स्वयम्भूको हालत यस्तो छ

किन आएको यहाँ ? बन्द गर्नुस् फोटो खिच्न। मिडिया रे, यत्रो मिडिया छन् कहीँ केही लेखेको छ यहाँको बारे?

भूइँचालो आएकै दिन अस्ट्रेलियाबाट काठमाडौँ उत्रिएका साथी उत्तमबाबु श्रेष्ठसित भूकम्पको चौथो दिन स्वयम्भू पुग्दा हामीलाई आक्रोशित केही व्यक्तिले अवरोध गरे। त्यहाँमात्र होइन, अहिले जुनै ठाउँमा पनि यस्तै आक्रोश देखिन्छ। बिस्तारै उहाँहरुसँग कुरा गरेपछि बल्ल आफ्ना कुराहरु बताउनु हुन्छ। आफ्नै आँखा अगाडि सांस्कृतिक धरोहर ध्वस्त हुँदा कसको मन दुख्दैन? हामीलाई रोक्न खोज्ने एक जना त्यहीँँका पुजारी नै हुनुहुँदो रहेछ। भग्नावशेषमा झिँगा भन्किएको देखेर त्यहाँ कोही पुरिएको अनुमान गरेका रहेछन्। तर हामी त्यहाँ पुग्दा खोज तथा उद्दार टोलीका कोही पनि त्यहाँ थिएनन्। हिजै उनीहरु त्यहाँ केही नदेखेर फर्किसकेका थिए।

पुजारीका अनुसार उनीहरुले कुकुर ल्याएर भग्नावशेष मुनि कोही फँसेका छन् कि खोजौँ भनेका थिए तर उद्दार टोलीको पनि आफ्नै बाध्यता होलान्। अति आवश्यक अरु ठाउँमा उनीहरुको खाँचो होला। उनीहरु त्यतै लागे होलान्। यसले पनि उनीहरुलाई आक्रोशित पारेको हुनसक्छ।

त्यहाँ एउटा छ वर्षको बच्चालाई ठूलो घण्टामुनिबाट जिउँदै उद्दार गरिएको थियो। त्यसले पनि भग्नावशेषभित्र कोही पुरिएको हुनसक्ने अनुमान उनीहरुको बलियो भएको रहेछ।

दुई जना नर्वेलीले भूँइचालो आउनुअघि त्यहाँबाट फेसबुकमा फोटो अपलोड गरेका थिए रे। त्यसपछि उनीहरु हराइरहेका रहेछन्। उनीहरु पुरिएको हुनसक्ने पुजारीको अनुमान थियो।

स्वयम्भूको मुख्य स्तुपमा कुनै क्षति छैन। हामीले ड्रोन उडाएर पनि माथिबाट हेर्‍यौँ। तर छेउका दुई शिखर शैलीका मन्दिर अनन्तपुर र प्रतापपुरमध्ये एउटा ध्वस्त छ। अर्को चट्याङका कारण क्षति भएर भर्खरै बनाइएको थियो। त्यो पनि चर्किएको छ। नजिकैका गुम्बा, बुद्ध मूर्ति संग्रहालय, पुराना घरहरु ध्वस्त छन्।

हामी त्यहाँ पुग्दा पाल लगाएर ती घरका बासिन्दाहरु खाना बनाउन व्यस्त थिए। गुम्बाबाट महत्त्वपूर्ण किताब, पेन्टिङ, मूर्तिहरु सारिँदै थिए। नजिकै उभिएकी एक युवतीले भनिन्, केही पनि बाँकी छैन, सबै ध्वस्त भयो।

हेर्नुस् फोटोहरु, सबै फोटो उत्तमबाबु श्रेष्ठ