निर्वाचन आयोगको आचार संहिताले भन्छ- चुनावमा हतियार बोक्न र प्रदर्शन गर्न हुँदैन। गृह मन्त्रालयले पनि हतियार बोके कारबाही गर्ने सूचना निकालेको छ।
तर निर्वाचन आयोगकै चुनाव प्रचार सम्बन्धी विज्ञापनले बारम्बार जनतालाई सोधिरहन्छ- सिरुपाते खुकुरीमा लाहा छ कि छैन ?
भन्न खोजेको त चुनावमा भोट हाल्न जान लाहा हालेको सिरुपाते खुकुरी बोकेर जानु पर्छ है जस्तो सुनिन्छ। भन्ने मात्र हो र, विज्ञापनमा कम्मरमा भिरेको खुकुरी देखाइन्छ पनि। नेपालका सबैजसो टेलिभिजन च्यानलहरुमा बारम्बार बजिरहेको विज्ञापन हो यो।
हे, सिरुपाते खुकुरीमा लाहा छ कि छैन ?
देउसी रे !
हे, मतपत्र दुइटा हुन्छ थाहा छ कि छैन ?
देउसी रे !
हेर्नुस् विज्ञापनको झलक-
यसपालि तिहारपछि चुनाव हुने भएर निर्वाचन आयोगलाई प्रचार गर्न खुबै सजिलो भा’को छ। देउसीको तालमा प्रचार सामाग्री बनायो, बजाउन दियो। घोडा बाँध्ने तबेला, हाम्लाई भयो अबेला…छानामाथि घिरौँला, के के दिन्छ हेरौँला… जस्तो भट्याइन्छ यतिबेला। तबेलाको सम्बन्धै हुन्न अबेलासित। घिरौँला बिचरालाई के के दिन्छ किन हेरिरहनु पर्थ्यो! त्यसो भन्दैमा चुनावको सम्बन्ध सिरुपाते खुकुरीसँग जोड्न त नहुने नि।
यो विज्ञापनमा विदेशमा बस्नेहरुलाई पनि सन्देश दिइएको छ, अन्तिममा हेर्नुस् है। तर स्पिकरको आवाज भने अलि ठूलै बनाउनु पर्ला
कुमार बस्नेत (रातो भाले क्वायाक क्वायाक; तिम्रो बाउलाई सलाम छ), रतन सुबेदी (रत्नपार्कको बगैचामा ……. त्यो किन?) अमुक (देउराली उकाली चढेर) जस्ता गीतहरुमा यस्ता गोरु नबेचेका तुक्काहरु छैनन् भने तुक्का नजोडेको दोहोरि गीत मैले आजसम्म सुनेको छैन /
अर्थ नलाग्ने वा साइनु नलाग्ने तुक्का नभई गीतका शब्दहरु मात्रै भएका गीतहरुलाइ सच्चा गीतको रुपमा लिन्छु म /
हुन त म साहित्यकार या विश्लेषक हैन तर तपाइले सच्चा गित नमान्दैमा जमाना देखि चलि-आएका लोक-गीतलाइ सिधै अवमुल्यन गर्न मिल्दैन | गीतहरुको मूल्य तब हुन्छ जब तिनीहरुले जनजिब्रोमा मात्र नभई मनमा पनि गुञ्जनछन | राम्रा र अर्थ भरिएका हरफ मात्रै भएर गीत गीत बन्दैन | कुनै बेला थियो लोक गीत बाट पप गीतमा जादा लौ नेपाली गीतको अवमूल्यन भयो भन्थे, तर तिनै पप गीतले परम्परागत नेपाली लोकगीतलाइ नै पपुलर बनाए | मान्छेको रुचिहरु या चलनहरु समय अनुसार परिवर्तन हुदै जान्छन | उमेशजीले उठाउनुभएको कुरामा कमेन्ट गर्नु पर्दा, मेरो विचारमा यो गीतमा ति हरफहरु बिल्कुलै प्राकृतिक लाग्छन | यस्ता पुराना शैलीका गीतमा त्यस्तो गरिनु अझैपनि साधारण कुरा हो र बहुसंख्यक गाउले स्रोता हरुलाई यसले पूर्ण मनोरंजन दिन्छ | यस्ता लोक गीतका पारखीहरुलाई मुख्य संदेश कुन लाइनमा छ र कुन लाइन चाही छन्द मिलाउन राखेको हो भन्ने कुरा प्रस्ट थाह हुन्छ |
गीत असाध्य मन पर्यो, अझ बिदेशमा बस्नेहरुलाई पनि भोट हाल्न आउन सम्झेका रहेछन, त्यसको लागि धन्यबाद पनि |
यसलाई यसरी बुझ्ने कि ?
नेपाली “लोकभाका” मा गाइने गीतहरुमा शब्द जे राखे पनि हुने हाम्रो परम्परा नै छ नि
जस्तै:
# ….पानको पात,
माया तिम्लाई सम्झन्छु दिनको रात
मायालुलाई सम्झनु र पानको पातको गोरु बेचेको साइनो छैन तर पनि कत्रो हीट भो यो गीत !
# ..हे ….पोखराको बजारै मा सुका धार्नी मासु,
तिम्रो छोरी मैले लगे टिका लाइदेउ सासू
सुका धार्नी मासु भए सासू ले टिका लगाउनु पर्ने बिहेबारिको नियम त् होइन नै होला !!
हुदा हुदा आज भोलि त “नेपाली POP गीत” पनि त्येस्तै आउनु थाली सक्यो रे
जस्तै:
औसीको रातमा टह टह जून
टिंग टिंग झ्यांग ….मायालू
खोलामा आगो लागेछ
टिंग टिंग झ्यांग ….मायालू
माछा चाही रूख मा चढेछ
टिंग टिंग झ्यांग ….मायालू
जय होस् ………….जदौ !!!
एक त हाम्रा लोक गीतहरुका बोलि भाका मिलाउन मात्र राखिएका हुन्छन जस्तै थाहा संग मिलाउन लाहा राखेको होला तर संबेदनशील गीत बनाउदा बा संदेश दिने खालको गीतमा खुकुरी, बम जस्ता शब्द जानेरै नराख्नु पर्नेमा झन राख्नाले “लाहा भएको सिरुपाते खुकुरी पनि लिएर जान नभुल्नु चुनाबमा है” भने जस्तो रहेछ | बिज्ञापन बनाउने हाम्रा एजेन्सीहरुको राम्रो बनाउन खोज्दा शब्द चयन गर्ने बुद्धी बिग्रेको हो | त्यस माथि निर्बाचन आयोगले पनि त एकपटक सुनेर र जांच पास पछि मात्र सार्बजनिक गर्नु पर्ने हो | उनीहरुले पनि के गरुन बाल कृष्ण ढुंगेल जस्ताको उमेदवारी पनि त परेको छ | छानबिन पट्टि बढी ध्यान गयो कि ? गीत पट्टि भन्दा यता ध्यान दिएकै राम्रो छ |
कुरो बुझ्नुमा छ: सिरुपाते खुकुरीलाइ लाहाछाप लगाएर घरमै थन्क्याउनु भन्या क्या 🙂
उप्रेती बाजे कम चलाख छन् र?