्था थियो। अब भने यो बुँदा हटाइएकोले महसूस बुझाएर पनि काँचो सुन तथा चाँदी ल्याउन पाइन्न। गहना पनि सुनको भए ५० ग्राम र चाँदीको भए ५०० ग्रामसम्म मात्र ल्याउन पाइन्छ।

ल्याउन नपाउने सामान ल्याएमा जफत गर्ने नियम छ।