स्टकम्यान भाग -२

-शाक्षात सुशिल

आन्निका, जाँड रक्सी र चुरोट नतान्ने अती कम फिन्निश युवतीहरू मध्ये एक । ‘स्टकम्यान’ डिपार्ट्मेन्टल स्टोरमा भेटिएको हँसिली र नेपाली पारा की ‘सोझी’ युवती ।म भन्दा झन्डै एक फिट अग्ली । बिहे भएको छैन् तर दुई सन्तान पाइसकेकी छिन् ।

प्रेमीबाट जन्मिएको रे, सन्तान जन्मिएको केही समयपछी ब्रेक अप भएर अहिले अर्कैप्रेमी रहेछ । दुई तीन दिन भैसकेको थियो उनको अनुहारमा साबिकको मुस्कान नदेखेको । सरसफाइ गर्ने क्रममा नजिक गएर फिन्निश भाषामा सोधे उनको उदासीकोकारण । बिचरी ! स्टकम्यानले कामदार घटाउदै थियो । त्यहि हप्ता उनलाई निकालिन्छ की राखिन्छ निर्णय दिने रहेछ ।

कामबाट निकालियो भने बिना बाउकोसन्तान बिचरीले कसरी हुर्काउली भनेर सोच्नु फिनल्याण्डको केसमा गलत हुन्छ किनभने बेरोजगारी भत्ता दिएर सरकारले नै हेरिदिन्छ । उनलाई त कामबाटनिकालिएको कुरा बच्चाहरूले थाहा पाए नराम्रो लाग्नेछ भन्ने चिन्ताले सताएको रहेछ् । उनी जति चिन्तित त होईन तर मेरो अवस्था पनि उनको जस्तै थियो । स्टकम्यानको लागि सरसफाई गर्ने कम्पनीबाट पनि कामदार निकाल्दै थियो जसमा म काम गर्थे । फिन्निश भाषा जान्ने र बेला बेलामा सुपरभाइजरको समेत काम गर्ने भएर म सेफ साइडमा छू की झै लाग्थ्यो

– तैपनि भगवान जाने के हुन्छ ?

अनायसैमा दुई बर्ष अगाडीका आफ्ना स्टकम्यानका इन्टर्नशिपका दिनहरू सम्झिन पुग्छु ।

त्यहि स्टकम्यानमा पैसा आउने सरसफाई गर्ने काम छोडेर र सित्तैमाइन्टर्नशिप गरेको थिए । ब्याचेलर्सको पढाई सक्न यो आवश्यक थियो । इन्टेर्नशिपको मध्यतिरै चाल पाइसकेको थिए की मैले त्यहाँ जागिर पाउने सम्भावना अत्यन्तकम छ भनेर । बेकरी  सेक्सनमा काम गर्ने सिनीसँग राम्रै गफ हुन्थ्यो तर उनी दुई दिन काममा आउने तीन दिन नआउने गर्थिन । किन त्यसो गरेको भनेर सोध्दा ‘मलाईअचेल धेरै आवर (काम गर्ने घन्टा) दिएको छैन् । मागेको दिदैनन खै ।’ यो जवाफ पाउँथे ।  लहरो तान्दा पहरो निस्कियो – चाँडै नै चाल पाएँ उनको श्रीमान र बहिनीपनि त्यहि काम गर्दा रहेछ्न । उनैले लगाइदिएको रे । श्रीमान फिल्म डाइरेक्सन पढेको तर अन्त काम नपाएर त्यहि स्टकम्यानमा क्यासियरको रुपमा काम गर्दै रहेछन्।   नेपालमा भनिने नाताबाद कृपाबाद झै ‘रिकमेन्डेसन’ गरेर परिवार नै काममा लगाइएको रहेछ । स्टकम्यानमा इन्टर्नशिप गरेको थाहा पाउने बितिक्कै एक फिन्निश र एउटी नेपाली केटी साथिले उनीहरूलाई पनि त्यहि काममा लगाइदिन अनुरोध गरिसकेका थिए । मनमनै लाग्थ्यो, आफै त महादेव कसले देला बर ? सामान्य लेखपढगर्न जान्नेले गर्न सक्ने क्यासियरको काममा पाउन त यत्रो हानथाप छ भने माथिल्लो तहको काममा कत्रो राजनिती होला ?

इन्टर्नशिप सकिने बेलामा मैले बोल्ने फिन्निश भाषा ‘इम्प्रेसिभ’ नभएको भन्दै मलाई काम चै दिईएन । मलाई नेपाली मै त ‘इम्प्रेसिभ’ बोल्न आउदैन कहाँबाट फिन्निशमा बोल्नु ?  इतिहास देखि नै चलिआएको कुरा हो अर्थतन्त्र कमजोरी हुँदा नश्लबाद/जातिबाद चर्कने गर्छ । बिदेशी नागरिक इन्टर्नशिप गरेको देखेर रिस गरेको अनुभव बेला बेलामा हुने गरेको थियो । जति नै योग्य भए पनि जागिरको नीम्ति आवेदन दिँदा बिदेशी नागरिकलाई अन्तरवार्तामा नबोलाउने तर फिन्निशहरूलाई मात्र बोलाउने कुरा ’युले’ पत्रिकाले गरेको अध्ययनले देखाइसकेको थियो । यहिको युनिभर्सिटीमा अध्ययन गरेका नेपाली बिद्यार्थीले अध्ययन अनुसारको काम पाएको आँकडा औँलामा गन्न सकिन्छ । त्यसमाथि खस्किदो फिनल्याण्डको अर्थतन्त्रले पाएको काम पनि जोगाउन हम्मे हम्मे परेको छ ।

फिनल्याण्डको मात्र होईन पुरै युरोपको अर्थतन्त्रमा कालो बादल मडारिएको छ । युरोपको अर्थतन्त्रमा ठुलो हिस्सा ओगटेको रसियालाई आर्थिक नाकाबन्दी लगाएर आफ्नै खुट्टामा बन्चरोले हानिरहेको छ युरोपियन युनियनले । स्टकम्यानका ठुला ग्राहक रसियन हुने गर्थे । अँग्रेजी नबोलिकनै पनि मनग्य सामान किन्ने ती रसियनहरू, अचेल स्टकम्यानमा देउटा भेटिएला तर रसियन भेट्न मुस्किल छ । रसियन पर्यटकहरू आउन छोडेका छन् ।

आफूलाई लगाएको नाकाबन्दीको प्रतिउत्तरमा रसियाले युरोपियन युनियन, अमेरिका, नर्वे र अष्ट्रेलियाबाट खाध्यन्न सामाग्री आयत गर्न प्रतिबन्ध लगाए लगतै युरोपको अर्थतन्त्रमा ठुलो झट्का दिईसकेको छ । बार्षिक दुई अर्ब युरोको खाध्यन्न युरोप मै रोकिनेछ । फिनल्याण्डको मात्र चार करोड युरोको निर्यात रोकिएको छ । अर्थतन्त्रमा आएको गिरावटले अन्निका काम गर्ने स्टकम्यान, म काम गर्ने आइएसएस लगायत इतेल्ला, भीटीटी, फेजर, सानोमा, डीएनए, न्युक्लियर सेफ्टी अथोरिटी, नोकिया जस्ता प्रतिष्ठित कम्पनीबाट कामदार कटौती भईरहेको छ । ती कम्पनीबाट निस्किएका कामदारको नीम्ति बेरोजगारीको चर्को समस्याले सताउने निश्चित छ ।

स्मरण रहोस जसरी हामी नेपाली अङ्रेजसँग लडेको गाथा सुनाउछौ । फिन्निशहरू रसियनसँग लडेको घटनालाई गौरबपुर्ण इतिहास ठान्छन, भलै युद्धमा पराजित भएका हुन । रसिया र नेटोको खिचातानीले बेला बखत डर लाग्दो समाचार पढ्न पाइन्छ । फिनल्याण्डले युद्धक बिमानहरू हेल्सिन्की एअरपोर्टमा तयारी अवस्थामा राखेको छ । त्यस्तै रसियाको सिमाना नजिक सैनिक अभ्यास गराएको छ । यी घटनाहरू तत्काललाई रसियालाई तर्साउन मात्र गरिएका हून । धेरै रसियनहरूले फिनल्याण्डको नागरिकता लिएको भन्दै फिनल्याण्डको दोहोरो नागरिकता प्रणालीप्रति पुनर्बिचार गर्नुपर्ने धारणा फिनल्याण्डका राष्ट्रपतीले राखिसकेका छन । खाध्यान्न आयातमा रोक लगाउनु त रसिया ले दिएको सामान्य जवाफ मात्र हो । फिनल्याण्डको ७० प्रतिशत बिजुली र तेल रसियाबाट भित्रिन्छ । त्यो रोकिदिने हो भने फिनल्याण्डको माइनस ३० डिग्रीको जाडोमा कसरी बाँचिएला ? नेपालमा भन्दा चर्को लोडसेडिङ त यतै हुने भो । रसियाले आफ्नो आकाश मार्ग भएर युरोपियन प्लेन उड्न दिएनन भने अवस्था के होला ? भने नेपाली साथिहरूको भेट्घाटमा नेपालको राजनितीले भन्दा यस्तो परिस्थितीको बारेमा चर्चा हुने गरेको छ ।

केही दिनपछीको भेटमा आन्निकाको अनुहारमा खुशि छाएको थियो । उनलाई तत्कालको लागि कामबाट निकालिएनछ, उनको सट्टा अर्की युवतीको जागिर चट भएछ । म काम गर्ने कम्पनीबाट एक जना म्यानेजर रुवाबासी गर्दै कामबाट बिदा भैसकेकी थिईन । मेरो क्लिनिङ गर्ने काम पनि तत्काललाई जोगियो । युरोपको उच्च शिक्षा पनि हाँसिल गरौ र अलिअलि पैसा पनि कमाउ भनेर् फिनल्याण्ड छिरेको थिए । न मलाई यहाँ घरजम गरेर बस्नु छ न यहिको नागरिकता लिएर आफ्नो देशको आधिकारिक पहिचान फाल्नुछ । तैपनि बेला बखत उत्पन्न हुने यस्ता परिस्थितीले आफ्नो लक्ष्य प्राप्त गर्नु अगावै भाग्नुपर्ने हो की भनेर् चिन्ताले सताउदो रहेछ् । भने जसले नेपालको घर गोठ बेचेर यतै स्थायित्व खोजेका छन्; उनीहरूको अवस्था कस्तो होला ? फालिएको नेपाली पासपोर्ट ब्युँताउन त्यसै कसरत भएको हो र ?