पक्राउ परेका सिके राउत किन देश टुक्र्याउने अभियानमा छन्? उनले के कस्ता कुरा भोगे ? यसबारे उनको आत्मकथामा केही विवरण पाइन्छ। उनको देश टुक्र्याउने अभियानसँग असहमत भए पनि उनको विचार र उनले भोगेका कुरा पनि पढ्न त पर्यो नि, परेन ? आत्मकथाको केही अंश-
मान्छे हैन मधिसे
गाउँमा केही समय बिताएपछि म काठमाडौंका लागि प्रस्थान गरें। क्लास शुरू हुनै लागेको थियो। म आफ्नो बिछ्यौना र किताबहरू लिएर काठमाडौं आएँ। पहिला बसेकै नातेदार कहीं नै बसें, र भाडाका लागि कोठा खोज्न थालें। नातेदारले पनि अरूलाई कोठा खोजिदिन भनेका रहेछन्।
दशैंपछि मात्र म कलेजको होस्टलमा कोठा पाउने सम्भावना थियो, र कम्तीमा तीन-चार महिनाका लागि मलाई कोठा चाहिएको थियो। छात्रावासको कोठा वितरणमा समेत पहाडबाट आएकालाई प्राथमिकता दिइन्थ्यो, र त्यही भएर म कोठा पाउनेछु नै भने निश्चित थिएन।
हप्तौंसम्म हामी निकै आतुर भएर कोठा खोज्यौं। तर घरबेटीले बस्न खोजेको मान्छे मधेशी हो थाहा पाउना साथ कोठा दिन अस्वीकार गर्थ्यो। हप्तौंसम्म पनि कोठा खोज्न नसक्दा मेरो नातेदारले कलेजकै पुरानो छात्रावासमा एक जनासँग केही दिन बस्ने चाँजो मिलाइदिए। हामीले त्यहींबाट कोठा खोज्ने काम जारी राख्यौं।
त्यस खोजका क्रममा पहाडीहरूले मधेशीलाई बोलाउने विभिन्न थप कोडवर्डसँग पनि म परिचित भएँ। पहाडीहरूले हामीलाई अपमानित गर्थे, हप्काउँथे, कराउँथे, र कहिलेकाहीं आफ्नो कुकुरलाई बोलाएर पनि हामीलाई तर्साउँथे। तिनीहरूको घर नजिक जाना साथ, ‘खाली शीशीबोतल छैन, फोहर छैन, जा’ भनेर हप्काउँथे। नेवारहरूले त गाली गरेको हाउभाउले मात्र बुझिन्थ्यो, मर्स्या बाहेक अन्य शब्दहरू हाम्रा लागि मतलबहीन हुन्थे। मधेशीहरूमाथिको अमानवीय व्यवहार कुनै नौलो थिएन, काठमाडौंमा एउटा लोकोक्ति नै थियो — मनु मखु, मर्स्या ख:, अर्थात् ‘मान्छे हैन, मधिसे हो’। त्यो लोकोक्तिपछाडि आफ्नै इतिहास छ। एक जना लेखकले त्यसलाई यसरी भनेका छन्[19]—
“धेरै अगाडिको कुरा हो, जतिबेला काठमाडौंमा शौचालय हुँदैन्थ्यो र सम्भ्रान्त परिवारका महिलाहरू समेत बागमतीको किनारमा नित्यकर्म गर्न जाने गर्थिन्। तिनीहरू आफ्ना नोकर लिएर जाने गर्थिन्, जसको काम कोही मान्छे आउन लागेको खण्डमा आवाज दिएर तिनलाई सचेत गराउनु थियो ताकि तिनीहरू आफ्नो लाज छोप्न सकून्। हुस्सु लागेको एका बिहानी त्यतातिर एउटा मधेशी आएको देखेर नोकरले ‘मान्छे आयो, मान्छे आयो’ भनेर कराएछ। नित्यकर्ममा तल्लीन मालिकनी उठ्दै मधेशीतिर एक छिन टोलाइन्, अनि ‘देख्दैनस्, मान्छे हैन, मधिसे हो’ भनेर नोकरलाई बेस्सरी गाली गर्दै बेफिकिर आफ्नो काममा पुन: लागिन्।”
मधेसीले बोरामा हालेर लान्छ
हामी पहाडीहरूका लागि भूत थियौं, कालो प्रेत थियौं र तिनीहरूले आफ्ना बच्चालाई डराउन हामीलाई देखाउने गर्थे। एक जना नेवारी साथीले मलाई अक्सर भन्ने गर्थिन् कि कसरी उनका बा-आमाले उनी सानो छँदा मधेशीको नाम लिएर तर्साउने गर्थे, ‘मधेशीले बोरामा हालेर लान्छ’ भन्दै कसरी डराउने गर्थे र कसरी उनी घरको कुनामा लुक्ने गर्थिन्।
तर सबै अपमानका बाबजूद हामीले आफ्नो खोज जारी राख्यौं। उता क्लासरूममा पनि मेरो अनुभव त्यति रमाइलो थिएन। ती दिनहरू कलेजमा मेरा प्रारम्भिक दिनहरू थिए। मैले सुनेको थिएँ कलेजमा अंग्रेजीमा पढाइ-लेखाइ हुन्छ र अंग्रेजी मै बोल्नुपर्छ। तर प्रोफेसर र विद्यार्थी दुवै मुख्यत: नेपालीमै कुरा गर्थे, र केही स्थानीयहरू आफूमा नेवारीमै। मधेशीहरू नेपाली बोल्दा व्याकरण अनुसार पूरा शुद्ध भए पनि एउटा अलग शैली झल्किने गर्दछ तर त्यो कुरा क्लासरूमदेखि राष्ट्रिय रेडियो र टीभीमा समेत उपहासको कारण बन्ने गर्दछ। त्यही भएर म आफ्नो परिचय दिन वा कुनै उत्तर दिन नेपालीमा बोल्ना साथ पूरा कक्षा कोठा अट्टहासले गुञ्जमान हुन्थ्यो र लेक्चरर गइसकेपछि पहाडी विद्यार्थीहरूले मलाई जिस्काउँथे। म नेपाली होइन भनेर उपहास गर्थे, कक्षा भित्र र बाहिर तिनीहरूले अनेकौं मजाक गर्थे।
शुरूमा ओभरसियर कोर्स पढ्न पाउँदा म निकै खुशी थिएँ। प्रथम वर्षमा साइन्समा झैं फिजिक्स, केमिस्ट्री र म्याथ पनि पढाइन्थ्यो र म ती विषयहरू कक्षामै राम्ररी पढ्न चाहन्थें। ब्रिज कोर्स मैले गरेको थिइनँ न त कुनै ट्यूशन नै पढेको थिएँ, र त्यही भएर पढाइमा म गम्भीर हुन चाहन्थें। तर कक्षाकोठाको अपमानजनक वातावरणले गर्दा म क्लास छाड्न थालें। म कहिले स्वयम्भू त कहिले गोदावरी जान थालें, पार्कमा एक्लैएक्लै गएर भौँतारिन थालें। पटक-पटक म ऐतिहासिक संग्रहालयहरू र हनुमानढोका दरबार गएँ। आफ्नो गाउँतिरका मजदुरहरूसँग भेटेर गफ चुट्न थालें। तर एक पटक तिनीहरूमध्ये एकले मलाई ‘क्लास जानु पर्दैन?’ भनेर सोधेदेखि म तिनीहरूलाई भेट्नु साटो कतै एक्लै घुम्न नै मन पराउन थालें।
शिशिर आइसकेको थिएन, दशैं नै आउन बाँकी थियो। तर मलाई जाडोको अनुभव हुन्थ्यो। मसँग जुत्ता थिएन, र जाडोले कठाङ्ग्रिएका खुट्टाका औँलाहरू बाटाका कुनै ढुंगा वा गिटीमा ठोकिँदा नराम्ररी दुख्थे। कलेजमा जुत्ता नलगाउने कोही पनि भेटिन्नथ्यो र म पनि जुत्ता लाउन लालायित थिएँ। मैले आफ्नो जीवनमा कहिले पनि जुत्ता लाएको थिइनँ। फुटपाथमा किन्दा चीज सस्तोमा पाइन्छ भनेर मान्छेहरूले भन्थे तर शर्टको कुरा सम्झँदा त्यहाँ कुनै कुरा किन्ने हिम्मत ममा बाँकी थिएन। त्यही भएर मैले एउटा राम्रो पसलमै गएर जुत्ता किन्ने विचार गरें।
असनको एक गल्ली हुँदै एका बिहानै गइराखेको बेलामा म एउटा जुत्ता पसलमा छिरें। पसल भरखरै खुलेको थियो। साहुले उदार हुँदै किसिम-किसिमका जुत्ताहरू देखायो। मेरो पैताला लामो थियो, र उसले देखाएका जुत्ताहरू मध्ये एक जोडीमा मात्र आरामदायी रूपमा छिर्न सक्थ्यो। तर त्यसको दाम निकै नै बढी थियो। मसँग त्यति पैसा थिएन, र म त्यही भएर नकिनिकनै जान खोजें। तर उसले मलाई जानबाट रोक्यो। म उसको पहिलो ग्राहक परें रे, र नकिनिकन जाँदा उसलाई अपशकुन हुने भन्ने कुरा उसले बतायो। तर म उसलाई मद्दत गर्न असमर्थ थिएँ — मैले किन्न सक्ने जुत्तामा पैताला अटाउँदैनथ्यो र पैताला अटाउन सक्ने जुत्ता किन्ने पैसा मसँग थिएन। पैताला नअटाउने सानो जुत्ता किन्न उसले जोर गरिरह्यो, र म अस्वीकार गरिरहें। अन्त्यमा ऊ रिसायो र एउटा जुत्ता उठाएर मेरो गालामा हिर्कायो। के भएको हो भनेर एक छिन त मैले बुझ्नै सकिनँ, केही पल ल्याप्स भए जस्तो, अकस्मात् आँखाअगाडि अँध्यारो भएर झिल्का बले जस्तो लाग्यो। ल्याप्सबाट निस्केर होश आएपछि म मुस्कुराएँ। उसले फेरि त्यही गालामा मलाई हिर्कायो। धमिलिएको दृष्टिमै म पसलबाट बाहिर निस्केर हिँड्न थालें र भीडमा हराएँ — शून्य सोच र अचेत मष्तिष्क लिएर। म विना जुत्ता नै क्लास गइरहें।
दशैंको विदा नजिकै आउन लागेको थियो। तीन-चार जना मिलेर खोजिरहँदा पनि मैले अझै कोठा भेटाएको थिइनँ। मसँग त्यति उत्साह बाँकी थिएन। ती सबै अपमान र अमानवीय तथा निम्न दर्जाको नागरिकको व्यवहारले वाक्क हुँदै म आफ्नो पढाइ छोडेर घर फर्कने भनेर सोचें।
मैले साझा बसको टिकट बूक गरें, त्यसमा कम पैसा लाग्थ्यो। मसँग धेरै पैसा बाँकी थिएन र यसपालि फेरि बसभाडा दिन दुई रूपैयाँ पनि नहोस् भनेर नदोहोरिऊन् भनेर म सतर्क थिएँ। मेरो टिकट विदाको केही अगाडिकै दिनको लागि भए पनि त्यो दिनसम्म खान पुग्ने पैसा मसँग थिएन। मैले क्यालेन्डर लिएँ र त्यसमा कुन-कुन दिन, कुन-कुन समय खाना नखाने भनेर अल्टरनेट रूपमा चिनो लगाएँ। लगातार भोकै बस्नुभन्दा त्यसरी ‘उपवास’ बस्नु उपयुक्त लाग्यो। बाँकी दिनहरू त्यसरी नै जाने दिनको प्रतिक्षा गर्दै बिताएँ।
आखिर त्यो दिन आइपुग्यो। आफ्ना सबै सामानहरू समेटे, बिछ्यौना र सिरक बाँधे, र घरको लागि प्रस्थान गरें। बसमा बसिरहेको बेला म नेपाल तराई विद्यार्थी नवजागरण संघले कलेजमा गर्न लागेको स्वागत कार्यक्रमका लागि दिएको आमन्त्रण पत्र हेर्दै थिएँ कि सँगै बसेको यात्रुको ध्यान मतिर आकृष्ट भयो। उनले पनि त्यो कार्यक्रममा जान नसकेको खेद गर्दै आफू त्यस संस्थाका संस्थापकहरू मध्ये एक भएको कुरो बताए। उनले मधेशी हुनुको आफ्ना अनुभवहरू साटे र त्यो संस्था किन स्थापना गर्नुपरेको भन्ने कुरा पनि गरे। मधेशी विद्यार्थीहरू काठमाडौंमा डरले कसरी आफ्नो ढोका प्राय: चुकुल लाएर राख्ने गर्थे, कसरी तिनीहरूले कुनै पहाडी नेताको तस्वीर आफ्नो कोठामा झुण्ड्याएर राख्नुपर्थ्यो र कसरी हरेक कुरा पहाडी विद्यार्थीहरूले चाहे बमोजिम गर्नुपर्थ्यो भन्ने कुरा बताए। क्यान्टीन र होस्टलमा मधेशीहरूमाथि हुने गरेको पिटाइ, पहाडीहरूले खुकुरी निकालेर मधेशीहरूलाई गर्ने गरेको खेदाइ आदि कुराहरूको चर्चा गरे। सिभिल इन्जिनियरिङ भवनको माथिल्लो तल्लाबाट पहाडीहरूले मधेशीलाई फालेको घटनाको बारेमा पनि बताए। त्यसरी कुरा गर्दै हाम्रो बाटो कट्यो र अन्त्यमा आफू बचेको महशूस गर्दै म घर पुगें।
सिरक-बिछ्यौना समेत आफ्ना सबै कुराहरू लिएर म घर फर्केको थिएँ र घरमा त्यसले सबै असमञ्जसमा परेका थिए। ठूल्दाइ रिसाउनुहुन्थ्यो भने भाउजूले फेरि जाने कि नजाने भनेर सोध्नुहुन्थ्यो।
महिना भरको विदामा घरमा आफ्नो कुरा कसरी बताउने बारेमा म अलमलमै रहें। मेरो कदम कुनै ऐनालाई ढुंगाले जोरले हानेर चकनाचूर पारे झैं लाग्थ्यो, र काठमाडौं त्याग्ने कि नत्याग्ने भनेर म फेरि-फेरि सोचिरहन्थें। म आफ्नो यथार्थ, ती अपमानका घटनाहरू, ती अमानवीय व्यवहारहरू पनि कसैलाई भन्न असमर्थ थिएँ — त्यो गाउँलेहरूका अगाडि भन्नु आफ्नै साख छोट्टयाए जस्तो लाग्थ्यो।
मेरो ओभरसियर पढ्ने अवसर परिवारको लागि आशाको किरण थियो। दाइहरू बेरोजगार हुनुहुन्थ्यो, घरको आर्थिक स्थिति पहिला कहिले नभए झैं गिरेको थियो। त्यसका अलावा मेरो उपलब्धिमा गाउँलेहरू उत्तिकै हर्षित थिए। त्यो अवसर छोड्नु तिनीहरूको आशा चकनाचूर पार्नु बाहेक केही थिएन, र मेरो लागि एउटा अमेटनीय दाग पनि। त्यसले बुवालाई पनि ठूलो धक्का पुग्ने निश्चित थियो। दाइहरूको दुर्दिनपछि उहाँको आशा ममाथि नै टिकेको थियो र त्यही भएर सारा कठिनाइका बाबजूद उहाँले मलाई अगाडि पढाउने हिम्मत गर्नुभएको थियो। त्यही भएर अन्त्यमा जे-जस्तो भए पनि काठमाडौं फेरि फर्कने विचार गरें। त्यसपटक ठूल्दाइ मलाई भारदह छोड्न आउनुभएको थियो, र बाटोमा धैर्य राखेर कडा मेहनत गर्न भन्नुभयो।
भारदहबाट काठमाडौंसम्मको बस यात्रा निकै नै अपमानजनक हुने गर्दथ्यो। एजेन्टबाट टिकट बूक गराए पनि लहान कटेपछि वा बस पहाडी क्षेत्रमा पुगेपछि खलासी र बसस्टाफले सीट छोड्न बाध्य बनाउँथ्यो। त्यही सीटकै टिकट काटेर त्यहाँ कुनै पहाडीलाई बसाइन्थ्यो र मलाई तल बस्नुपर्थ्यो। त्यहाँ यात्रीहरू कुल्चेर हिँड्थे, पहाडीहरू कोस्थे, हुत्याउथे र नानाभाँतीका गालीहरू दिन्थे। कहिलेकाहीं सामान फालिदिन्थे। खाना खाए-नखाए पनि लात्ती र गाली खाँदै बसमा रात बित्थ्यो। र यो क्रम लगभग हरेक पल्ट जाँदा हुन्थ्यो। अन्त्यमा म त्यो रूटबाट जानै छोडें र राजबिराजमा चिनेको काउन्टरबाट सीट बूक गराउन थालें। राजबिराजको रूटबाट जाँदा पनि कहिलेकाहीं त्यस किसिमको घटना दोहोरिरह्यो।
॰कोर्सको प्रथम सेमेष्टरमा आखिर मैले डेरा पाउनै सकिनँ र अन्त्यमा त्यस समय काठमाडौंमा भएको मेरो कजनले आफ्नो साथीलाई मैले छात्रावास नपाएसम्म सँगै राख्न आग्रह गरे। केही महिनाका लागि म उनीहरूसँगै बसें। म फ्लोरमा कागज बिछ्याएर त्यसमा आफ्नो बिछ्यौना लगाएको थिएँ। त्यो काठमाडौंमा मेरो पहिलो जाडो थियो। मसँग पर्याप्त लुगा थिएन, र निकै नै जाडो लाग्थ्यो।
केही महिनापछि छात्रावासमा कोठा पाएपछि म अरू दुई मधेशीसँग पुरानो छात्रावासमा सरें। त्यहाँ मेरा धेरै साथीहरू बने र घंटौसम्म हामी गफगाफ र रमाइलो गर्दथ्यौं। साथीहरू मध्ये शुशील चौधरीसँग म धेरै कुरा गर्थें, हाम्रो समाजका विविध पक्षहरूका बारेमा। छुट्टीमा हामी सँगै खाना बनाउँथ्यौं। हामी यतिका धेरै सँगै बस्थ्यौं कि प्रथम वर्षभरि गल्तीले पहाडी साथीहरूले मलाई शुशील चौधरीको नामले बोलाउँथे र हरेक पटक मैले उनीहरूलाई सम्झाउनुपर्थ्यो।
ती दिनहरूमा म वेद र अन्य धर्मग्रन्थका मन्त्रहरू उच्चारण गरिरहन्थें, धर्मग्रन्थहरूको पाठ पनि गरिरहन्थें। त्यो देखेर एक दिन भर्खरै परिचय भएका मेरा एक साथीले म ब्राम्हण हो कि भनेर सोधिहाले। म केही बोल्नुअगावै नजिकै उभेका एक पहाडी ब्राम्हण साथीले मजाक उडाइहाले — ‘त्यो त अनुहारबाटै देखिन्छ नि!’ म स्कूलमा हुँदा पनि प्राय: ब्राम्हण र राजपूत साथीहरू बीच नै घेरेको हुन्थें तर कसैबाट त्यस्तो मजाक मैले सुनेको थिइनँ, र त्यो दिनको सानो टिप्पणीले मलाई किन हो किन बिझाइरह्यो।
कलेजमा रंगभेदको शिकार म भइरहें। तर यसपालि म दृढ थिएँ, र त्यति अत्तालिन्नथें। गाली गर्ने वा अपमानजनक शब्दहरू प्रयोग गर्नेतिर म नहेरिकनै आफ्नो बाटो लाग्थें। म तिनीहरूबाट निरूत्साहित नहुने अठोट गरें। पहाडीहरूको शिकार नहुनु परोस् भनेर म पहाडी साथीहरूसँगै बस्न थालें, र तिनीहरूको बोली-व्यवहार आफूमा उतार्न थालें। म जति खेर पनि नेपाली मै बोल्न थालें, नेपाली लोकगीत र दोहोरी गाउन थालें, र हरेक कुरा नेपाली कै चर्चा गर्न थालें। आफ्नो भाषा बोल्न, वा आफ्नो तिरका कुनै चीजको चर्चा गर्न मैले पटक्कै छाडिदिएँ। किनकि मधेशतिरका भाषा बोल्ना साथ वा उतातिरका कुनै कुराको चर्चा गर्ना साथ पहाडीहरूले तुरुन्तै जिस्काउन थाल्थे र अपमान गर्न थाल्थे। आफ्नो मूल, आफ्नो ठाउँ, आफ्नो चाडपर्व, आफ्नो संस्कृति वा मधेशसँग सम्बन्धित कुनै कुरालाई आफूबाट टाढा राख्नथालें र पहाडीहरूको रहन-सहनमा भिज्न थालें। त्यही भएर दोश्रो वर्षमा नयाँ छात्रावासमा सर्ने अवसर आउँदा म दुई पहाडी रूममेटका साथमा कोठा सरें। तिनीहरूसँग बस्दा मेरो एक्सेन्ट पश्चिम नेपालतिरको पहाडीहरूले बोल्ने नेपाली झैं हुन थाल्यो। अनुहार नहेरी, मेरो आवाज मात्र सुनेको खण्डमा मधेशी नभएर पहाडी नै हो कि भनेर अनुमान शायद मान्छेहरूले लगाउँथे होला। नयाँ छात्रावासमा धेरै विद्यार्थीहरू बस्थे र त्यहाँ बढी नै दुर्व्यवहार हुन्थ्यो — खास गरी टिभी हल र अन्य साझा ठाउँमा।
एक पटक बुवा केही कामले काठमाडौं आउनुभएको थियो र मलाई भेट्न नयाँ छात्रावास आउनुभयो। राती उहाँ गाउँकै मजदुरहरूसँग बूढानीलकण्ठमा बस्नुभएको थियो। मध्यान्ह भइसकेकाले क्यान्टीन बन्द भइसकेको थियो, र खाना खान हामी बाहिर जान लाग्यौं। सिभिल इन्जिनियरिङको ब्लकनिर पुगेपछि सडक छेउमै बसिरहेका केही विद्यार्थीहरूले बुवातिर ढुंगा फ्याँके। ठूलो कदका उहाँ ठूल्ठूलै पाइला चाल्नुहुन्छ। संयोगले ढुंगा उहाँलाई नलागी उहाँको खुट्टापछाडि र मेरो अगाडि भएर गयो। बुवालाई धोती भनेर गाली गर्दै कराइरहेका केटाहरूतिर फर्केर एक नजर मैले हेरें, तर रोकिनँ। बुवाले आफ्नो जीवनभरि धोती-कुर्ता वा लुंगी नै लाउनुभयो, र ती वेषभूषा मधेशीहरू प्रति अपमान र दुर्व्यवहारका कारक थिए। कहिलेकाहीं त पहाडीहरूले मधेशीको धोती नै खोलिदिन्थे। त्यसबाट जोगाएकोमा म भगवान् प्रति आभारी थिएँ। उहाँको वेषभूषाले दिनभरि अरू ठाउँमा पनि समस्या दिइरह्यो। टेम्पुका फुच्चेको हेपाइमा हुन् कि फूल बेच्नेको सम्बोधनमा, ‘धोती’ भनेर दिनभरि सुनिरहनु पर्यो। अपमानका घटनाहरू अनगिन्ती थिए। त्यो दिन मलाई सुपरम्यानको शक्तिको इच्छा भइराख्यो ताकि म आफ्नो बुवाको सम्मानको रक्षा गर्न सक्थें।
राजा ज्ञानेन्द्रलाई पत्र
त्यस वर्ष शिक्षा दिवसको अवसरमा तत्कालीन् राजा ज्ञानेन्द्रबाट म महेन्द्र विद्या भूषण पाउनेवाला थिएँ। बुवाको सम्मानमा मैले त्यो पदक धोती-कुर्तामा लिने ठूलो इच्छा थियो। अरू बेला जे लाए पनि विशेष अवसरहरूमा कम्तीमा धोती-कुर्ता लाउने हाम्रो संस्कार थियो र त्यही भएर त्यो चाहना जागृत भएको थियो। यस बारेमा म घरमा पनि कुरा गरेको थिएँ, र गाउँलेहरूलाई पनि जानकारी गराएको थिएँ। तर प्राप्त जानकारी अनुसार त्यो पदक थाप्न पहाडीहरूको भेष दौरा-सुरुवाल र टोपी लाउनु अनिवार्य थियो, त्यही टोपी जुन नलाइकन नेपाली नागरिकता प्राप्त हुन्नथ्यो। म मन्त्रालय गएर सचिव समक्ष आफ्नो कुरा बारबार राखें, उनले मन्त्रीलाई पनि सोधे र भने — ‘दौरा-सुरूवाल-टोपी नलाइकन देखिनुभयो भने त्यहाँको हाता भित्र छिर्न पनि दिइने छैन।’ मलाई दु:ख लाग्यो। आफ्नो घरमा र गाउँलेहरू समक्ष गरेको कुरा सम्झेर झन बिझ्यो।
मैले राजा ज्ञानेन्द्रका नाममा एउटा खुला पत्र लेखें, कम्प्युटर त मसँग थिएन, कुपन्डोलको एउटा साइबर क्याफेमा गएर प्रति पेज दश रूपैयाँका दरले टाइप गराएँ, र प्रमुख दैनिक समाचारपत्रहरू र मन्त्रालय लगायतका ठाउँहरूमा पठाएँ (हेर्नुस्, परिशिष्ट ख)। कुनै पनि पत्रिकाले त्यसलाई स्थान दिएन, न त कुनै निकायबाट नै मैले त्यसको कुनै उत्तर नै पाएँ।
कतैबाट कुनै प्रतिक्रिया नआउँदा सोचें, शायद यी कुराहरूमाथि बहस गर्नका लागि समय अपुग भएछ र यस पालि एक पटक दौरा-सुरुवालमै राजालाई भेटौं, यसबारेमा पछि कुरा गरौंला। म दुई-तीन दिनमै दौरा-सुरुवाल बनाउन लगाएँ, र त्यही लाएर राजालाई भेटन गएँ।
मैले राजाबाट पदक ग्रहण गरें र कोठा फर्कें। त्यो दिन म ज्यादै अपमानित भएको महशूस गरें, मेरो आत्मसम्मान बलात्कारित भएको महशूस गरें। पहाडी टोपी र दौरा-सुरुवाल नलाइकन अझै पनि नेपालीका रूपमा स्वीकार्य हुन नसक्दा मेरो चित्त दुखेको थियो। मेरो योग्यता, मेरो डिग्रीलाई नेपाली टोपी नलगाइदिंदासम्म पदक पाउन अयोग्य थियो।
मधेसी मास्टर
फाइनल परीक्षा सकेपछि म इन्जिनियरिङ कलेजमा पढाउन थालें। कलेज चल्न थालेको वर्ष दिन मात्र भएकाले नयाँ-नयाँ प्रयोगशालाहरू सेटअप गर्न र सबै कुरा मिलाउन अलि बढी नै व्यस्त हुनुपर्थ्यो।
कलेजमा अरू लेक्चररहरू ड्रविङ्ग सर, सर्भे सर आदि हुन्थे, म भने पाले लगायत धेरैका लागि मधेशी सर नै थिएँ। त्यही मेरो पहिचान थियो। केही भर्खरै भर्ना भएका विद्यार्थीहरूका लागि त्यो नामले झनै बिग्रिएको रूप लिन्थ्यो। तर आभारीका साथ मैले भन्नै पर्छ — सिनियर र केही समयदेखि चिनेका विद्यार्थीहरूले भने निकै आदर गर्थे।
त्यहाँ चलिरहेको ओभरसियर कोर्सतिर मैले कहिले कुनै क्लास लिइनँ। तिनीहरू भर्खरै स्कूलबाट निस्केर आएका हुन्थे, आफ्नो ठाउँ बाहिरको ज्ञान र आफूभन्दा भिन्न समुदाय प्रति सद्भाव उनीहरूमा कमै हुन्थ्यो। केही हदसम्म त्यही कुरा भर्खरै इन्जिनियरिङमा भर्ना भएका विद्यार्थीहरूको हकमा पनि साँचो थियो। एक पटक क्लासकै नियमित काम-कारबाही गर्ने क्रममा एक जना विद्यार्थीले, “म फलो गर्दिनँ, के गर्नुहुन्छ? तपाईं केही गर्न सक्नुहुन्न।” भन्दै खुलेआम क्लासकै अगाडि मलाई चुनौती नै दिए। उसको शब्दभन्दा पनि उसको हाउभाउ र रवाफले मलाई दु:ख लागेको थियो। ती भर्खरै खुलेका प्राइभेट कलेजहरू थिए, जहाँ विद्यार्थीहरूले लाखौं खर्च गर्थे र त्यस बापत ठेकेदारी भए झैं परीक्षाको पास लिस्टमा आफ्नो स्थान र उच्च मार्क सुनिश्चित भएको ठान्थे। पैसा कमाउनै खोलिएका ती कलेजका प्रशासनका लागि पनि अरू कुराभन्दा विद्यार्थीहरूबाट पैसा उठिरहोस् भन्नु नै सबभन्दा महत्वपूर्ण हुन्थ्यो, र त्यहाँ लेक्चरर वा नियमभन्दा विद्यार्थीहरूको खुशी नै सर्वेसर्वा हुन्थ्यो। त्यसले गर्दा विद्यार्थीहरूको रवाफ भिन्नै हुन्थ्यो, र त्यहाँ पढाउन जाने लेक्चररहरूबाट त्यहाँका विद्यार्थीमा हुने गरेको अनुशासनको अभावका बारेमा मैले पहिला पनि सुनेको थिएँ।
त्यो घटनाले मेरो चित्त दुख्नुका साथै मधेशी शिक्षक र कर्मचारीहरूमाथि हुने गरेको दुर्व्यवहारका बारेमा पनि सम्झना दिलाइदिएको थियो। त्यही कलेजमा पुल्चोक क्याम्पसबाट आई पढाउने गरेका एक मधेशी लेक्चररमाथिको दुर्व्यवहारको याद पनि आयो। विद्यार्थीहरूले उनले पढाएको कुरा नोट गर्न अस्वीकार गर्दै, पहिला परीक्षामा त्यही कुरा आउने भनेर सुनिश्चित गर्न माँग गरेका थिए, र उनीसँग निकै नै अभद्र व्यवहार गरेका थिए। अर्को दिनदेखि उनी फर्केर त्यहाँ गएनन्।
मधेसी भूत छतमा सुत
दुर्भाग्य नै भन्नुपर्छ एक्काइसौं शताब्दीमा पनि नेपाल भित्र छालाको रंगले यति धेरै महत्व राख्छ। यतिसम्म कि मधेशीहरू आफ्नो जीउ, आफ्नै रंगलाई घृणा गर्न बाध्य हुँदै आएका छन्। यही कारणले हो, मुटु कमाउने जाडोमा समेत म छात्रावासको अँध्यारा बाथरूममै नुहाउने गर्थें, अरू जस्तो छतमा वा बाहिर गएर घाम ताप्दै नुहाउने साहस गर्दिनथें। तिनीहरूले मलाई आफ्नै रूपरंगमाथि घृणा उब्जाइदिएको थियो।
कलेजमा अपमान, दुर्व्यवहार र भेदभावका अनगिन्ती क्षणहरू आए। ती नचुकाइकन यति नियमित रूपमा हुन्थे कि पछि कुनै आश्चर्य नै हुदैनथ्यो, हरेक ठाउँमा हरेक पटक। क्यान्टिनमा होस् कि टीभी हलमा, पसलमा होस् कि क्लासमा, अफिसमा होस् कि खेलमैदानमा, फोन उठाउँदा होस् कि पालेसँग कुनै जानकारी माँग्दा, हरेक क्रियाकलापका साथ नि:सन्देह रुपमा दुर्व्यवहार हुने गर्दथ्यो। हुँदाहुँदा मधेशीहरू त्यससँग यति अभ्यस्त भइसक्थे, आदी भइसक्थे कि केही महिनापछि मतलब गर्नै छोड्थे।
छुट्टीमा घर आउँदा गाउँलेहरूले मधेशी प्रतिको भेदभाव र दुर्व्यवहारका बारेमा सोध्थे। काठमाडौं वा पहाडमा बसेर फर्केकाहरूले प्राय: यथार्थ लुकाउँथे, आफ्नै साख कम होला भनेर। बहादुरीले कसैलाई पिटेको कुरा त बढाइ-चढाइ गरेर सबैले बखान गर्न चाहन्छन् तर आफ्नैपछाडि लात्ती परेको वा आफ्नो सामान बसमा पहाडीले फालिदिँदा धुरुधुरु रोएको कसले सुनाउन चाहला र? म पनि त्यसै गर्थें। अरूले झैं म बहादुरीका किस्साहरू पनि बनाएर भन्न सक्थें, तर म त्यसो गर्दिनथें।
एक पटक कलंकीमा बस समात्न जाँदा एउटा केटोले दिएको अफर नलिएपछि उसले मलाई मुखमै हिर्काएको थियो र ‘मधेशी भूत छतमा सूत’ भन्दै गाली गरेको थियो। मभन्दा झन्डै आधा कदका दुब्ला उसलाई मैले चाहेको भए शायद त्यही गोदेर सुताइदिन्थें। तर फेरि, त्यहाँ हेरिरहेका मान्छेहरूको अपेक्षा विपरीत केवल एक मुस्कान दिएर म अगाडि बढें। कसरी यस्ता घटनाहरूको बखान म आफ्ना गाउँलेहरू समक्ष गर्थें?
त्यसै गरी एक पटक सांस्कृतिक कार्यक्रममा मैले गीत गाउने योजना थियो। त्यसको लागि मैले नेपाली लोक-पप गीत नै चयन गरेर त्यसको तयारी गरें। मलाई थाहा थियो — भले पहाडीहरू दिनरात हिन्दी गीत नै सुनून्, भले हिन्दी फिल्म बाहेक जीवनमा अरू केही नहेर्दा हुन्, तर तिनीहरूलाई मधेशीबाट आएको हिन्दीको कुनै कुरा स्वीकार्य हुने छैन, र त्यही भएर नै गाउनका लागि मैले नेपाली गीतको नै चयन गरेको थिएँ। कार्यक्रम भव्य थियो र एउटा नृत्यपछि मेरो गीत राखिएको थियो। खासै बोलचाल नभए पनि प्रशंसक रहेकी सिभिलका एक महिला सहपाठीले कार्यक्रममा मेरो परिचय म कुनै ठूलो सेलेब्रिटी भए झैं दिदैं मलाई स्टेजमा आमन्त्रित गरिन्। तालीको ठूलो गडगडाहटले हल गुञ्जमान भयो, र आशा र उत्सुकताले भरिएका आँखाहरू स्टेजमा गडे। तर जसरी म स्टेजमा चढें, दर्शकको भीड कोलाहलमा परिणत भयो — ‘‘भैया आउट, भैया आउट, मर्सिया आउट” भनेर दर्शकहरू चिच्याउन थाले। तिनीहरू पक्कै नयाँ विद्यार्थी हुनुपर्दछ। म केही त आत्तिएँ। तुरुन्तै एउटा मीठो मुस्कान, जुन त्यो दिन धेरैले याद गरे, दिएर गीत गाउन थालें। केहीअगाडि शास्त्रीय संगीतको क्लास लिदैं गरेकोले हो कि, त्यो दिन गाएको राम्रै हुन गएछ र मान्छेहरूले खूब मन पराएछन्। त्यस वापतको प्रशंसा म हप्तौंसम्म पाइरहें। मलाई सम्झना छ, एकले भनेका थिए — गाली गर्दै गरेकालाई तिमीले त्यस दिन राम्रै जवाफ दिएर चुप गरेछौ।
इन्जिनियरिङको कोर्सभरि पनि मेरो गरीबी मजाकको कारक बनिरह्यो। ‘ए, उसको जुत्ता हेर, राजा जस्तो। ए, उसले त जुत्तै लाएको रहेनछ।’ आदि भन्दै साथीहरूले मजाक उडाइरहन्थे। कठाङ्ग्रिदो जाडोमा समेत जुत्ता नलगाई कलेज जान म बाध्य थिएँ। चप्पल नै लाउँथे जसले मेरा पैतालाहरू पूरा ढाक्न सक्दैनथे। आखिर सामान्य दाममा ठूला साइजका चप्पल पनि कहाँ पाइन्थ्यो र? जाडोले मेरा खुट्टाका औंलाहरू कठाङ्ग्रिन्थे।
ती दिनहरूमा कलेज जानका लागि मसँग प्राय: एउटै शर्ट-पाइन्ट हुन्थ्यो र वर्षभरि म त्यही नै लाउँथें। कहिलेकाहीं, खास गरी वर्कशप प्रैक्टिकलमा, शर्टमा अनपेक्षित रूपमा दाग लाग्ने गर्दथ्यो। पाँच-छ बजे कोठा फर्केपछि म तुरून्तै शर्ट धोएर रातभरिमै सुकाउँथें ताकि अर्को दिन म कलेज जान सकूँ। कहिलेकाहीं धारामा पानी हुँदैनथ्यो र अँध्यारो भए पनि म होस्टलको छतमा राखेको ट्यांकीबाट बचेखुचेको पानी बाल्टीले निकालेर शर्ट धुन्थें। पछि धेरै शर्ट हुँदा पनि प्राय: एउटै शर्ट धेरै दिनसम्म लाउँथें। पहिला गरीबी थियो र पछि शायद, बानी।
एक ले अर्को लाइ हेप्ने प्रवृति हरेक समुदयेमा छ जस्तो लाग्छ मलाई / बिसेस गरि बहुमत मा भएका ले अलि कम संख्यामा भएको लाइ हेप्ने प्रवृति / पहाडमा मधेसीलाई हेप्ने अनि मधेसमा पहाडी लाइ / मधेसीलाइ हेपेको थुप्रै घटनाहरु देखेकै हो तर आफुले चैं हेप्न पायियेना / मधेसमा बस्ने पहाडिया परियो जो / छिमेकमा बिहार अनि आफ्नो गाउँ को नजिकै को भूभाग मा प्रसस्त थारु तथा मधेसीहरु / हेपेर के गर्नु कुटाइ खायिन्थ्यो / बरु बाहुनको छोरो भएकोले….बाहुन….काठा….टुप्पी……टपरे….थुप्रै शब्द सुन्नु पर्थ्यो…..क्षेत्री तथा अरु साथीहरु बाट….तर जीवनमा कहिल्यै CK RUAT लाइ झैं अपमान बोध भएन…झन् आजकल सम्झन्छु….कस्ता दिन थिए ति भनेर एक प्रकारको आनन्द आउँछ….पहाडेको छोरो भए पनि त्यति बेलाको सरकारले मलाई जुत्ता किनेर दिएन….म पनि CK ज्यु झैं २ बर्ष ISC पढुन्जेल १ जोर FAUJI लेखिएको indian चप्पल र एउटा रातो शिर्ट अनि एउटा खैरो प्यान्ट लगाएर पढ्न गई राखें १९९८-२००० ताका / आजकल एकजना साथिले सम्झौञ्छन तिमि त यस्तो थियेउ भनेर / ISC पछि काम गर्न थालियो….काम गर्दै पढ्दै…घरबार चलौन्दै….अगाडी बढी रहियो….आज देश छाडियो…संसार कै सबै भन्दा बढी शिक्षित भएको देशमा बस्छु….दुर्भाग्य जति पढेको मान्छे भए पनि कोठा खोज्ने बेलामा CK ज्युले झैं दुख पाईयो…….. CK ज्युले झैं मधेसी पनि बोल्न पयियेना…..अंग्रेजी भाषा मा कोठा चाहियो भनेर लेख्यो कसैले जवाफ नफर्काउने……अनि फेरि कोठा पुन पनि १-२ जना REFERENCE मान्छे चाहिने रे….अब हेर्नुस विभेद रहित समाजको अवस्था…….३ महिनाको अग्रिम भाडा रे…..अब तुलना गर्नुस हाम्रो पिछडिएको असमानता ले भरिएको समाजलाई समृद्ध समाज संग / अहिले अमेरिकामा छु….२०० जति ठाउंमा बिन्ति बिसाए कोठाको लागि….कसैले दिन्छु भनेनन्…..बल्ल बल्ल एकजना नेपालिले बस्ने व्यवस्ता मिलाई दिनु भयो…….तर दुर्भाग्य यहाँ को रैथानेले….घर को MANAGER अरे…..एक दिन कुर्लि सकिन WHAT ARE YOU COOKING ? I CAN NOT TOLERATE THIS SMELL JUST STOP COOKING SUCH SHIT. अरे…..अब भोकै बस्नु म….यत्रो कहानी झिक्नुको तात्पर्य के हो भने…..हरेक नेपालीले (तपाईं लगायत CK ज्यु) संघर्ष गरेका छन्…आआफ्नै किसिम को….पक्कै पनि तपाईं जापान गएर मधेसी भाषा बोलेर बाच्नु भयेन……Cambridge का प्रोफेस्सोरले CK आको छ नेपालको मधेश बाट भनेर मधेसी भाषामा पधायेना होला…..विदेशमा गएर बिदेशीभाषा संस्कृति अंगाल्न तपैन्लाई कहिले समस्या नहुने….अनि पहाडिया हरुसंग बस्दा अलि अलि पहाडिया सैली अंगाल्न तपाईं लाइ किन यत्रो समस्या???? त्यसैले आफ्ना संघर्सका कुराहरुलाई कथा कहानी बनौन्दै मिलिजुली बसिरहेका नेपालीहरुको सम्बन्धमा दरार पैदा गर्ने काम नगर्नुस / तपाईं जत्तिको विद्वान मान्छे ले यो देशमा गर्न सक्ने धेरै कुरा छन् / देशलाइ टुक्रा पारेर भन्दा पनि जोडेर अगाडी लाने प्रस्ताब ल्याउनुस / भत्काउने भन्दा बनाउने संदेश बोकेर आउनुस सर नेपाली तपाईंको साथमा उठ्ने छ !!!!
I am a graduate of Pulchowk Engineering Campus, 2038-2039 batch in civil engineering. C K Raut seems to be a story teller. He is even not a good story teller.The story even looks like a fairy tale.The story is very much exaggerated and does not match with the ground reality of contemporary time and social condition. Discrimination exists everywhere starting from a family to nations. It is not good for a Ph D doctor to write a nonsense story. If he is an intelligent, he should work for social harmonization of different social groups in Nepal.
अब्राहम लिंकन पनि काला थिए / गोराले हेप्थे / तर पनि सी.के राउतले जस्तो देश टुक्र्याउने कुरा गरेनन / सङ्घर्ष गरेर संयुक्त राज्य अमेरिकाको राष्ट्रपति बने / निउँ खोज्ने बाटो /
मलाई आजसम्म पढ़ायाका मेरा आदरणीय गुरुहरुमा धेरै जसो मधेसका हुनुहुन्छ | यो कुलंगार सी के राउतले किन जे कुरामा पनि कालो र सेतो मात्र देख्छ ? आफ्नु कुत्सित स्वार्थ पुरागर्न एसले गरेको बिस बवनमा बहकिनु होला खबरदार | हाम्रो समाज यो अधमले भने जस्तो निम्न स्तरको छैन | ज्यादा भावनामा बहकिनु जरुरि छैन |
मैले बुझेको क हो वने ,बोली ब्यह्बर बाट र अलिक प्रसासन वर्ग बाट ह्र्पिको होला , तर यत्रो सार्हो पनि हुदो रहेनछ ,मा पनि काठमाडौँ मा बसेको थिअ २०१० सम्म ,सबे राम्रा छन् समय दिम ,बरु जागृति जागौ सबे मा ,सबे संग राम्री बोलम , तर desh बाट्ने कुरा चाही न गरोम
I am upset to see Dr CK Raut in prison. But I knew he was not going to win whatever hatred subdivision he initiated. I wish him take right path after his release and to serve everyone without any division subdivision race religion etc if he chooses to be in social work field. Discrimination exists everywhere but is going to fix itself by more people being educated and exposed we don’t need any war or writings for it.
धेरै कुरा के गर्नु मैले एस एल सी दिएको २२ वर्ष भयो | मलाई २०३९ साल मा क ख सिकाउने आदरणीय खगेन्द्र प्रसाद चौधरी (उहा पनि सप्तरी कै हो) अझै पनि त्यहि स्कुल मा अत्यन्त सम्मानित सर का रुप मा पढाउदै हुनुहुन्छ र म पहाडे भएपनि सबैभन्दा आदर उहा लाइ नै गर्छु | दुइ चार जना पहाडे ले मधेसी लाइ हेपे होला अनि अरु दुइ चार जना मधेसी ले पहाडे लाइ पनि हेपे होला तर अहिले त त्यो पनि सस्कार देखिएको छैन ………………..भने पछि सी के रावत ले भनेको आफै बुझौ
खै म त सरकारी अड्डा जहाँ जान्छु, नमस्कार हाकिम साब मदिसेलाई नै भन्छु……..हुलाक, नापि,बन, कृषि, प्राबिधिक सबै ठाउमा मलाई बिना बिथ्थाको सरकारी झन्झट दिदा त मदिसे भनेर गाली गर्न दुरदराजको म गाउले ले कसरी आट गर्नु, मलाई दिक्षित गर्ने मेरो माद्यामिक बिद्यालयका गुरु आदणिय सञ्जय सिङ हुनुह्न्थ्यो उहालाई अपमानित गर्ने आट कसैले गर्थ्यो जस्तो लाग्दैन,तर म छक्क छु सि के राउत साबको यो फिक्सन पढेर…………….
डाक्टर साब म पनि तराई कै मान्छे हु र मैले पनि तपैले डेरा खोज्दा भोगेका जस्ता समस्या भोग्या छु I अवस्य स्वीकार्छु तपाईको भोघाई मुटुमा बिझाउने थियो तर काठमाडौँ बाहिरका जिल्लाका सबै विद्यार्थी साथी भाईको साझा समस्या थिए ति र हरेक कोइ आ आफ्नै किसिमका समस्या झेल्दै थिए र झेलीरा छन् , तर अहिले समय धेरै परिवर्तन भैं सक्या छ I इख नभा मान्छे र बिख नभा सर्प काम लाग्दैन भन्ने टुक्का यहाँ तपैले प्रमाणित गर्नुभा छ र यिनै समस्या हरु संग जुझेर नै तपाई आज डाक्टर सी के राउत हुनु भा छ जुन धेरै नै गर्ब गर्न लायक छ I
क्रान्ति ल्याउनुस तर देश टुक्राउने हैन सोचमा क्रान्ति ल्याउनुस, सिस्टम लाई च्यालेन्ज गर्नुष देशमा बदलाब ल्याउनुस सोच र ब्यबहारमा I अक्सफोर्ड मा पढेर आउनुभा छ सक्नु हुन्छ भने सीप दिनुश, स्वरोजगार हुने बाटो खुलौनुस एउटा असल नेपाली बिज्ञका रुपमा, सारा नेपाली ले तपाइलाई साथ् दिनेछन, हिजो खाली सिसि बोतल भन्ने ले हजुर सर भन्ने छन् I कृपया बोध होश हजुर देश मा रास्ट्रपति र उप दुवै मधेशी मूल कै हुनुहुन्छ I तर यदि आफ्नो स्वार्थ को लागि अर्को १७००० नेपाली को रगत को खोलो बगाएर विलासी जीवन बिताउने तपाइको इच्छा हो भने पिलिज़ गो अहेड I तपाई जस्तै सोच भाका पाखण्डी हरु ले देश लाई दसकऔ पछाडी धकेली बक्सेको छ र त्यसमा पहाड तराई हिमाल सबै भेगका प्रभु सरकार हरु उतिकै साझेदार छन् I बन्दुक डर धम्कि को भरमा तोड्ने फोड्ने टुक्राउने काम जसले नि गर्न सक्छ जोडेर देखौनुहोश डाक्टर साब जिन्दगि भर तपाइको गुलाम भएर बस्ने छु I जय देश जय नेपाल सुन्दर शान्त बिशाल………..
यसले माथि लेखेका धेरै जस्तो कुरा हरु झुठा हुन्| यो मान्छे काठमाडौँ मा पढ्न आएको २०४६ सालको जना आन्दोलन पछि हो| तेस्पछी काठमाडौँ मा मधिसे हरुलाई तेसरी हेपेको धेरै नै कम भै सकेको थियो| धेरै पहिला पहिला चाही हुन सक्छ | म college मा हुँदा पनि धेरै मधिसे साथी हरु थिए, खै मैले कसैलाई नराम्रो नजरले हेरिन, र अरुले पनि मधिसे भएकै कारण ले हेपेको पनि देखिन| थुप्रै professors हरु मधिसे मूल कै थिए, physics , chemistry , biology , math का| कत्तिना मधेस बाट काठमाडौँ पढ्न आएको मान्छे उ मात्रै हो जस्तो गरि लेखेको छ| यो मान्छे को पछाडी अरु ठुलै शक्ति ले खिलिरहेको हुनुपर्छ| मान्छे भद्कौना लाई मनमा जे आयो तेही लखेको हो| जातिय भेदभाब काठमाडौँ मा मात्रै होइन, हरेक देश को हरेक शहरमा छ| उ अमेरिका मा बसेको मान्छे के उसले अमेरिका को भेदभाब देखेन रे? जापान मा उसलाई बुद्ध झैं पुजेछ?
छुटै मधेश हुँदै मा मात्रै मधिसे को उत्थान हुन्च्छ भन्ठानेको? फेरी मधिसे भित्र कै विभिन्न जाति मा लडाईं हुन्छा| कति चोटी टुक्रयाउने?
What he wrote as his experience is not unrealistic. And it is really not 100% fault of one side or the other.
It is the result of ignorance and arrogance of the dwellers of native Sahariya’s and the also the result of unhygenic appearance and inablility to win the trust of pahadiya’s on the part of Madheshi’s.
Having learned enough about what racial discrimination can do with lessons from middle east (sunnis vs shiyas), blacks vs whites in south africa and even US, it should be understood that Nepal is in very vulnerable condition. If united everyone can flourish. But I guess some people can never let go of their arrogance and ignorance (thinking that once bir gorkhali they will always be bir gorkhali, no matter what and what happens in front of their eyes in the little town is all that matters to them and their daily lives will never be affected by what happens away from them) and completely ignore the fact that without groceries imported from Terai, they have nothing to eat.
It’s high time that all Nepalis should treat each other as fellow human beings and not talk with racial arrogance.
Education, roadways, employment and decentralization of government offices outside of Kathmandu valley might help all these problems , no need to make another country or change of religion , my two cents
भारत को महानगर हरुमा एस्तो विभेद पाईन्छ . के भारत क बिहारी हरुले मुम्बई मा बिहारीलाई हेपियो , भारत रन्डी हो …के हो .. बिहार छुट्टै देश हुनुपर्यो भनेका छन् ?
ग्लोबल village को कुरा देख्यौ – पढ्यौ डा राउत, विचार गर्ने कि?
पहाड मा रहेका पहाडिया हरु ९०% ले मधेसी लै हेप्नी गर्छन लाग्छा ति ति पहाडिया हरु बिबेक सुन्य छन् . सजाय को हकदार छन् , देश टुक्रा पार्ने बाहेक सबै कुरा मा डा राउत प्रति समर्थन .
हामी नेपालीहरु अरु लाई खिल्ली उदाउन माहिर छौ / जो होचो उसको मुखमा घोचो भन्ने उखानै छ/
अहिले म uk मा छु , यहाँ आए पछि बल्ल मलाई महसुस भयो मैले आफ्नो युवा काल मा अरु लाई खिसी गरेर कति गल्ति गरेको रहेछु भन्ने /
नेपाल मा छदा मधिसे भनेर तरकारी बेच्न आउनेहरु लाई सतायियो , थेप्चे नाक हुने लाई भोटे भनियो , बाहुन लाई टुप्पी/ टपरी बाजे भनियो / आफु लाई अरुले ज्यापू भन्थे , तेसको बदलामा आफुले पनि अरुलाई होच्याउने गरियो/ एक हिसाबले कसैलाई पनी आदर पूर्बक बेबहार गरिएन / अहिले ति कुरा हरु सोच्दा आफ्नो सोच्ने स्तर कतिको निम्न कोटी को रहेछ भनेर ग्लानी हुन्छ /
नेपाल मा पैसा हुने लाई अति सम्मान अनि नहुने लाई मान्छे नै नगन्ने प्रबिती नै छ / मेरो class मा विजय रावत भन्ने सधै first हुने student थियो / हामीले उनलाई कहिलै उसको छाला को रंग हेरेर नराम्रो बेबहार गरेनौ तर बाहिर उस्तै वर्ण को बेक्ती लाई धोति /खाली सिसि भनेर बेबहार हुन्थो / अहिले सोच्दा हामीले कुनै मान्छे को छाला को रंग /लवज भन्दा पनि उसको status हेरेर तेही अनुसार बेबहार गर्न सिकियो / मान्छे सब बराबर हुन् के धनि के गरिब भन्ने सिकेको भए तेस्तो बानी पक्कै बस्दैन थियो जस्तो लाग्छ मलाई
सायद अहिले समय परिबर्तन भैसकेको छ / जनताको चेतनाको स्तर बढ्दो छ / येस्तो एक जाति ले अर्को जाति लाई होच्याउने प्रबिर्ति पुरै नहटे पनि धेरै कम भै सकेको छ / CK रावत जस्ता बिध्वान बेक्तिले एस्तो कुसंस्कार को बिरुध्द आवाज बुलन्द गर्न छोडेर देशनै टुक्राउन पर्छ भन्ने विचार लिएको पटक्कै सुहाएन / आखिर उनि मधेसमै जन्मे हुर्के पनि त्यो डिग्री-हैसियेत मा पुराउन NEPAL कै देन छ
पहाडे मधेसी होइन । काठमाडाै बाहीरबाट अाएको लाइ सबैलाइ यसै गरी हेप्छन काठमाडाैका स्थानीयहरूले । हामी पनि धेरै भुक्तभोगी छाै यसमा ।
सफल हुन को लागि तेही काम फरक ढंगले गर्नु पर्छ अनि मात्र सफल हुन सकिन्छ भनेको येही हो, येदि एस्तो विवाद सिर्जना हुने कुरा नगरेको भए कसले चिन्थ्यो र मात्र यो राष्ट्रिय राजनीति मा ठाउँ बनाउने तरिका हो अरु केहि होइन, किनभने तराई को मान्छे लै मदिसे भन्ने हिमाल को लै भोटे भन्ने पहाड को लै पाखे भन्ने काठमाडौँ बासि को बानि नै हो तेसो भन्दैमा सबैले देश तुक्रौदै हिड्ने त यो मान्छे जस्तो त कोइ रहेन छ
काठमाडौँ का नेवार हरुले मधेश्हरुलाई हेर्ने र गर्ने व्यवहार को कुरा गर्दा म पनि नेवार भएकोले मलाइ लागेको र बुझेको केहि कुरा भन्ने पर्ने महशुस भो किन कि उनीहरु शुरुमा काठमाडौँ शहर गाउँ छिर्दा आफुलाई कसरि परिचय दियो भन्ने कुरा बाट शुरु गरौ . नेवार हरु सस्कृति भनेकै सबै संग मिलेर पूर्ण चिनापर्चिकासाथ् संगै बस्ने हो त्यसैका लागि चलन नै यो छ कि को कता बाट के का लागि आयो ,यो सन्धर्भमा उनीहरुले आफ्नो नाम ठाउ र काम त भन्यो तर सबैको नाम नै लिएर बोलाउने त सम्भव भएन तसर्थ गर्मि ठाउँ बाट आयो आफुलाई मधेस बाट आएको भनेकोले काठमाडौँ बासि नेवार ले मधिसे बाट मध्श्या भन्यो ,उनिहरुलाई मध्श्या भन्छ भने हिमाल अर्थात उच्छ पहाड बाट काठमाडौँ म़ा हरेक बर्ष धान गहु कर उठाउन आउछ अर्थात् लिन आउछ तिनीहरुलाई नेवार ले लामा भन्छ त्यो उनीहरुकै परिचय अनुसार त्यस्तै पहाड बाट आउनेलाइ पहाडे वा पारे भन्छ र सें जो अलि चिसो ठाउमा बस्ने भएकोले सरिर नुहाउने कम हुन्छ र गनौछा पनि त्यसैले जो कोहि अलि सफा सुघर गर्दैन त्यसलाई सें उपनाम दिएर गालि गर्छ ,यसरि उपनाम को रुपमा भन्ने चलन हो जुन सबै जात जातिमा छ जस्तो लाग्छ ,मनु मखु मर्स्या भन्नु यस अर्थमा बुझ्नु पर्यो ,जो कोहि अलि बढी बोल्ने र अलि छिटो छिटो बुझ्न गाह्रो हुने गरि खरर बोल्यो भने उनीहरुलाई बाहुन अर्थात बर्मु ले पाठ गरे जस्तो भनिन्छ ,यसरि बिबिध कुरा छ ,रहयो कुरा अब खाली सिसि पुराना कागज ,त्यो त जसले जे काम गर्यो त्यो अनुसार बोलाउने त स्वोभाबिक हो , अहिले कसैले दलाली गर्यो या घूस खायो भने जे गर्यो त्यो त भन्ने कुरा हुदैन र? अब बाकी रह्यो मर्स्य ले बोरामा हालेर लग्छ भनेर बच्चालाई तर्साउने ,यो कुरा पनि तेतिकै हावामा होइन जस्तो लाग्छ ,,किनकि ३० – ४० बर्ष अघि सानो सानो बच्चा हरउदा ,त्यसरी मधिसे साथीभाई या भारतीय ले बोरामा हालेर लागेको पक्रेको अवस्था थियो ,तत्पस्क्हत तेसो भन्ने चलन आएको हो .,तेस्त केहि सिमित व्यक्तिको दुस्कर्माले सम्पूर्ण समुदायको बद्नान हुन गयो .त्यसप्रति दुख अबश्य लाग्छ ,तसर्थ तेस्तो कुरा अल्झियो भने धेरै कुरा बल्झिंचा तसर्थ सहि कारण र अर्थ बुझेर मुल्यांकन गर्दा राम्रो हुन्छा , त्यस्तो विध्वं जस्तो व्यक्ति यस्तो सानो सानो कुरा गर्नु सुहौदैना , यसले आफैलाई पतन गर्छ .
मा पनि तराई को पहाडे हो.मेरा सानै देखिका मिल्ने साथी हरुमा कुतुबुद्दीन खान, सगीर आलम र केशब गुप्त हुन् . काठमाडौँ मा मलाई पनि अनेक चोटी पाखे भनिएको छ. अबुझ केहि ले दुर्व्यवहार गर्यो भन्दै मा देश टुक्राउनु पर्चा भन्ने राउत को विचार चरम depression पछि उत्पन्न भए झैँ लग्यो मलाई. जोगी हुन हिडेको मान्छे बौलाएको त हैन कतै. भारतमै पनि बिहार र उत्तर प्रदेश का मान्छे लै देल्ही एबम अन्य सहरमा हेपिञ्छ. के भोलि UP लाई छुट्टाउने
नेवारहरुलाई न्यार, बाहुनहरुलाइ टुपीवाल, टपरी, antina वाला भन्छन, के तेस्को आधारमा देश टुक्र्याउने कुरा गर्ने, यो त समय संगै परिबर्तन हुँदै जान्छ, रह्यो गरिबीको कुरा, यो त जुनसुकै समुदायमा छ /
मधेसी माथिको विभेद थियो भन्ने कुरा असत्य होइन तर अब त्यो कुरा लगभग इतिहास हुन् लागि सकेको छ.
अहिले आएर यो सिके राउत भन्ने मान्छेले नेपाल टुक्र्याउनु पर्छ भन्नुका पछाडी चाहिं ३ वटा कारण हुन् सक्छन:
१. करीब ५०% जति पी एच डि वाला हरुको दिमाग आंसिक वा पुरै खुस्कि सकेको हुन्छ. उनको % पनि त्यहि २०-२५% देखि ५०-७५% भित्र पर्न सक्छ.
२. चर्का कुरा गरेर हिरो बन्ने रहर. बिगतमा मदन भण्डारी देखि प्रचण्ड सम्मले अपनाएको फर्मुला हो यो.
३. अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति केन्द्र हरुको पर्दा पछाडिको खेल. नेपाललाई अस्थीर राख्न बिगतमा जातीय मुद्दा चर्काएर संबिधान बनाउन रोकिएको थियो. हाल जातीय मुद्दा कम्जोर भएकोले यो नया फनडा फलेको हुन् सक्छ. अन्तर्राष्ट्रिय साम्राज्यवादले चीन र भारतमा अस्थीरता फैल्याउन नेपालको भुमि प्रयोग गर्ने गरेको इतिहास छ.
यो ३ वटा मध्ये कुन चाहिं सहि होला? पत्ता लगाउने जिम्मा पाठकहरुको !!
जति बेला केन्द्रिकृत सासन प्रणाली थियो त्यति बेला बिद्ध्यार्थी को झुन्न्दा हुन्थ्यो काठमाडौँ को कलेज हरु मा अनि एस्तो विभेद हुन्थ्यो होला तर जति मधेसी लै काठमाडौँ मा हेप्दछ त्यो भन्दा बादी पहाडी ले मदेश मा हेप्दथ्यो बल्कि यो कुरा नउठेको हुन सक्छ . हुन त मनिष को चाप मधेस मा भन्दा बढी काठमाडौँ मा हुने हुदा अवस्य धेरै भयो होला तर विभेद दुवै तर्फ भएको हुनु पर्छ . मा विभेद अन्त्य हुनु पर्छ भन्ने पक्ष मा छु र एस्तो विभेद राम्रो पनि हैन तर मा एक चोटी पूर्व जादा बाटो मा सवारी दुर्घटना भएको थियो र सबै जना त्यहाँ जम्मा भएको थियो त्यस मध्ये धेरै मधेस को थिए र कसै कसै ले भन्दि थिए छोद्दो यार पहाडिया है . तेस्तो दुर्घटना मा उपचार गर्नु को साटो बिबेध गरेको देख्दा अलि नराम्रो पनि लग्यो. त्यसैले एस्तो बिबेध को अन्त्य गरौ हामी नेपाली हौ नेपाली भएर बचाऊ. जय नेपाल
आली बढी नै कुरा गरेको छ राउत ले, मा पहाडी बाहुन हो मेरा सबै भन्दा मिल्ने साथी आज पर्येंता मधेसी मूल कै छन्, यता अमेरिका मा पनि मेरा सबै भन्दा नजिक क साथी मधेसी नै हून, बिस्तारै सबै कुरा राम्रो भैरहेको छ देश ma
उहाले लेख्नु भएको हरेको कुरा काठमाडौँमा आम मधेसीको आम जीवन झल्किन्छ | म पहाडीमुलको मधेशवासी हू | काठमाडौँवासी मात्र नभएर तराईकै पहाडीहरुमा समेत मधेशीप्रति बितृष्णा र हेपाहा प्रवृति छ | यो तितो सत्य हो कि पहाडी नेपालीहरुले सामान्यता मधेसी नेपालीहरुलै नेपाली ठान्दैनन् |
when people have nothing to do then they focus on this kind of unproductive activities…..Why not we united whole SAARC region….if we can united we don’t need any passport, any money exchange….like Europe. There are a lot of facilities which are normally good for all category people in society…even grassroot citizen will enjoy from this…this kind of discrimination come from illiteracy, come from non prosperity societies etc. Even in madesh there are a lot of people ( other part of nepalese) suffer from this kind of discrimination. In india also a lot of nepalese diaspora people suffer from indian ruling societies…. Yes this must be change by productive plan not destroying country or breaking people mind or killing someone……if you are nepalese citizen and living from origin then its your right because this is your country. All this type of evil grassroot cause of discrimination is just depend on education, opportunity, purchasing capacity,background thinking style etc which can be change…………..
मधेस बाट जागिरखान नसकेर , लुट पाट मा परेका थुप्रै पहाडिया हरुको पनि आत्म कथा हुन्छ लेख्ने हो भने | काठमान्डू, हेटौडा मा एका , एक जग्गा जमिन को भाउ बढ्नु को कारण पहाडिया हरु मधेस बाट लखेटिनुपनि कारण हो |
भुटानी हरु पहाडिया मुलका नेपालि भएकै कारण दुर्ब्यबहार मा परेका हुन् इन्डिया को | कत्रो बेइजाति भुटान बाट आउँन दिने फर्कन न दिने |
चोट लागेपछि घाइते हुन्छ, एउटा घाउ निको नहुदै अर्को चोट थपिदै जादा, अंग नै काम नलाग्ने हुन्छ !
सी के राउतले उनको मानसिकतामा एकपछि अर्को आघात परेको बर्णन गरेका छन, उनका घाउहरु सन्चो भएपछी, उग्रबादी काम र कुरा गर्न आफै बन्द गर्नेछन !
हर्के, उनको शिघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गर्दछ !
sad to hear what he went through, and sadly it is prevalent everywhere. I have some sense his Nepal return is a purpose operandi/or his even harsher experience working in the Americas. On top, and once you are set to believe that everything is at the merit of performance, you see things that devastates you.
having seen people of Nepali origin suffer in trains and buses across the border down south, the fate of Nepalese in North East, and the inhumane eyes of lusty people, sick mentality that prey and harass sisters and daughters and even worse if they happen to be from minorities, all makes the same feeling. But like Hitler who was made sick by some childhood events, your childhood bad experiences (whatever unfair) does not allow you to make wounds in the scars that are healing.
Don’t you think those who lost daughters and sisters, forced out of properties in the name of Madheshi’s ethnic cleansing will not get provoked.
The worst fear, what will the demographic change of a small strip of land in the plains of Nepal make for the whole country. How to address the fear, is the question?
Power is getting into the hands of Madheshi community leaders and it will get even better as for the community, evidences are plenty, time to show and improve performance in constituencies and make collective progress.
कुरा एकदम सहि हो | मधेसी भनेपछि ह्यापने चलन काठमाडौँमा जहाँ तही देख्न सकिन्छ. तर आजकल त एस्तो धेरै कम भाको छ | म पहाडी भएपनि मेरो अनुहार मधेसीको संग धेरै मिल्ने भएकोले नचिनेको मान्छेहरुले मधेसी जस्तो ठान्थ्यो | मलाई अनौठो लाग्थ्यो किन एस्तो व्योहर गर्छन | माइक्रोको खलासी समेतले थर्काउन खोज्ने, अनि पछि पहाडी जस्तो लगेपछि चुप लाग्ने | अझ कति काठमाडौँ को मान्छेहरु कन्फ्युज हुन्थ्यो..कतिले सोध्न पनि भ्यौथ्यो पहाडको कि मधेशको भनेर, ह्यप्न पाइनछ कि भनेर होला 🙂
I can feel sorry for the writer and everything he had been through. The writer forgets the racism exists everywhere and we have to try our best to abolish it from our society, country and globe as a whole. The writer had been to japan and USA and he should have studied and known about the racism. The lack of proper moral and social education in our elementary school/curriculum and proper awareness are the things to blame. There are always bad students in the college/campus as they are there just to make/create trouble. If the racism was so bad in our country then the writer wouldn’t have got chance for his scholarship and his job opportunities. Thinking too much on negative aspects but not the solution of certain problem or topic won’t solve our social problems. He being well educated should have used his knowledge to address the issues to various sector of our government and media and try to implement or introduce a course/topic related to the liberal arts or say racism in particularly instead of dividing the nation. He forgets that the same group of those silly students make fun of other ethnic groups like Newaries and Mongolians. Hope the respective body will take this issue seriously and try to sort it out so that it won’t happen in our society again.
केहि कुरा साचो हो जस्तो मर्स्याले बोरामा हालेर लान्छ, मनु मखु मर्स्या ख, चक्रपाणी चालिसे निलो धोति कालो मधिसे आदि आदि | मैले पनि देख्या सुन्या कुरा हुन् तिनीहरु | तर अब ति बिकृतिहरु धेरै हदसम्म कम भैसक्या जस्तो लाग्छ | रंगभेद, पोशाकको अपमान १५-२० वर्ष अगाडी सम्म पहाडभरि ब्याप्त थियो अझै हटेको छैन तर कम पक्कै भाको हो | देश नटुक्रियोस आपसी सदभाब कायम रहोस येही नै मनोकामना छ |
काठमाडौँको घरहरुमा, पसलमा बसमा मधिसे समुदायलाई राम्रो ब्यबहार नहुने कुरा देखिएकै हो / मान्छेको शिक्षा र चेतना बढ्दै जादा त्यो कम हुदै जादै छ, हिजो आज / इन्जिनियरिङ्ग क्याम्पसमा तराइबासीहरु संग हुने ब्यबहारबारे चै राउतजी ले अलि धेरै नै बढाइचढाइ गरेको देखिन्छ: त्यो क्याम्पसमा धेरै नै तराई मुलका बिध्यार्थिहरु हुन्छन हरेक बर्ष / म त्यही होस्टलमा २०५० सालताका २ बर्ष तराई मुलकै सथिसंग एउतै कोठामा बसेको छु / कम्तिमा पुल्चोक क्याम्पसमा इञ्जिनियरिङ्ग तहमा पढ्ने बिध्यार्थीहरुले तराई मुलका साथीहरुसंग कुनै फरक व्यवहार गरेको मैले देखेको वा अनुभब गरेको छैन / हामि उनीहरुसंगै खाना खान, खाजा खान, अनि ढुंगे धारामा नुहाउन जान्थ्यौ / हाम्रा किताब, नोटबुक, चप्पल, तौलिया, काइयो, टुथपेस्ट, शेविंग मेसिनहरु कति साटासाट हुन्थ्ये / हामि कति क्रिकेट हेर्न, खेल्न, क्रिकेटका कुरा गर्न संगै हुन्थ्यौ / सभ्य राजनीतिक बहसहरु हुन्थे, अपर्झट बिरामी हुदा हामीले हाम्रो तराईबासी साथीलाई राति-राति पाटन अस्पताल पुर्याएका छौ, अस्पतालमा रुगेका छौ / अहिले पनि कतिपय मेरा तराइबासी साथीहरु, बाटोमा भेट्दा, फेसबुकमा फोनमा, इमेलमा सम्पर्कमा छन् /
मैले सोचेको थिएँ कि अलि पुरानै समयको कुरा रहेछ कि भनेर/ राउतजी ले भोगेको समय को काठमान्डौ धेरै फरक भैसकेको छ/ एउटा कुरा निस्चय नै सत्य हो कि मधेसी नेपाली क प्रति पहाडिया र बिशेष गरि काठमान्डू क मान्छे ले गर्ने ब्यबहार अमानबिय छ/ किन येसरी एस्तो ब्यबहार भयो तर यो दुर्भाग्यपुर्ण नै छ/ खलासी केटो ले गर्ने दुर्ब्यबहार कसरि सुरु भयो? यो सोच्ने पर्ने बिसय हो/ तर पनि समय संगै धेरै परिबर्तन पनि हुदै छ/
यो भन्दा मैले दुख संग पढे, जुत्ता लगायिन भन्ने कुरा त यो आम नेपाली को समस्या हो/ पहाड मा हेर्नुस न यो भन्दा बिकराल समस्या छ/ बाहिर बाट आउने को संग हुन्थ्यो जुत्ता? को संग हुन्थ्यो न्यानो लुगा? सबैले दुख गरेकै त हो/ यो आत्मकथा मा त मनु राउत जी ले मात्र भयङ्कर दुक्जा गरेको जस्तो देखियो/ तपाईं काठमाडौँ त आउन पाउनु भयो, येति पनि नहुने लाखौ छन् पहाड मा/
येदि येही नै राज्य तुक्यौने आधार हो भने त के नै भन्न सकिन छ र?
खै मैले तेस्तो भेद भएजस्तो लाग्दैन पहाडी र मधेसी बीच .२०५६/५७ मा करिब १८ महिना सप्तरी को मनोज कुमार साह, स्यांग्जाको म अनि बिराटनगरको हरि गेहेन्द्र सिंह र दैलेखको थिर बहादुर शाही २ कोठा भाडामा लियर बसेका थियौ. हाम्रो चुलो एउतै थियो . हामी मा कहिले पनि हामी पहाडे र मधेसी भन्ने भिन्नता थिएन. हामी हाम्रो एकअर्काको स्कुल जीवन स्मरण सुन्दा र सुनौन्दा निकै रमाउथेम यी राउतलाई नया राज्य बनार रास्ट्रपति बन्ने भुत चडेछ . अरु केहि होइन . हामी सबै नेपाली हौँ.
डेढ बिघाहा जग्गा, बाबु प्राबि को जागिरे र गाउमा लेखा पढी पनि गर्ने, अनि सरकारी स्कूल को पनि फी तिर्न नसकेर परिक्षा दिन पाइन गरे? अनि दुवै दाजुहरु पढेका थिए रे, त्यो पनि बिज्ञान, त्यस बेला बिज्ञान पढेको मानिसले २-४ हजारको जागिर पाउन त खासै गारो हुन्नथ्यो? पुल्चोक कलेज मा नाम निस्कदा भर्ना गर्न ५ हजार पनि भएन गरे? चरम गरिबीको पाटो बनावटी हो. नेपालमा ८०% मानिस उनको भन्दा राम्रो हैसियत भयका हुन्नथे. आत्मकथा पुरै पढ्दा थाहा हुन्छ उनले कतिपय बनावटी लेखाइबात सामान्य मानिसको सहानुभूति लिन कुनै कसर बाकी राखेका छैनन. तर उनको भोगेको हेपाई कतिपय सन्दर्भमा सत्य नहोला भन्न नि सक्किन्न.
राउतजीका कतिपय कुराहरु ठिकै छन्| तर देश टुक्राउने उद्यत गर्नतिर लाग्नुभन्दा बरु उनी जस्तो उच्च शिक्षा हासिल गरेका व्यक्तिले अरु उपेक्षित र अवहेलित जातिहरुको भोगाई प्रति पनि सहानुभूति राखेर अहिले सम्मको बाङ्गोलाई सोझा पार्न तिर प्रयत्नशील हुनपर्ने| हुन् त् मुलुकका शासकवर्ग, मेडिया र सँधै डाडुपन्यु हातमा लिंदै आएका जातहरु र दलहरुले त्यो बेला मात्र बढी ध्यान दिन्छ जुन बेला देश टुक्राउने कुरा गरिन्छ|
शासक र शोषकहरुले बर्षौ देखि देशमा तामांग जातिको स्थान मधेसीहरुको भन्दा तल पारिएको छ| यतिसम्म कि देशको जाति यो र त्यो भनेर नाम लिंदा समेत तामांगको उल्लेख गर्न बिर्सिनेहरु छन् जस्तो कि तामांग जातिको नेपालमा अस्तित्व नै छैन| 25 लाख भन्दा बढी जनसंख्या भएको तामांग जातिको मन्त्रि परिषदमा एकजना सम्म पनि प्रतिनिधि नहुनु देशकै लागि शर्मनाक हुनपर्ने तर खान पायो भन्दैमा सबै आफै मात्र खाउँ भन्ने प्रबित्ति भएकोले मधेसीलाई पनि निरन्तर हेपेको हो| तर गत दश बर्षमा मधेसीहरुको स्थितिमा धेरै सुधार आएको छ बह्न्दा अत्युक्ति नहोला र अझ धेरै सुधार आउँन बाँकी पनि छ|
तामांगको कोहि लेख्ने र देश टुक्राउने आत्मगाथा लेख्ने छैन भनेर अवहेलना गरिएको छ|
राउतजीले तामांगलाइ हरेक क्षेत्रमा विभेद गरिएको बारे थाहा पाउनु भयो भने यो केवल मधेसीलाई मात्र होइन रहेछ र सिस्टम मै आमुल परिवर्तन गर्नपर्ने रहेछ भनेर थाहा पाउनु हुने नै छ| जसरि तराई मुलका वासीलाई मधेसी भनेर हेपिन्छ त्यसरी तामांगलाई भोटे भनेर दिनु अवहेलना गरिन्छ| एक चोटी केही तामांग युवाको जमातले बिरक्त भएर अब यो मुलुकमा हाम्रो केहि नहुने रहेछ भनेर यो नेपाल हाम्रो होइन रहेछ भनेर समेत सोच्न थालेका थिए| त्यसको मतलब हामीले हाम्रै नेपाल सिर्जना गर्न पर्ने रहेछ| मलाई लाग्छ जति मधेसीलाई अवहेलना गरिन्छ त्यति नै अवहेलना नेपालमा तामांगले पनि भोग्नु परि रहेको छ| फरक यति हो खालि जोडले शोर उठाउन सकेका छैनन्| यस्तै रह्यो भने त्यो पनि समय आउला| देश टुक्राउने समस्याको समाधान होइन तर लडेर आफ्नो हक लिनपर्छ| एकै पीडाका भोगीहरुले अरुमा चेतना फैलाउन पर्छ|
तल San जीको कमेन्टसंग पूर्ण सहमत जनाउदछु|
The things are not so superficial as it seems. An educated person working abroad returns at the time when we thought that their issues are already accepted by the society and country. He should have a good assurance from India and its agencies regarding his political future. Actually India was in search of clean face (Yadav _UML, Mao, Mahant,Gachhedar- NC, and other local dacoits like illegal groups), higly educated who can write and speak with sentiments. And this is CK Raut. He is catched by RAW and returned back to Nepal to make Nepal next Bhutan. But they will do it peacefully, with the help of literature and othe promotion, making him hero.
Whatever he wrotes in his books, are mainly exagerated like a fiction novel and many other things (regarding his poverty) is faced by many people coming to study in Kathmandu. But he has described this as only Madhesi are poor and other all are rich. Very clever.
There is another side of coin. I’ll describe one Madhesi family what i have seen some 5-10 years before CK Raut feelings about Kathmandu.
There was a Madhesi ex-minister home and his young son lived like King. He has a gun, and every morning or evening he went outskirts of Kathmandu for shooting birds etc with his 4-5 chamchha Pahade boys. At his home some 10 servents were there among them half were Pahade.
So Mr CK Raut, you definitelly has returned back with some program, so dont fool Nepali people (including Madhesi).
बुद्धीजिबीले नै देस टुक्राउछु भन्दै हिंड्नु दुर्भाग्य हो। तर बुद्धिजिबीलाई नै देस प्रति यती बितृष्णा जाग्नुको कारण पनि छन् र ति एकदम जायज छन्। अनेक किसिमका शोसन, राज्यको अपहेलना र पहाडेको धंग धंगीको कारण गुम्सिएको क्रोध र त्यसको गहिराई कति छ भन्ने आँकलन गर्न गार्हो छैन। तर समस्यालाई मधेसको चस्मा लगाएर गहिराईमा महसुस गर्नु पर्छ। कानुन सम्बत छ भने बोल्ने उसको अधिकार हुञ्च। होइन देसको खिलाफ बोल्न बर्जित गरिनु पर्छ भने कानुनले नै बर्जित गर्नु पर्छ। स्वतातान्त्रता भनेकै कानुनको परिधी भित्र बसेर अधिकारको अपेक्षा गर्नु हो। कानुनले परिधि तोक्न सकेको छैन भने कैद गर्न मिल्दैन। कानुनको बिरोद गर्न सकिन्छ। लौ उन्ले कानुन बिपरित नै बोले वा कार्य गरेका हुन् भने उनलाई अवश्य पक्रिनु पर्छ। तर उनलाई पक्रिएर मात्रै समस्याको समाधान भने हुँदैन। बुद्धिजिबीमा यस्तो radical विचार आउनु नेपालको लागि नौलो होइन, उन्को हकमा थोरै फरक चै पक्कै हो। राज्य लाचार र घुसखोरीको छक्का पंजामा परे पछी पिडितहरु मिलेको नयाँ सक्तिहरु टाउको अवश्य उठाउँछन्।
येस्तो कुरा लेखने पनि डाक्टर हुन्छा यो त महा डाका हो भबिस्य को तराई को राजा हुन्छु भन्ठान्य होला
येत्रो लेख पढेर ५% पनी सहि होला भनेर सोच्दै नसोची एकोहोरो उल्टै डाका र साका भन्ने तिमि जस्तै हुन् Racism को पक्ष पोषण गर्ने डा….. हरु |
सब भन्दा पहिला माईसंसार लाई यो लेख प्रकाशित गरेको मा धन्यवाद | नत्र भए आजकल बिज्ञापनमा ब्यबसाय गर्न पल्केका मेडियामा यस्ता समाचार कसले नै छाप्छ र ?
जब जब मान्छे को सहने शक्तिको सिमा पर हुन्छ, तब तब मनमा यस्ता विद्रोहको भावना आउनु लाई म अस्वाभिक ठान्दिन | डा. राउतको जिबनको केहि अंस पढेर ज्यादै दुख लग्यो | यो पढेर फेरी एउटा घटना याद आयो, कुरो ५-७ बर्ष अगाडी को हो, जब म चौथो बर्ष एलेच्त्रिकल engineering मा अध्ययन गर्दै थिए, मेरो बुवाको स्वास्थ्य उपचारको लागि काठमाडौँ आउनुभाको थियो | हाम्रो मिथिलामा राजा जनक को पाला देखि नै चल्दै आएको पहिरन धोति र कुर्ता हो, जुन मेरो बुवाले पनि सधै लगाउने गरेका थिए अनि घटी मा बेरिएको गम्छा | हामी महाराजगंज अस्पताल जना कोटेश्वोर बाट नेपाल यातायात समात्यौ, त्यो गाडी को खलासी ले धेरै नै नराम्रो ब्यबहार गरे, “धोति” र “भेले” त मानौ सुन्दा सुन्दा बनि परिसकेको थियो. तर मेरो बुवाको अगाडी एस्तो अपमान देख्दा धेरै आत्मग्लानी भयो कि कुन देश मा जन्मे भनेर ? जहाँ पहिरन र छाला को रंग अनुसार व्यवहार गरिदो रहेछ | त्येस दिन देखि मेरो बुवा अहिले पनि काठमाडौँ आउन हिचचिकाउनु हुन्छ र अहिले भारत नै जना रुचाउनु हुन्छ स्वास्थ्य उपचारको लागि, मैले आज सम्म विश्वको २८ वटा देश घुमिसके तर आफ्नै देश आउदा धेरै असहज महसुस हुन्छ | मेरा मिल्ने धेरै पहाडी साथी पनि छन्, सबै खराब हुन्छन भन्न खोजेको पनि होइन तर असमानता को व्यवहार आब त्याग्नु पर्छ नत्र मन मा जलिरहेको ज्वाला फुट्यो भने धेरै ठुलो अनर्थ हुन्न भनेर भन्न सकिदैन ||
यस्ता घटिया कुरा हरु लाई चै हटाउने तिर लगाम न धार्मिक झगडा हरु लाई छाडेर अनि पो केहि गर्न सकिन्छ त सच्चा नेपाली भएर…
अब हाम्रा राउत सर हिरो हुने भए…नेपाल मा हिरो हुने येउतै तरिका विवाद सिर्जना गर्नु/ अभिबेक्ति दिनु हो अझ पक्राउ नै परेपछि त सिधै रास्ट्रीय स्तर को नेता ……///
CK जी को आत्म कथा अवस्य पनि मन छुनि खल को छ , हो जान अन्जान मा धेरै अन्याय, अत्याचार हरु मदेशी मित्र हरुमा भएको कुरा साचो हो तर हाम्रो दुर्भाग्य हजुर जस्तो सबल पुरुसले तेश्लाई रचनात्मक रुप मा परिवर्तन गर्न अरुलाई प्रेरित गर्ने या अनपढ र अन्य बर्ग जसले अन्याय गरिरहेका छन तिनीहरु बिरिद्ध हजुरको ज्ञान अस्त्र को रुप मा प्रयोग गरि सामाजिक रुपान्तरण गर्ने गर्न छोडेर भौतिक बदला को बाटो रोज्नु भयो|
इतिहास को कुनै न कुनै पाटो अवस्य पनि सत प्रतिसत सेतो हुदैन| गोरा हरुले अफ्रिकी हरुलाई खुट्टा मा नेल बाधेर कमारो बनौन लैजाने होस् या इजिप्ट को पिरामिड निर्माण गर्दा होस् या चिन को ग्रॆट वाल निर्माण गर्ने होस् या काठमाडौँ को कुनै दरबार निर्माण गर्दा होस् -धेरै जसो ठाउ या अहिलेका संरचना सामन्तबाद का प्रतिक नै हुन् भन्ने अर्थ लाग्दछ , के हामी सबै एक एक गर्दै इतिहास खोतल्दै अनि बदला लिदै हिड्न उपयुक्त होला ?
CK जी ले नेपाली समाज बाट आफु हेपिएको पाटो मात्र प्रकास मा पर्नु भयो तर अर्को पाटो चाहि चटक्कै बिर्सिदिनु भएछ | हजुर लाई IOM मा अध्यापन गराउने असल गुरुहरु मध्य पक्कै पनि पहाडी हुनु हुन्थियो होला , या हजुरलाई जापान को monbusyo छात्रब्रिधि सम्म पुग्न सक्ने हुन को पछाडी हजुर को क्षमता को अलावा अरु थुप्रै मित्र अनि गुरु अनि पुरा समाज को पनि कही न कहि पक्कै योगदान नरहेहोला भन्न सकिन्न , तर हजुरले यी सब कुरा हरु गौण पारिदिनु भयो|
हजुरका माथि उल्लेखित कुरा हरुले कुनै मदेशी मित्रलाई अधिकारबोध त गरौला तर अहिकार प्राप्त गर्न मद्धत चाहि पक्कै पनि गर्दैन| धन्यबाद करिना हाल सिंगापुर
उदित नारायण झा पनि उतैका हुन् | उनको कत्रो स्थान छ सबै नेपाली माझ मा | आफै हीनताबोधले ग्रस्त भएर बसेपछि कसैले केहि गर्न सक्दैनन् बाबु |
मोफसल बाट काठमाडौँ पदन जाने सबै विद्यार्थी को पिडा एउतै हो . के मधेसी के पहाडी .बाहिर बाट गएका लाई काठमाडौँ का रैथाने ले मान्छे मै गढ़ाना गर्दैनन् . तेहा का घरबेटी येति सम्म चुतिया हुन्छन कि गाउँ बाट छोरा लाई भेट्न बुवा आउदा पनि कोठामा किन बढी मान्छे राखेको भन्छन . होटेल मा राख्नु पर्छ बुवा लाई . यो C.K. jee को मात्र हैन हामी बाहिर बाट राजधानी पढ्न जाने सबै विद्यार्थी को कथा उही हो .
हुन त C.K.जी को कुरा केहि सत्य नै हो. पहिले नेपालमा मधेसी लाई तल्लो दर्जा को नागरिक को रुपमा हेरिन्थ्यो नै तर अहिले सी. के. जी ले भने जस्तो चाही छैन. मधेसी मात्र हैन सहरमा गाउँ को मानिष लाई पनि तेस्तै व्यवहार गरिन्थ्यो. पाखे जस्तो होच्याउने सब्द पनि पहाडे लाई नै गाली गर्ने सब्द हो.
तर अहिले धेरै परिवर्तन भएको छ. मधेसी हरु पनि धेरै सिक्षित छन् . पहाड मा त धेरै मधेसी शिक्षक ले नै बर्सौ देखि padhaera बसेका छन् . नेपाल मा प्राबिधिक क्षेत्र मा त मधेसी कै बाहुल्यता छ . तपाई जस्तो विद्या वारिधि गरेको मान्छे ले हाम्रो जातिलाई हेपे अब देश नै तुक्र्यौछु भन्दा चाई सुहाउछ जस्तो लाग्दैन. टाउको दुख्यो भने सरिर बाटै टाउको छुट्याउने काम गरुनु चाही बुद्धिमानि हैन होला. पहाडी मधेसी हामी सबै दाजु भै हौ मिलेर बासु. बिखन्डन ले कोहि बलियो हुदैन. सबै सक्षम हुने उपाय खोजौ. सक्षम भए पछि कसैले भेदभाव गर्दैन. यी सोझा सिधा नेपाली जनता लाई भड्काउने कम कसैले पनि नगरौ .
सी. के लाल आफैमा एक विद्वान हुन् उनि अमेरिकि सरकार मातहतमा रहेर केहि वर्ष बज्ञानिकको काम पनि गरेका हुन् आखिर यति बुद्धिजीबी व्यक्ति किन मधेशलाइ नेपालबाट अलग गराउने कुरा अभिव्यक्ति दिदै हिडीराखेका छन् त्यो बुज्नु जरुरि छ किन हामी पहाडी नेपाली हरु मधेसीलाइ दोस्रो दर्जाको नागरकिको रुपमा हेर्ने गर्छौ | के उनीहरु नेपाली हैनन् उनीहरुलाई सम्मान गरेर बोल्नु पर्ने हाम्रो दायित्तो हैन ? दार्जलिंग को एउटा नेपाली भाषी टोपी लागेर नेपाली बोल्दैमा उसलाई नेपाली भन्न पछि पर्दैनौ जबकी दार्जलिंगको नेपाली बोल्ने व्यक्ति नेपाली नै हैन उसले आफु भारतीय भएकोमा गर्व गर्छ | हाम्रो बिरगंज ,भैरहवा ,बिराटनगर को मधेशी दह्जुभई नेपाली बोल्न नजानेपानी रुम पहाडीमुलका मान्छेहरुको जस्तो नभएपनि उनीहरु धोतिलागाए पनि नेपालीनै किन सोच्न सक्दैन हामी ? उनीहरुको सकृति अनुसार चलिराखेका छन् हामी किन भन्ने गर्छौ भैया ,देशी ,धोति .. पुरा शिसी फलाम ..के उनीहरुको आफ्नो पहिचान छैन नेपाली भएर पनि बिदेशी को जस्तो ब्यबाहर सहनु पर्छ जब सम्म हामी नेपाली मधेशी हरुलाई सम्मान गर्दैनौ त्यस्ता अभिव्यक्ति दिने व्यक्तिहरु दिनप्रतिदिन बढ्दै जान्चन |
|
केशब जी,
सी. के. लाल र सी. के. राउत दुबैजनाले इञ्जिनियरिङ्ग पढेका भएपनि ति दुइ फरक व्यक्तिहरु हुन् /
Kathmandu is obsessed with calling names to fellow citizens of Madhesi communities. Racial slurs like ‘madise’, ‘bhele’ are words I came to know in Kathmandu. Stop making denials and refrain from calling people as madise and dhoti. Actually outlaw these slurs and penalise offenders. Dignity and self-respect are very important to every human beings. Despite his excellent achievement, Dr Raut has deep rooted grievances against racial abuse he suffered in the hands of the Pahadi people. And he is convinced (for wrong reasons) that he has to take revenge by advocating disintegration). Now is the time to treating all madhesis as fellow brothers and sisters. Dr Raut is a educated, successful and rational being. Its easy to get him back to track and actually our society can take a lot of good from him. Coming from a pahadi.
यि कथा होइनन् सत्य कुरा हुन,जहाँ जसको बढि जमात छ त्यहाँ कम जमात भएकालाई हेप्ने परम्परा थियो पहिला,पहिला(अहिले त यसै भन्न सक्दिन)।
यस्तै घटनाहरु याद छ मलाइ,
झापाको राजगढको(राजगढ पश्चिमाहरुको बाहुल्य भएको ठाउँ हो) कुरा हो कुरो ५१,५२ सालको थियो,त्यो समयमा म सानै थिएँ।गर्मि महिना थियो,गर्मिमा टाउको चिलाउने हुनाले हामी कपाल पूरै खौरिन्थियौ।हिन्दु हुनाले टुप्पि पनि राखिन्थियो।एक दिन म अनि मेरो बडाको छोरा स्कुलबाट आउदै थियौ।बाटामा एक हुन पश्चिमा भुराले घेरेर हामीलाई पहाडिया छोक्रा लोग भन्दै हाम्रो टुप्पि ताने,कति पिडा भो टुप्पि ५,६ जनाले तान्दा त्यो हामीलाईनै थाहा छ।त्यसै गरि एक दिन हामी टुप्पिहुनेहरु धेरै हुएको बेला एक पश्चिमा बाटामा भेटियो,त्यसको पनि हामीले बेहाल बनाएर पहिलाको बदला लियौ,यसरी पछि सम्म यो क्रम चल्यो।अघोषित युद्दा जस्तै।
पहिचान र अधिकार सहित को शंघियता आएन भने ढिलो चाडो देश त बिखन्डन र जातिय युद्ध तिर जान्छ जान्छ; लेखेर राख्नुस . पहिचान र अधिकार दिदा देश बिखन्डन हुने हैन; बरु सबै ले मेरो पनि देश हो भन्ने महसुस गर्छन . देश झन् बलियो हुन्छ. देश लाइ बिखन्डन तिर लैजाने कि बलियो बनाउने – कांग्रेस – एमाले को बुद्धि मा भर पर्छ . लोभी बाहुन छेत्री ले केहि गुमाउन तयार हुनुपर्छ . मेरो मात्रै भुडी भर्नु पर्छ – देश भदखालो मा गए जाओस भन्ने सोच त्याग्नु पर्छ
लेखक को एस कुरा मा मा बिल्कुल सहमत छु!
यी पहिले भएका दुबैको अबुझाइको कारण हो. अहिले यस्तो परिस्थिति छैन.
आफुले पिढा पर्यो भनेर पुरै राज्य टुक्राउने तिर लाग्ने होइन कि त्यहि राज्य भित्र सम्मान जनक उपस्थिति को लागि संघर्ष गर्ने हो. यस्तो कुरोको जनचेतना फैलाउने हो. यस्तो अपमान पहाडेले पनि मधेशमा खेप्नु पर्थ्यो.
नेपालमा भएका हरेक समुदायले राष्ट्रको कुनै पनि क्षेत्रमा सम्मानजनक ब्यबहार पाउनु पर्छ र हामीमा पनि राष्ट्रको जुनसुकै क्षेत्रको उत्तिकै माया हुनु पर्छ.
राज्यमा हिंशा र हत्या , बिखन्डन फैलाउनेलाई कुनै पनि हालतमा छोड्नु हुन्न.
त्यो समएमा मधिसे समुदायेका मानिसमाथि दुर्ब्यबहार हुने कुरा सतप्रतिसत साचो हो ! तर गरिबीको कुरामा सिके जी को जस्तो हालतमा धेरै बिद्यार्थी हुन्थे ! तर मधेसी मुलका लै छालाको कलरको आधारमा अमानबिय ब्यबहार गरिन्थ्यो नै तर ऐले अलि कमि आएको छ तर अझै पनि समान ब्यबहार गरिदैन !
राउत लगायत लाई जे भो तेस्मा खेद बाहेक अब कहीं भन्दिन / तर मेरा नि मधेसी साथीहरु छन् / करिब १५ बर्ष देखिका/ उनीहरुलाई न कहिले यस्तो दिन आयो, न मैले मेरा साथीहरुले यसरि कहीं भनियो वा गरियो वा सोचियो नै / तर पनि उनीहरुले उहिले उहिलेको कुरा झिकेर मिलेसम्म को फाइदा लिंदै छ /
अब मधेसी सब्द वा मानब जमात भन्दा एउटा “सोच” भयको छ / हामीलाई यसरि सोचिन्छ, यस्तो गरिन्छ, यस्तो भन्छ, आदि आदि /
पहाडिया त (मैले चिने सम्मका) परिबर्तन भैसके / के अब मधेसीले आजिबन यहीं भन्दै बाल बच्चालाई सिकाउनदै बस्ने ?
हिमाल – पहाड – तराइ उत्तर दक्स्चिन मिलाएर शंघिय राज्य बनाउनु पर्छ भन्ने; सधै हामि बाहुन छेत्री ले जित्ने राज्य बनाउनु पर्छ भन्ने; अनि हामि बदलियेओ भन्ने? लाज शरम पचे पछि के भन्ने .
कथा सारै भाबुक छ , यो कथा १० वर्ष अगाडिको हुनु पर्छ, तेत्ति खेराको मदेशिले आफ्नो जात देखौथ्ये ,..तेही थालमा खयर तेही थालमा हगेर हिडे पछि किन नभनोस त आम पहाडीहरुले …….मेरो घर हेटौडाको सुदुर पूर्व फापरबारी भन्ने ठाउमा पर्छ जब म ८ , ९ कक्षा तिर अध्यन गर्थ्य २ जना मदेशिले पुरानो बडा कुडा लिने अनि नया बेच्ने क्रममा आएको रहेछ ..साझ भय पछि मेरो घरमा बास मंग्न आयो , आफ्नो घरमा जे पाक्छ तेही खान दिय भोलि पल्ट बिहानै घर बाहिर राखेको जुत्ता चपल अनि पिताल्को गाक्रो चोरेर भागेछ ,…..अब भन्नुस एस्तो मदेशिलाई हामीले गर्ने बेबहार के होला त ?…..मेरो भन्नुको तात्पर्य सबै तेस्तो नहोला तर दुधलाइ मोही बनाउन धेरै समय लाग्दैन ….!
अति कपो कल्पित लेख रैछ राउत जी को आत्मा कथा. तराई बासी हरु लाई भ्रम मा पार्न सके जति दुख र पीडा को बयान गरेर सान्त्वना खोज्न बनाएको कथा मात्र हो… साथै दौरा सुरुवाल लाई पहाडे को लुगा भन्दा लाग्छ राउत जी कैले नै नेपाली थिएनन्.. नेपाल मा गुरुङ मगर नेवार थारु राई लिम्बु सबै जति छन् अनि सबै को आफ्नो आफ्नो जातीय पहिरन छ तर उनीहरु बाट कैले नी दौरा सुरुवाल लाई जातीय लुगा भनी भेदभाव गरेनन …के बुझ्नु पर्यो भन्दा दौरा सुरुवाल र ढाका टोपी राष्ट्रिय पोसाक हो..सबै नेपाली को साझा पहिरन…चाहे तराई होस् या पहाड या हिमाल…दुख को कुरा यति पढे र ज्ञान आर्जन गरे को व्यक्ति येस्तो राष्ट्रघाती सोचाई मा लाग्छ ..यो पूर्ण रुप मा समस्त नेपाली लाई अस्वीकार्य कुरा हो..!!!
अती कपो कल्पित चैं नभनौं बिस्ट सर तर CK राउतको भोगाइ पनी तेती सारो चैं होइन होला |
म आफैंले भोगेको धेरै मद्धेको एउटा घटना |
साएद ४९/५० दशैं तिरको हुनु पर्छ | काठमाडौं बाट बिराटनगर हो वा कांकड़भिट्टा (अहिले याद भएन) जाँदै गरेको बसमा सप्तरीको कुनै ठाउँ उत्रिने गरी पढे लेखेकै देखिने खालका एक मधेसी भलाद्मी म भन्दा अगाडीको दायाँ लहरको प्यासेज पटिको सिटमा बकाइदा सिट नम्बर सहितको टिकेट लिएर रात्रि बसमा यात्रा गर्दै थिए | बीच बाटोमा एउटा पहाडीलाई सिट दिने लोभ देखाएर बसमा चढाए र ति पहाडेका लागी सिट खालि गर्नलाई खलासी, कन्डक्टर मात्र नभएर गाडी चलाईराखेको चालकले आफ्नै सिट बाट बसी बसी ति मधेसीलाई येति दुर्ब्यबहार गरेकी सत्रुलाई पनी कसैले नगरोस तेस्तो | मधेसीलाई किन चाहियो सिट येही प्यासेसको मुढामा बसे भै हालो नि भन्दै तथानाम गर्नु नगर्नु गालि गरे | तिनले आफुले काटेको बस टिकेट देखाएर कति चिच्यये होलान तर ति पशु जस्ता ड्राइभर, खलासी र कन्डक्टरले त सुनेनन् सुनेनन् हामी गाडी भरि भएका पहाडेहरु उनको चिच्याहटलाइ रमिता मानेर हेरी राख्यौं | तर ती पशुहरु ति मधेसीलाई सिट बाट उतार्न नसक्नु फोकल्यान्डको युद्ध हार्नु जात्तिकै जसरी बल लगाई रहेका थिए तर सकेनन | तर ति मधेसी आफ्नो हिम्मत देखाइरहेका थिए र गाडीले सप्तरी टेक्दा पनी सम्यम नै थिए |
तेसै दिन मलाइ धेरै चिसो पसेको थियो की हामी कती सम्म उत्रिन्छौँ भनेर, साएद ति पशुहरुमा शिक्षाको कमी पो थियो की ? C . K . राउतको बिखन्डन बाहेकको मधेसी हक अधिकार र आत्म सम्मानको लागी लड्ने हरेक लड़ांईमा मेरो एक्यबद्धता छ | हामी पहाडे अझ काठमाडौंका पहाडे सुध्रिनुको बिकल्प छैन | अरुलाई इज्जत चैं गर्न नसक्ने तर अपेक्षा गर्नु आफैंमा अपराध हो |
म राउत जीहरु र अन्य मदेशी पहाडियाहरु संग हेपिएको कुरामा सहमत छु र कतिपय अवस्थामा जान अन्जनमा महिले पनि हेपे हुला तेस्को लागि लज्जित पनि छु तर समय धेरै गैसकेको छ आजकाल मधेशीलाइ पहिला जस्तो हेपिदैन पनि . देस सघिये गणतन्त्र र समाबेशी तिर लम्की रहेकै छ तेस्लाई रोक्ने हिम्मत सायेदै कसैमा होला कुनै जमानामा हेपिएको थियो भन्दैमा देस नै टुक्राउनु पर्छ भन्ने तपाईको अभिबेक्ति प्रति दुख लाग्यो आशा गरौ चाडैनै तपाई ले यो बिसय छोडेर आफ्नो र मधेसी समुदायको हित मा काम गर्नु हुने छ र संग संगै आशा गरौ हामी पहाडियाहरुले पनि कुनै जात जाति पहाडी हिमाली कसैको आत्मा सम्मान र पहिचानमा ठेस लाग्ने काम नगरौ र अरु थुप्रै सिके राउतहरु जन्मौन बाट रोकौ जसले जे भने पनि यो देस हामि सबैको हो हिमाली पहाडी तराई मधेसी.
तापाइको कुरा ठुलो भयो सुबेदी जी; सबै कुरा मनबाट हुनु पर्छ| हामी देखौनको लागि गर्छौ तर मुन्टो फर्काएर कुरा कट्चौ| यो छका पर्बित्रिले गर्दा एकजना राम्रो मान्छेलाइ उग्र बनायो
अनि संजोकजी त्यो छक्का प्रविती भनेको चाही के हो? “छक्कहरु” मान्छे होइनत? तपाई पनि मान्छेलाई मान्छे जस्तै व्यवहार गर्न सिक्नुस |
माफ गरि दिनु होला तपाईलाइ चोट पुगेको भए; मेरो भनाइको मतलब हामी आगाडी राम्रो भन्छौ; मुन्टो फर्किनपाको छैन त्यो मधिसे भनेर भन्छौ भन्न मात्र खोजेको मैले; यो प्रब्रित्रीमा सुधार गर्न जरुरि छ भन्न खोजेको
Sad but its true …its our arrogance and illiterate behviour which makes us a big rascist… …it is a big shame for we all Nepalese and needs to be changed.
In another side of story-he should be punished for his act and I personally regard him as a traitor. He should have acted for madhesh state instead of seperate country where own language and cuture could flourish. ..
यो सी के राउत भन्ने व्यक्तिको कहानी अलि नाटकीय छ पहाडे मधिसे बिच तेती बिधि विभेद छैन नेपालमा जति अमेरिकामा छ ..