-विक्रम नेपाली-
नेपालको विशिष्ट भू-राजनीतिक अवस्था अनि रगतमा नै क्रान्तिकारी स्वभाव हुने आम नेपालीहरुको स्वभावले गर्दा यहाँ जति क्रान्तिकारी विचारधारा वा सिद्धान्त मौलाउछ त्यति नै समाजबादको खोक्रो आदर्श टिक्नै सक्दैन । दक्षिणपन्थीहरु झुल्किन्छन तर त्यो लामो समय टिक्नै सक्दैन, कारण – जनताको क्रान्तिकारी स्वभाव अनि विशिष्ट भू-राजनीतिक अवस्थिति । दक्षिणपन्थीहरु वा क्रान्तिकारीको खोल ओडेकाहरु अब टिक्नका लागि साँच्ची कै निक्कै कसरत गर्नु पर्ने देखिन्छ । विडम्बना, यिनका अगुवाहरुको नालायकीपनले गर्दा त्यो सम्भावना पनि झन् झन् क्षीण हुँदै गएको छ । विगतमा क्रान्तिकारी रहेको र सबैभन्दा पुरानो पार्टी भएको भनेर नथाक्ने कांग्रेस जसरी वर्तमानमा परिवर्तनकामी जनताको इच्छालाई नबुझेर अतित मै आत्मरति लिन मग्न छ, त्यसरी नै जनताले यो पुरातन र नेपालको माटो नसुहाउदो पार्टीको औचित्य अब समाप्त भएको ठहर्याउदै गएका छन भने जनताको परिवर्तनलाई आत्मसाथ गर्ने साथै देशको आर्थिक, सामाजिक परिवर्तन गर्न सक्ने शक्तिको खोजीमा छन् ।
समाज सदैव गतिशील र परिवर्तनशील छ । समाजलाई डोर्याउने राजनीतिक पार्टी वा तिनका नेताले यो परिवर्तनशिलतालाई बुझेर परिमार्जित गर्दै नजाने हो भने कुनै अमुक पार्टी इतिहासमा मात्र सिमित रहन्छ । उदाहरणार्थ, विगतमा प्रजा परिषद अनि निकट भविष्यमा नेपाली काग्रेस वा एमाले। अहिले सातौँ महाधिवेशनमा व्यस्त एमाओवादीले पनि नयाँ कार्यक्रम ल्याउन नसक्ने हो भने उसको पनि बाटो उही हो। यस पटक उसले दस्तावेजमै भए पनि दीर्घकालीन जनयुद्धलाई त्यागी आर्थिक उत्पादनमा जोड दिने आर्थिक क्रान्तिको अवधारणा लिएर आउँदैछ । हो, निश्चय पनि जनताले परिवर्तन तबसम्म महसुश गर्न सक्दैनन जबसम्म देश र जनता आर्थिक रुपले सबल हुन सक्दैनन । राज्यको उत्पादनशिलता नबढाई मात्र बाड़फांडको कुराले पनि एक्काइसौ शताब्दीका सचेत नागरिकहरुलाई अल्मल्याउन सक्दैन । ठोस रणनीति सहित उत्पादनशिलतालाई बढाउने कार्यक्रमहरु अघि सारिनु अहिलेको परम आवश्यकता हो । यसको कार्यान्वयन कसरी हुन्छ, त्यो भने पर्ख र हेरको स्थितिमा छ।
देशलाई आर्थिक रुपले सबल बनाउने रणनीति बनाउनु वा जनता समक्ष त्यसको खाका प्रस्तुत गर्नु अहिलेको बहुदलीय व्यवस्थामा पक्कै पनि कुनै एक पार्टीको दायित्व मात्र नभएर सबैको हो तर यहाँ यस्तो सिर्जनशीलता सहित देशलाई अगाडि बढाउनुको सट्टा प्रधानमन्त्रीको कुर्शी परिवर्तनका लागि मात्र कांग्रेसएमालेहरु न्वारान देखिको बल लगाएर मरिमेटदै छन् । जसरी राम्रो काम गरे फल आफैं प्राप्त हुन्छ त्यसरी नै मुलुकलाई निकाश दिन सके वा जनतालाई आर्थिक प्रगतिको बाटोमा डोर्याउन सके जनताले तिनलाई प्रधानमन्त्री वा सरकार चलाउने कुर्शी दिएर पुरस्कृत गर्ने छन् भन्नेमा विश्वास नगर्नु, पानीको विनाको माछो जस्तो सत्ता भन्दाबाहिर रहंदा अस्तित्व नै समाप्त भएको देख्नु र सत्ता हत्याउनमा विभिन्न उल्टोसुल्टो हथकण्डा अपनाउदै जसरी भएपनि सरकारलाई असफल पार्नु अनि राजनीतिलाई ब्यापारको रुपमा लिएर परम्परागत ढंगले चल्नु कांग्रेस र नाम मात्रको कम्मुनिस्ट पार्टी एमालेको पतनको बाटो हो भन्ने कुरा आजका सचेत नेपालीले बुझ्दै गइरहेका छन् ।
त्यसै पनि मुलुकलाई अब ढिलो नगरी आर्थिक क्रान्तिको दिशामा अगाडी बढाउनु पर्ने टडकारो आवश्यकता छ । यदि यो दिशामा देशलाई डोर्याउन महाधिवेशन पछि एनेकपा (माओवादी) तम्तयार भएर आउँछ भने त्यो नेपालको सुखद भविष्यको मार्गदर्शन हो । त्यसबीच परिवर्तनलाई आत्मसात गर्न नसक्ने यथास्थितिवादीहरुको अस्तित्व समाप्त हुन्छ नै भने पनि “भिरबाट झर्ने गोरुलाई राम राम भन्न सकिन्छ काँध हाल्न सकिन्दैन” भन्ने यथार्थ जनताले स्पष्ट बुझेका छन्।
न्यायालय भन्दा पनि निस्पक्ष संयन्त्र के होला? बहालबाला प्रधान न्यायाधिशको नेतृत्वमा चुनावी सरकार गठन गरेर निर्वाचनमा जानुपर्ने माओबादीको पछिल्लो प्रस्तावबाट उम्किन अब विपक्षीहरुले कुन बहाना बनाउने हुन्? अनेकौ विकल्पहरुलाई लत्याउदै चुनावबाट भागिरहेका विपक्षीहरुले वास्तवमा चुनाव चाहेका हुन् कि होइनन, जनता सामुन्ने अब दूधको दूध पानीको पानी छुट्टिने बेला आउदै छ ।
माओबादी म हैन| तर उनीहरुले गरेका कामको आधारमा मेरो पनि आंसिक समर्थन अझै छ| किन कि
* भगवानको अवतार राजा (बिष्णु भगवान)ले गर्न नसकेका कुराहरु नाप्दैछ्न यिनीहरुले
– छुवाछुतको निर्मूल
– सामन्तिजडका चिन्हहरु जस्तै सार्बजनीक बाटो, जग्गा मिची बनाईएका लाठसाबहरुको घरहरु मिल्काएर सडक फराकिलो पार्ने (कुरो हैन, यहाँ काम हुदैछ)| जनताको जिन्सी हुन् सार्बजनिक थलो, जनताले वापस लिदैछन|
– भ्रष्टाचार र भाईबन्दी (आफ्नै भित्रका किन नहुन) कमसेकम बाहिर जनता सामु त आउदैछ| पारदर्सी हुने क्रम छ| अब बाँकी भनेको तिनीहरुलाई “तह” लगाउने कुरो मात्र, त्यो पनि धेरै टाढा छैन झैँ लाग्छ|
– सोझा-साझा, “लाटो”, “बहिरो” जनताले आवाज निकाल्दैछन, सुन्दैछन – अनि कोहि चाहि सुनेर बुझेर उफ्रिन पनि थालि सके| यी सबै एक process हो| हुदैछ|
अब भन्नुस, यी गर्नेहरुलाई पछारेर, हल्ला मात्र गर्नेहरुलाई ल्याऊ, भन्नु हुन्छ तपाई| हामीलाई अहिले “गर्ने” हरुको खाचो छ, हल्ला मात्र गर्नेहरुको ताँती, जे कुरोमा पनि आन्दोलन गरौ भन्दैछन| कुन आधारमा समर्थन गर्ने?? गर्न तम्सेकाहरुलाई गर्न दिने तर सहि गर्दैछन भने सहयोग गर्ने, गलत गर्दैछन भने, सहि बाटोमा ल्याउने| तर बाटोको बीचमा उभिएर गर्नेहरुलाई अगाडी बढ्न नदिनेहरुलाई कुन सुदबुद्धिले सघाउँ?? गगन थापाहरुले चित्त बुझ्दो उत्तर दिनु भए मेरो साथ् पाउनु हुनेछ| तर “त्यसले” यस्तो गर्नेवाला छ, उस्तो गर्नेवाला छ, भन्दै हावादारी कुरा गरेर चाहि अहिलेको जनमानस पछि लाग्छ भन्नु, मुर्खता हो|
यी लेखक जानेर पनि नजाने जस्तै गरेर लेख लेख्दा रहेछन्/ १७ पटक सम्म प्र.म को चुनाब लड्ने प्रचण्ड र के गर्नु काम नै गर्न दिएनन भन्दै परजीबी जुका जस्तो कुर्सीमा टासिएर गोलि खान तयार तर छोड्न सक्दिन भन्ने बाबुराम जीलाई/ कुन अमृत छर्केर चोखो बनाउने???
हो,सबै उस्ता-उस्तै भएकामा थोरै धेरै नम्बर दिन सकिएला/ तर लेखकले त पास फेल नै गरेको मन परेन मलाई त..
यहा सान्द्रभिक लेख भन्दा पनि माओ बादी पार्टीको गुण गान गायको गन्ध बढी आउछ नेपाली जी को लेखाइमा के हामीले लेख्ने लेखहरु स्वतन्त्र बिचार राखेर पाठक बीच बढ्न सक्दैनौ र जब सम्म हाम्रो नेपलीजीले जस्तो कलम चलाउने बर्ग सचेत हुदैन त्यस दिन सम्म समाजमा परिबर्तनको टुकी बल्नै सक्दैन/ नेपलीजी तपाइले भन्न खोजेको कुरामा सहमत हुदाहुदै पनि तपाई माओ बादी भयको गन्ध आउछ/जुन पार्टीले २ सताब्दी सम्म अधिबेसन नै नगरी पुरानो बिचारमै पार्टीलाई चलौछन तिनीहरुबाट के आर्थिक क्रान्तिको आशा राख्ने ……….
भू-राजनीतिक अवस्था र क्रान्तिको के तान्दम्य ? अर्को कुरा, के रे !!! आम नेपालीको क्रान्तिकारी स्वभाव ? हैन मित्र, नेपालको सबभन्दा ठूलो दुर्भाग्य !!! के ? नेपाल लाई धेरै पहिले देखि गाँजेको कम्युनिजमरूपी ज़हर । र यही ज़हर को डोज दिएर नेपालीको गरिबीमा राजनीति गर्न खप्पिस छन्, यहाँका कम्युनिष्ट भनाउँदा नेता । कम्युनिजम भन्ने विष त येती घातक छ कि यसको असर थाहा पाउन र भनौ ज़हर चढेको छ भन्ने अनुभूति हुन नै निकै समय लाग्छ, फेरि त्यसको लागि आफू केहि इमान्दार पनि हुनु पर्छ । कानु सान्याल जस्ताले पितृ उमेरमा अनुभूति भएपछी स्वयम्ले डोरी-समाधि लिनु पर्यो । बाँचेका भए शायद चारु मजुमदारले पनि त्यसै गर्थे कि ? मदन भण्डारीले झन्डै चालिस टेकेपछि मात्र थाहा पाए र सुइत्त चोर बाटो बाट भएपनि झारफुक गरेर एमाले लाई चोख्याए । 5 जना मान्छे त उनीहरुले पनि मारे । तर अहिले एमालेका नेता हरु हाक्काहाक्की माओ र लेनिन को धेरै कुरामा विरोध गर्छन । अब अहिले मरता क्या न करता ? एमाओवादि ले पनि ढिलो चाँडो एमालेपथको बाटो नालिई सुखै छैन । कम्युनिज्म को गाँजा बाँड्ने काम गर्न त वैद्य बाजेको पार्टी छँदै छ नि । अहिले पनि नेपाल का धेरै ‘चेतनशील’ भनाउंदा मानिसनै – चाहे बाम इतर पार्टी कै किन नहुन – यो भ्रम पालेर बसेका छन् कि 10 वर्ष कम्युनिष्ट आयो पनि विकास धेरै चांडो हुन्थ्यो । कम्युनिष्ट नै किन ? सिंगापुर का ली जस्ता ‘परोपकारी तानाशाह’ भए भने विकास अवश्य हुन्छ । विकास ‘परोपकारी तानाशाह’ ले गर्ने हो कम्युनिष्ट व्यवस्था ले हैन । कम्युनिष्ट शासन ले त पोलपोट, स्टालिन जस्ता लाई जन्माउने सम्भावना बढी हुन्छ । अरु को के कुरा गर्ने ? यी माओवादीका आराध्य भनिने लेनिन ले कुन फटाईं, क्रुरता, र धुर्त्याई गरेर रुसी क्रान्ति गरे भन्ने कुरो youtube मा नै जताततै उपलब्ध छ । कठै, ज़ारका नाबालक बच्चा लाई पनि गोली हानेर मार्यो, ‘महान’ लेनिन ले । ‘महानतम’ माऒको त बयान गरेर साध्य नै छैन । Great Leap Forward मा उसले ल्याएको बहुलट्ठी नीतिले गर्दा चीन मा करोडौं (2-4 करोड) को मृत्यु भयो । सय चोटी फाँसी दिंदा पनि कम हुने कुकर्म गरेपछि आफू पदत्याग गरी पश्चाताप गर्नु त कहाँ कहाँ Cultural Revolution गरेर आफ्ना सम्पूर्ण विरोधी तह लगायो । हत्या नै गर्यो कतिको त। हेर्नुस तल ।
https://www.youtube.com/watch?v=CgplHZT6BEM
https://www.youtube.com/watch?v=msDq-T5HPfE
https://www.youtube.com/watch?v=lzN1FxxOYVE
https://www.youtube.com/watch?v=ATOEI_IM1vk
https://www.youtube.com/watch?v=Wd0aW-4mV68
साथीहो, जब लेनिन र माओ को गंगोत्री नै यति गन्दा छ भने नेपालका माओवादीको माओवाद लेनिनवाद कस्तो कुरुप र घिन लाग्दो हुन् सक्ला, यसले आफ्नो पूर्ण प्रस्फुटन ( manifestation) गर्न पायो भने ।
अब आयो प्रचण्ड को एमाओवादी को कुरा । यसको बारेमा धेरै कुरा गर्न थाल्यो भने दसौं लेख लेख्नु पर्छ । सारांशमा भन्दा, चाहे जुन सुकै सिद्धान्त बोकेको पार्टीको नेता किन नहोस, नेता इमान्दार हुनु पर्छ, यो पहिलो शर्त हो । तपाईं भन्नुस, शक्तिखोरको भिडियोमा जुन घिन लाग्दो, बे-इमान, दुष्ट, नीच, नराधम प्रचण्ड देखिन्छ, प्रचण्डको अध्यावधि को कुनै व्यवहारले उसको त्यो कुरुपता पखाल्न सकेको छ ? त्यस्तो मान्छेको नेतृत्व मा रहेको पार्टी बाट केहि राम्रो होला ?
एमाले, कांग्रेस का नेता ले सयौं भ्रष्टाचार गरे होलान, झुठा होलान तर उनीहरु प्रजातन्त्रमा विश्वाश गर्छन । म यो पनि नि:संकोच भन्छु कि नेपाल को दुर्गती गर्न गिरिजाको पनि जानेर नजानेर धेरै हात छ । तर माओवादी ले त 17000 को रगत बोकेको छ । हात लाग्यो सुन्ना पनि हैन negative । जातीय र छेत्रीय भडखालो मा नेपाल लाई पार्यो । (हैन, फेरि त्यो 17000 मा कुनै पनि भ्रष्ट नेता, प्रशासक, वा सुरक्षा अधिकारी परे? बरु मुक्तिनाथ अधिकारी, डेकेन्द्र थापा जस्ता कैयन परे । गाउँ तिर का सानातिना शोषक, सामन्ती, फटाहा परे होलान । ठूला भ्रष्ट बाट हफ्ता पो आउंथ्यो कि माओवादीलाई !!!) अब वैद्य बाजेको पार्टीले अझै रगतले पुगेन भनेर कम्युनिजम रुपी ज़हर बाँडदै छ । प्रजातन्त्रवादी नेता, कार्यकर्ता ले जनतामा व्यापक रुपले कम्युनिजम रुपी ज़हर को बारेमा चेतना फैलाउनु अहिले को टड्कारो आवश्यकता हो । के आफ्नो ज्यानको माया मारेर माओवादी पार्टीमा लागेका हजारौं नेपाली जनताको देशभक्ती मा शंका गर्ने लेश मात्र पनि ठाउँ छ ? छैन। तर उनीहरु लाई यो थाहा छैन कि उनीहरुको बाटो सर्वथा गलत छ । दुइ चार जान टाउके नेता ले चाँही बाटो हिंड्ने क्रममा थाहा पाएका छन् कम्युनिजम के हो भनेर । तर अब इमान्दार हुनु भन्दा बेइमान हुनु मा नै उनीहरुले आफ्नो हित देखेका छन् ।
संसदीय प्रजातन्त्र गलत बाटो मा लाग्यो भने भ्रष्टाचार, दुराचार हुन्छ । च्यांग काई शेकको kuomintang पार्टी मा भ्रष्टाचार थियो । नेपाल कै पनि संसदीय व्यवस्था कुन चोखो थियो र? त्यसैले त उसले लोकप्रियता गुमायो । तर प्रजातन्त्रमा correction को पनि प्रचुर सम्भावना हुन्छ, कालान्तर मा – र त्यो रक्तपातविहिन हुन्छ । माओवादी को कुबुद्धि, उन्माद ले गर्दा जुन जुन परिवारले आ-आफ्ना सदस्य गुमाउनु पर्यो, उनीहरुले अहिले के सोचिरहेका होलान ? कहिले काँही त लाग्छ, के नेपाल मा कुनै उधम सिंह जन्मेको छैन ?
सरसर्ती हेर्दा तपाइंको कमेन्ट मा आपत्ति जनाउने कुनै ठाउँ नभएपनि एक दुइ लाइन मा मलाइ अलि चित्त बुझेन. जस्तै,
” एमाले, कांग्रेस का नेता ले सयौं भ्रष्टाचार गरे होलान, झुठा होलान तर उनीहरु प्रजातन्त्रमा विश्वाश गर्छन ।”
– यस्तो प्रजातन्त्र को के अर्थ भयो र शर्मा जी? मलाइ त चाहिएको छैन यस्तो प्रजातन्त्र!
अनि आर्को, ” तर प्रजातन्त्रमा correction को पनि प्रचुर सम्भावना हुन्छ, कालान्तर मा – र त्यो रक्तपातविहिन हुन्छ ”
हाहा! तपाइको भनाइ त “डाका” भन्दा “लुटेरा” ठिक, कमसेकम ज्यान त लिंदैनन भन्या जस्तो भो. किन एउटा असक्षम लाइ अर्को असक्षम संग तुलना गरेर , एउटाको भन्दा अर्कोको “दोष” कम देखाएर एउटालाई उत्कृष्ट देखाउन खोज्दै हुनुहुन्छ. अब फेरी जनता मुर्ख हुने छैनन्- माओबादी ठिक छैन तर माओबादी संग तुलना गरेर कांग्रेस एमाले र अरु चोरहरुलाई राम्रो देखाउने ब्यर्थ प्रयास नगर्नुहोला. जनताले अब चाडै यी सबलाई बाइपास गर्नेछन !!!!
विगत केही वर्षमा भएको प्रविधीको अत्यन्त द्रूतविकासले विश्वका आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिकलगायत सबैजसो क्षेत्रमा प्रभाव पारिरहेको छ । विश्व नै एउटा समाज भएको भान हुन्छ । यस्तो अवस्थामा दशकअगाडिको राष्ट्रवादी सोचले अहिले काम गर्दैन ।
हो, धर्म, जात, समाज, राष्ट्र आदि मानवजातिका लागि अपरिहार्य हुन् । चाहे जतिसुकै विकसित भएपनि मानवजातिले आफ्नो मूल्यमान्यता अनि पहिचानलाई मार्न सक्दैन, चाहँदैन; कमसे कम अबको केही सय वा हजार वर्षसम्म । तर ‘परिवर्तन’मात्र स्थाई कुरो भएकोले पछि के हुन्छ भन्न सकिन्न ।
दश वर्षअगाडी जुनरूपमा हाम्रो देशको आर्थिक, सामाजिक अनि खासगरी राजनीतिक अवस्था थियो, त्यो समयानुकूल थिएन । त्यसैको प्रतिक्रियास्वरूप देशमा क्रान्तिको वीजारोपण भयो । त्यसअघि पनि त समयानुकूल क्रान्तिहरू भएकै हुन् । तर ती क्रान्तिले देखाएको बाटोमा राजनीतिक अनि समाज हिंड्न सकेनन् । अर्को अर्थमा भन्नुपर्दा समयलाई पछ्याउन उनीहरुले चाहेनन् । चाहेनन् यसअर्थमा कि अझैपनि उनीहरू परिवर्तनलाई आत्मसात गर्न चाहिरहेका छैनन् ।
दशवर्ष भन्दा बढी समय जनयुद्ध गुमाएको माओवादी अहिलेको परिस्थितिको आंकलन गर्दै आफूलाई पनि त्यसै अनूरुप परिमार्जन गर्न देखाएको ‘चाहना’ पार्टीको लागिमात्र नभएर देशकै लागि सकारात्मक कुरो हो ।
दक्षिणपन्थी, वामपन्थी , हाम्पंथी, प्रतिक्रियावादी, क्रियावादी संग जनतालाई अब सरोकार छैन नेपाली जी. अब यस्ता विशेषण र वाद मा जनता अल्मलिन तैयार छैनन् . राजावादी वा कुनै अरु वादी ले क्रान्तिकारी खोल ओडोस वा सिरकै ओडोस , यदि राम्रो काम गर्न सक्यो भने त्यो जाबो विचारधाराले केहि फरक हुनेवाला छैन. यी काम नलाग्ने भेंडा नेताहरुले देशलाई भेंडीगोठ बनिराखेको बेला भेंडा को खोल मा ब्वासों आएर राम्रो गर्छ भने स्वीकार्य छ !!!!
देश कसरी धनी हुन्छ?
येस्को उत्तर एकदम सजिलो छ |
अरु देश बाट पैसा तान |
अब अरु देश बाट पैसा कसरी तान्ने ?
१. मागेर
२.बैदेसिक रोजगारी
३. विदेशीलाई नेपाल लेराउने अनि खर्च गराउने ( पर्यटन)
४. स्वदेशी उत्पादन विदेशमा लगेर बेच्ने |
जब सम्म न . ४ गर्न सकिन्न भैगो गफ नदे हुन्छ | माओबादी, बाबुराम त के .. इन्द्र को बाऊ चन्द्र र मैले मिलेर पनि सक्दैनौ..
भने पछि के गर्न सकिन्छ त अहिले को अवस्था मा ?
सजिलो छ .. जसले जति सक्छ येही हो मौका लुटौ …. सबै तिर बाट लुटौ …
आर्थिक क्रान्ति ????
राजा महाराजा देखि नेता-जननेता भनाउदाहरुले नेपाललाई बिकसित एबम सम्पन्न बनाउने भाषण ठोक्नु थालेको आधा शताब्दी भन्दा बढी भैसक्यो र अझै कहिले आर्थिक क्रान्ति गर्ने, कहिले आर्थिक छलांग मार्ने जस्ता युगान्तकारी घोषणा अनवरत रुपमा भै नै रहेको छ तर यहि अबधिमा हिजो हाम्रो भन्दा नाजुक आर्थिक अवस्था रहेको मुलुकमा, आज हामी चौकीदार-कुल्ली जस्तो काम गर्नु जानु पाउदा आफुलाई भाग्यमानी ठान्छौ, त्येस्तो “चौकीदार-कुल्ली” बन्ने हजार कोटा आएमा लाखौ आवेदकको भिड नियन्त्रण गर्नु प्रहरी नै परिचालन गर्नु परेको कसलाई थाहा छैन होला ?
आर्थिक उन्नति रहितको अन्य उन्नतिहरुको जति नै लामो फेहरिस्त तयार भए पनि आर्थिक दुर्गतिले त्यी उपलब्धिहरुलाई सजिलै ओझेल पार्न सक्छ / यो तथ्य लगभग सबैले बुझेको नै छन् तर पनि आर्थिक अबस्था निरन्तर किन खस्की रहेको छ त् ? उत्तर बडो सरल छ, हामीसंग आर्थिक क्रान्तिको अबधारणा नै छैन / “आर्थिक क्रान्तिको अबधारणा” को नाममा हामी संग सुगा रटाई मात्र छ,
जस्तो:
# जल-बिद्युत
# पर्यटन
# औधगीकरण गर्न बिदेशी लगानीलाइ आकर्षित गर्ने
जल-बिद्युत: बिद्युत उत्पादन गरेर विदेशीलाई (भारत) बेच्ने हाम्रो आर्थिक योजना प्राय सबैको मुखमा झुन्डिएको हुन्छ तर यो कत्तिको सम्भब छ ? देशको नेता अनि योजनाबिदहरु मेरो २ प्रश्नको उत्तर कृपया दिनुहोला
१. बिदेशी (भारत) ले हाम्रो विद्युत् खरिद गरिदिएनन भने के गर्ने ? (भारतको चरित्र हेर्दा यसको उच्च सम्भावना छ)
२.जल बिद्युतको प्रभावकारी बिकल्प निस्चय पनि सम्भब छ / यसको विकल्पको निमित्त बिश्वब्यापी रुपमा नै कैयन खोज-अनुसन्धान भै रहेको छ, ढिलो-चाडो मात्र हो, यसको बिकल्प जन्मन्छ-जन्मन्छ / भोलि जल बिद्युत भन्दा सस्तो-सुलभ -सहज उर्जाको श्रोत खुल्यो भने ? हामीलाई देखाइएको सपनाको बिकल्प के हुने ?
पर्यटन: नेपालको प्राकृतिक सुन्दरता, भौगालिक-जैविक-सास्कृतिक बिबिधता पर्यटनको लागी अत्यन्त उपयुक्त छन् तर तिनको अबलोकन गराएर हामीले फाइदा लिन सकिने सम्भावना कत्तिको छ त् वा त्यी मनमोहक दृश्य अनि अनुभब लिन एउटा पर्यटकले के कस्तो मुल्य चुकाउनु पर्छ ? के त्यी मुल्य चुकाउनु पर्यटकहरु राजी होलान त् ? आउनुस यस बिषयमा पनि चर्चा गरौ / सामान्यतया एउटा पर्यटक भन्नाले दैनिकीवाट तनाबग्रस्त भएर त्येस्बाट उन्मुक्ति पाउन वा उच्चाट लाग्दो एकाग्रतालाई तोड्नु आफ्नो थात-थलो छोडेर हिडेको मनुवाहरु भन्ने बुझ्नु जरुरि छ र मुख्य कुरो उनीहरुको उदेश्य दैनिकीबाट उत्पन्न तनाबवाट उन्मुक्ति हो भन्ने बुझ्नु पर्छ / अब भन्नुस एउटा पर्यटक नेपाल भित्रिए पछी के कस्ता तनाब बेहोर्न बाध्य छन् ?
# असुरक्ष्या,
# फिर्ती मितिको अनिश्चितता,
# फोहोर मैलोद्वारा संक्रमित हुने खतरा
यस्ता जोखिमहरु नेपाल आउने हरेक पर्यटकले बेहोर्नु पर्ने हुन्छ र यस्तो जोखिम मोल्न कति पर्यटक तयार होलान ? यो प्रश्न अत्यन्तै मननीय छ / यसको अलावा अर्को कुरो सामान्यतया एउटा कामदारले बर्षमा २-३ हप्ताको हाराहारीमा मात्र बिदा पाउछ र त्येसको केहि समय उनले आफनै घरमा आराम गर्ने, मित्र-नातागोता भेटघाट गर्ने, अन्य घरायशी चाजो-पाजो मिलाउने समय कटाएर बचत भएको समयमा उ घुम्न निस्कन्छ अर्थात् उ संग घुम्ने समय बर्षमा एक पटक मात्र एकमुस्ट बिदा लिदा पनि १ हप्ताको हाराहारीमा मात्र हुन्छ / त्यो एक हप्ता समयमा नेपाल भ्रमण गर्न पर्याप्त छ कि छैन ? संसार धेरै नै गतीशील छ त्येसैले “समयको सवाल” धेरै ठुलो कुरो हो , यो धेरै गहन प्रश्न बारेमा हामीले खै सोचेको ? अर्को कुरो, समान समय र द्रब्य खर्च गर्दा एउटा पर्यटकले नेपालमा प्राप्त गर्ने सेवा सुबिधा मनोरंजन र अर्को गन्तब्य पाउने सेवा सुबिधा मनोरंजनको बारेमा के उनीहरुले तुलना नगर्लान ? सधै सगरमाथाको चुचुरो र लुम्बिनीको मैदान देखाएर मात्र पर्यटन फस्टाउदैन भनेर हामीले कहिले बुझ्ने ?
औधगीकरण गर्न बिदेशी लगानीलाइ आकर्षित गर्ने: लगानी भन्ने बित्तिक्कै मुनाफा को कुरो आउछ, जब नाफा हुदैन लगानी गर्न कोहि पनि आउदैन / अझ त्यति मात्र होइन जता धेरै मुनाफा आर्जन हुन्छ लगानी त्येतै जान्छ यो सामान्य सिधान्त हो / अब भन्नुस, भारत-चीन-बंगलादेशमा लगानी गर्नु भन्दा नेपालमा लगानी गर्यो भने लगानी-कर्ताले के फाइदा बढी पाउछ ? जब सम्म सरकारले “यो यो फाइदा हुन्छ” भनेर किटान गरि लगानीकर्तालाई बिश्वाश दिलाउनु सक्दैन, लगानी भित्रिने कुरो फगत गफ बाहेक केहि पनि होइन/ आज हामी “यो यो फाइदा हुन्छ” भनेर किटान गर्न सक्ने अवस्थामा छौ ? होइन भने बेतुकको गफ भनेको जनतालाई ढाटेको हो कि होइन?
उपर्युक्त यस्ता आर्थिक अबधारणाले गर्दा नै देशको आर्थिक स्थिति जर्जर अबस्थामा छ / यस्ता सुगा रटाइ नाराहरुले मात्र कदापी हाम्रो अर्थतन्त्र सुध्रदैन, हामीले नया अबधारणा ल्याउनु सक्नु पर्छ, नया सम्भावना पहिल्याउनु सक्नु पर्छ वा कम्तिमा पनि माथिको अबधारणाहरुलाई ठोस योजना सहित पुनर्विचार गरिनु पर्छ /
जदौ
तेन्जिंग गाबा
फेद न टुप्पोको भाषण अनि विकासे बकम्फुसे गफको सट्टा केहि नया परियोजनाको अबधारणा आजको आवस्यकताको हो / धेरैपटक उच्चारण गरियको पर्यटन प्रबर्धनको गफलाई “गफ” मा मात्र सिमित नगर्न पर्यटन ब्यबसायलाइ नया शीरा बाट सोच्नु पर्ने आजको आवस्यकता हो / धार्मिक,सास्कृतिक,व्यवशायिक, स्वास्थ्य पर्यटनको अपार सम्भावना बोकेको हाम्रो देशमा प्राकृतिक पर्यटनमा मात्र केन्द्रित भएर एउटा सानो अबधारणा प्रस्तुत गर्ने अनुमति चाहन्छु :
Great Himalayan Trail पर्यटनको मेरुदण्ड :
पुर्ब मेची देखि पश्चिम महाकाली सम्म “उच्च-पहाडी गोरेटो मार्ग” को निर्माण गरिनु पर्छ जसमा पदयात्रा गर्दा हाम्रो उच्च हिमाली श्रीखलाहरुलाई नजिक बाट अबलोकन गर्न अनि उच्च हिमाली पर्यावरण अनुभब गर्न सकियोस / यी मार्गमा हरेक खोला-नालाहरुमा पुल-पुलेसा निर्माण गरिनु पर्छ र अत्यन्त जोखिम युक्त स्थानहरुमा छेकबार (railing) हरुको निर्माण गरिनु पर्छ / छिचोल्न करिब १००-१५० दिन लाग्ने यो मार्गमा हरेक स्थानमा सुचना प्रबाह-बोर्डहरु, नक्सा,दुरीसूचक पाटी राख्ने व्यवस्था मिलाउनु पर्छ /
यति एउटा गोरेटो बाटो निर्माण गर्न हामीले कसैको मुख ताक्नु पर्दैन आफ्नै श्रोत-साधन पर्याप्त छन् / माथि उल्लेख गरिएको जस्तो गोरेटो निर्माण गर्नु खासै गार्हो छैन अनि मुख्य कुरो त्यो गोरेटो मात्र आफैमा केहि पनि होइन / त्यति १ वटा गोरेटो निर्माणले मात्र केहि पनि हुदैन अर्थात् बर्तमान अवस्थामा जति पदयात्री (नेपाल आउने पर्यटकको ठुलो हिस्सा) नेपाल आइरहेको छन् त्येसको संख्यामा १-२ प्रतिशत पनि ब्रिद्दि हुदैन / त्येसको निमित्त सबै भन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ “समानान्तर-सडक” /
के हो “समानान्तर सडक” भनेको ?
उच्च-पहाडी गोरेटो मार्ग संग-संगै लगभग समानान्तर “पक्कि मोटर बाटो” नै “समानान्तर सडक” हो र यो “उच्च-पहाडी गोरेटो मार्ग” अबधारणाको सर्बाधिक महत्वपुण पाटो पनि हो / यो “समानान्तर सडक” उक्त “उच्च-पहाडी गोरेटो मार्ग” संग-संगै पुर्ब मेची देखि पश्चिम महाकाली सम्म नै निर्माण गरिनु पर्छ तर ३ वटा महत्वपूर्ण कुरो के भने
१. यी गोरेटो र मोटर बाटो एक अर्कामा हरेक २-३ घन्टाको दुरीमा एक-आपसमा भेट्टीनु र छुट्टिने (intersect and divert) हुनु पर्छ /
२. यी गोरेटो र मोटर बाटोको बिचमा उपयुक्त दुरी कायम हुनु पर्छ अर्थात् मोटर बाटोले प्राकृतिक स्वादमा कुनै पनि प्रकारको तिक्तता उत्पन्न हुनु दिनु हुदैन /
३.”समानान्तर सडक” लाई उत्तर दक्षिण मोटर बाटोहरुले ठाउ ठाउमा भेटेको हुनु पर्छ जुन चाही अन्तराट्रिय आवागमन केन्द्रसंग जोडिएको हुनु पर्छ / अर्थात् कुनै पनि पर्यटकले जुनै कुनै स्थानबाट पनि यात्रा सुरु गर्न सकोस वा यात्रा समाप्त गर्न सकुन /
यति एउटा पूर्ण “उच्च-पहाडी गोरेटो मार्ग” को निर्माण गर्नु असम्भब पक्कै पनि छैन तर एउटा मात्र यो सडकले सम्पूर्ण नेपालको पर्यटन क्षेत्रमा अझ भनौ नेपालकै आर्थिक बिकाशमा कायापलट हुन्छ /
कसरी ?
१. छिचोल्न करिब १००-१५० दिन लाग्ने यो पद -मार्गमा हजारौ-हजार Intersection and Diversion point (बाटो भेटिने र छुट्टिने केन्द्र) हुनेछन अनि त्यी प्रत्येक केन्द्रहरु पर्यटन ब्यबसायको लागि उपयुक्त हुन्छन / त्यहा होटेल, रेस्टुरा, स्वास्थ्य केन्द्र जस्ता ब्यबसायले राम्रो आम्दानी गर्ने कुरोमा ढुक्क हुन् सकिन्छ / त्यी स्थानहरुमा लगानी गर्न न त् ठुलो लगानी कर्ता नै चाहिदैन / सानै लगानी अझ स्थानीय स्तरमा खोलिएको होटेल, रेस्टुराहरुले धेरै अवसर प्राप्त गर्न सक्छन /
२. “समानान्तर सडक” मा “मोटर-बस” वाट उच्च-हिमाली अनुभब सहित दृश्याबलोकन गर्ने ब्यबस्था मिलाउनु सकिन्छ (हाल को mountain flight जस्तै)/ यसको लागि निश्चित सुल्क लगाएर मनग्य अर्थोपार्जन हुनु सक्छ / अनि यी ब्यबसायको निमित्त ठुलो अनि अन्तर रास्ट्रिय लगानी कुर्नु पनि पर्दैन / यस्ता खालको ब्यबसायको निमित्त हाम्रै देशको मध्यम बर्गीय -निम्न मध्यम बर्गीयहरुको पुजी परिचालन येथेस्ट हुन् सक्छ र पुजी परिचालनले अर्थ तन्त्रमा कत्तिको ठुलो महत्व राख्छ त्यो त् भनि राख्ने पर्दैन /
३. यो पद -मार्गमा हजारौ-हजार Intersection and Diversion point हरुमा संचालित होटल-रेस्टुरा ब्यबसायहरुमा स्थानीय उत्पादनले राम्रो र सहज बजार पाउनेछन्, परिणाम स्वरुप त्यी उत्पादक किसान बर्गले पनि पर्यटन उद्योगको फाइदा लिन पाउनेछन /
४. Paris-Dakar Rally अनि Tour de France जस्ता साहसिक खेलहरु जस्तै Himalayan Rally / Himalayan tour / Cross -Himalayan mega marathon आदि जस्ता कार्यक्रम त्यी “समानान्तर सडक” अनि गोरेटोमा आयोजना गरेर रास्ट्रिय गौरब अनि ख्याति प्राप्त गर्न सकिन्छ /
यी यस्ता सम्भावनाहरु अबशम्भाबी छन्,
लन्डन शहरमा मात्र लगभग २ करोड, पेरिसमा ३ करोड, हंगकंगमा ४ करोड पर्यटक बर्षेनी भित्रिन्छन / हामी त्यति नै भित्राउन त् नसकौला तर २०-२५ लाख मात्र पर्यटक भित्राउनु सक्यौ भने (जुन सम्भब अनि सहज नै छ) पनि हाम्रो देशको कायापलट हुन्छ/ लौ पर्यटक ब्रिद्दि नै भएनन् भने पनि के भो त् ? देशमा पूर्वाधार त् बन्यो नि घ्यिउ कहा पोखियो ? आफ्नै भातमा /
जदौ
तेन्जिंग गाबा
धन्यबाद!
सप्पै पढे! माथिको मात्रै होइन त्यो भन्दा माथिको नि पनि पढे खुशी लाग्यो, साथीलाई सब था रैछ! देश कसरि बिकाश हुदो रैछ भन्ने कुरा छर्लंगै देखाइदिनुभयो! साह्रै खुशी लाग्यो!
एउटा सत्य कथा भन्ने रहर छ अनुमति भय,
पहाडतिरको हाम्रै गाउको छिमेकी गाउका एउटा ठिटो केटा अम्रिकातिर बिदेशमा कसो कसरि पढ्न गाका रैछन र छुट्टिमा घर आउदा अम्रिकाने दुइ साथि लाइ पनि आफ्नो ठाम देखाम घुमाम भनेर ल्यायछन!
दुइ चार दिन गाउमा बस्ने गरि गाउ आउदा ति गाउको मनोरमता प्राकृतिक छटा, बिहानी पख सुन जस्ता टल्किने हिमाली टाकुरा, सेताम्य लमतान्न परि गाउलाई मोहनी लगाउने गरि सुतेका उत्तरतिरका हिमाल, छेवोइको पहाड बाट झरेका सुन्दर छहरे झरना, तेही झरनाले बनाइ बगेका छंगछंग सुसेल्दै बग्ने खहरे र तेही खहरे लमतन्न भै बगेका खोला, टाडाका दक्षिणी मोहडामा तलतिर हेर्नुपर्ने डांडा, बिहानीको मधुर शितल हावा, अनि गोधुली र सुर्यास्ताका मनोरम द्रिस्य, चराहरुको चिरबिर, सर्कौटिको कोलाहल आदिले मनमोहक बनाइ मदहोश भयका ति दुइ बिदेशी अम्रिकाने साथि ले भनेछन, साच्चै स्वोर्ग हो यो, त यो गाउ छाडेर गयको? साथि त पागल होस् जो यो ठाउ छाडेर गइस, किन?
यसरि आयको दिन त तेसै भयो भोलिपल्टपनि छेउछाउ डुल्दा बित्यो, साथि हरु मदहोस भै आफ्नो गाउको बयान गर्दा मख्ख परेको भैरे अझै बढाई चडाइ मच्चिमच्चि बखान हाक्ने गर्दथ्यो! एक साझ हेर हाम्रो ठाउको पेय भनेर भट्टिमा लागि तीनपाने पनि चखाइदियछ, तेसै मदहोस अम्रिकाने झन् तिनापानेले थुतेको होस् अनि त के झनै लठ्ठ, अनि त, मा त यहि बस्छु त जा अम्रिका मा त जान्न यो स्वोर्ग छाडेर भनेर खुब ठाट्टिदै गफ्फिदै घर फर्कने क्रममा साथि ले बाटोमा कसैले त्यागेर छाडेको गुं टेक्नु भयछ र घर कोठासम्म ल्याउनुभयछ लार्काना!
रक्सि लठ्ठ तालमा साथि त्यो साझ त सुत्नुभायाछ बिहान पो नबिन गन्ध पाउनुभयो र थाहा पाउनुभयो त! अनि त आकाश चरा, हिमाल, झरना र सुर्यास्त हेर्दै हिड्ने आखा बाटो, छेउ छाउ गाडेर हेरी हिड्न थाल्नु भयो अम्रिकाने साथि, गुं को गन्धपनी अनुभब गर्नुभयो अनि त के जताहेर्यो छरपस्ट्रै गुं दुर्गन्धि दुर्गन्ध अनि कतै कतै त लाइभ मल मुत्र त्याग गरेको द्रिस्य समेत देख्ने सौभाग्य पाउनु भयछ अम्रिकाने मित्रहरुले!
यी सबै देखि साह्रै चित्त दुखाउदै ति अम्रिकाने साथीहरुले भैरेलाई एउटा प्रस्ताब राखेछ भर्पी बनाइदिने! गाउ लाइ सफा राख्न उनीहरुले आफ्नै पकेट खर्चमा दुइ चार वोटा चर्पी बनाइदिने भनेर प्रस्ताब राखेछ! भैरे मन खिन्न भयारपानी खुशीसाथ प्रस्ताब स्विकारेछ गाउलेहरुलाई सल्लाह गरेछ अनि गाउले बटुलेर छलफलको लागि भेला जम्मा गरेछ!
तर तेही गाउको मुखिया, मुखियाको छोरो र एकाध टाढा बाठा जान्ने हरु लाइ यो ठिटोले अम्रिकाने गाउ घुमाउन ल्याका अंग्रेजी बोलेका गाउ मा दिनभरि ठाट्टि ठाट्टि हिडेका अमेरिकाको कुरा गरेका मा साह्रै जलन र रिस उठिराका रैछन, झन् केटाले गाउ आयर मुखिया बालाई ढोगभेट पनि नगरेका यी यस्तै कुराले साह्रै औडाहा भैराको रहिछ क्यारे झनै तेसमाठी गाउमा चर्पी बनाइदिने भयासी त गाउ त्यो केटाको हाइ हाइ जिन्दाबाद नै हुने गाउका मुखिया जिम्वाल सब खत्तम हुने कसैले टेर्ने भयन भन्ने लागेछाकी क्याहो मुखिया र टाठा हरुलाई बसिनसक्नुको जलन!
मुखिया ढिठ्ठा आफ्ना दल बल सहितको सो चरबी बनाउने छलफलगर्ने भेलामा आइपुगे!
मुखिया बा कड्किय!
” या बज्या, यो का काको अम्रिकाने आयर हाम्लाई हग्न सिकाउनुपर्छ?”
“ए ल भन्त केटाहो, वोई कान्छा, वोई लाटा, ओ लाउरेबा! ल भन्त, एलले दुइजना अम्रिकाने बोकेर ल्यायर हाम्लाई हग्न सिकाउनुपर्छ?”
“हाम्ले जहासुकै हगुं, बाटामा हगु कि कोठामा हगु, बनमा हगुकी, खोलामा हगु, ढढ्यानमा हगुकी बारीमा हगु, यसले सिकाउनु पर्छ यसले देखाउनु पर्छ हाम्लाई कसरि हग्ने र कहा हग्ने भनेर? हामेल जान्याछैन? हाम्लाई थाहाछैन? यालले हाम्ले हग्ने ठाउ बनाइदिनुपर्छ, बढ्ता जान्ने हुन्छ, तराई देशमा गइ बनान अनि हग तेरीमा लाइ!”
“हाम्ले यल्ले भन्या ठाउमा हगे, यल्ले बनाइदेको चर्पीमा हगे हाम्रो कुखुराले के खाने, हाम्रो सुँगुर, कुकुर ले के खाने कहा गयर खाने? बढ्ता जान्ने हुन्छ!”
“अई, जर्ख्या सन्तान, त तोर्प्या छोरा होइन? , तेरो बाउले तलाई कतातिर हो पठाउने भनेर लियको पैसो अझै तिर्याछैन, त बज्या ठुलो जान्य भयर गाउ भड्काउन गाउ बिगार्न औछेस, तलाई आउन मन छैन भने यहा नाईजे उतै अम्रिकानेकै चर्पीमा बस त जस्तो औनुपानी पर्याछैन, बढो एकाध बर्ष के गाउ छोड्याथे ठुलोमान्छे भै हाम्लाई सिकाउन आउछ पो, कस्ताकस्ता का गया मुसा चल्ला दरबारमा!”
“तीसौ बर्ष यो गाउ चलायर बसेको मान्छेपो हु म, तेरो बाउ लाइ सोध, तेरो बाजे त हाम्रो बाउको हाली थियो, गिरी खेत सबै एक्लैले दुइ दिनमै जोतेर एक पाथी मकै लैजान्थ्यो, बढो अमेरिका गयर जान्ने भाका हामलाई हग्न सिकाउने, हाम्ले हग्नी ठाउ देखाउन आका!”
मुखियाको बोलीमा तालि पिट्ने छोरा अनि केहि टाढा बाठा केटा थिय तररारा तालि आउथ्यो, हो हो हो तनी भन्ने साथ् र समर्थन दिने दम्भाकारी बोलिपानी सुन्निन्थ्यो बिचबिचमा, गाउका सोझाहरु हेर्याहेरै थियो चुपचाप, दुइटा अम्रिकाने चाइनिज फिलिम हेर्याझ्यै टोलायका थिय, बिचरो हरु तेहा के हुदैथियो अत्तोपत्तो थियन, कहिले साथि साथि मुख ताक्थ्यो कहिले एताउति हेर्थ्यो त कहिले आफ्नो नेपालि साथीतिर जिग्यासादायी नेत्रले हेरी टोपल्थे!
“चाहिदैन हाम्लाई कसैले केहि बनादेको कुरा हामीलाई चाहिय आफै बनाउन सक्छौ आफै बनाउछौ! कसैले सिकाउनुपरेको छैन हाम्ले कहा हग्ने कसरि हग्ने भनेर, तिमिह्रुआ खुरुक्क बातोलागे हुन्छ! भोलि बेलुकी फेरी यो गाउमा देखियालासा नि, तेरा साथीहरु लाइ पो को पुन्तुरो बाधेर घर पठाइदे बरु त पनि गइ हाल, त जस्तो बढी जान्ने हाम्रो गाउमा औनुपर्यापानी छैन, गाउको मर्यादा र गाउको नियममा बस्छास भने फर्की आइजे नभय खुरुक्क आफ्नो दुनो सोझ्यायर त पनि उतै बसेस, तेरा बाउलाई छोरो मर्यो भनेर चित्त बुझाउन लाउला”
मुखिया यो धमास छाडेर आफ्ना लढैत बथान लियर जमिन हल्लाउदै गया!
भोलिपल्ट भैरे पनि साथि संगै झोला बोकेर लागे,
गाउमा उस्तै शान्ति छाई रह्यो, सुर्य प्रत्यक बिहान माथि पुर्बाटि उदाउन र तल कोल्टे परेको पक्षिम छेउमा अस्ताउन अझै छाडेको छैन, त्यो झरना को झंकार अलिकति सानो भयपनी झरना अझै सुकेको छैन, चराहरु पातालिया पनि आकाशमा अझै केहि उढेकै छ, साझापख तल बासको झ्यान्गमा सर्कौटि अझै कोलाहल गर्न छाडेको छैन!
मुखिया बा बुढो भयो तेसैले हग्न पर पुग्न सक्दैन आफ्नै घरको कर्रेसा तिर लस्किन्छ, छोराहरु जति सक्छ टाडा गया तर चिठ्ठी अझै आइ रहन्छ, आजकल त झनै कहिले काही फोन पनि आउछ! गाउमा बस्ति पातलियो गाउले र मान्छे यदाकदा झुक्कियर देखिन्छ तेसैले तेतिसारो पहिले जस्तो गु गन्हाउदैन, बाटो हिड्दापनि गु छल्दै खुट्टा बंग्यायर हिड्नुपर्दैन किनकि न त पहिले जसरि यत्रतत्र हग्ने मान्छेनै छन् न बाटो हिड्ने मान्छेनै, जो छन् केहि बुढाखाडा र लठेप्रोहरु ति एकै ठाममा जम्छन गु भाठाउमा तिनीहरु जादैनन् गु तिनिहरुभाठाउमा आउदैनन!
उबेलामा गाउलाई सफा राखौ चर्पी बनाइदिने भनेर गाउको शान्ति खल्बलाउन आयका हरु लखेटिय पछि अरु कसैले आउने जमर्को नै गरेनन अनि गयका कोहि फर्केर पनि आयनान तेसैले शान्ति नै शान्ति छ तेसैले जो जो छन् ति सबैलाई हाइ सन्चो छ अहिले गाउमा!
गाबा जी,
यो बनाउनुपर्छ त्यो बनाउनुपर्छ यो गर्नुपर्छ त्यो गर्नुय्पर्छ भंनेकुराहरु भन्दा अगाडि देशमा शान्ति हुनुपर्छ, स्थिर शाशन ब्याबथा र पद्दति हुनुपर्छ तेती नहुन्जेल यी पुराण र दंत्यकथाहरुले केहि हुदैन हुन्थ्यो भने देश उहिल्यै बनिसकेका हुन्थे किनकि हामीलाई जे जति थाहा छ त्यो भन्दा धेरै थाहा भयका र जानेका मान्छेहरु मरीमेटी लागेका छन्!
अब शान्ति औनलाग्यो भनेर गडेको मुर्दा उखाडेर जादु र चर्तिकाला देखाउन एक पछि अर्को चिहान खोतल्न, मशान र बिर बोलाउन उध्धत्ता मुर्धन्यहरुको बोलबाला भयको देश समाज राजनीति र नेताहरुको भिडमा यो तपाइको तिन हात लामो लेखको अर्ति र उपदेश कसले सुन्ने बढ्ने होला कुन्नि!
यहा त अर्को ले गर्छ कि ए यल्ला बनाउला यो सफल होला, यो सफल भयर बनायो भने हामि खत्तम भन्ने मानाशिकता, अर्को को असफलातानै आफ्नो सफलता देख्ने क्षीण मानशिक दरिद्रताले गिजोलेको यो समाज र तेसै भित्रको राजनीति साथै परिबन्धमा रुमल्लिनु र माइसंसारमा एक अर्कालाई माओबादि र राजाबादी को आरोपमा आर्तनाद गरिने जवाफ र मुख फ़र्काइहरु हाम्रो दुखद बिडम्बना हो!
शुभरात्री!
गगनेजी
मेरो प्रतिक्रिया पढेर प्रतिक्रिया व्यक्त गर्नु भएकोमा धन्यबाद
मित्रले साह्रै खुदो कुरो गर्नु भएछ / तपाइकै सब्दमा
,”,,,,,,,,देशमा शान्ति हुनुपर्छ, स्थिर शाशन ब्याबथा र पद्दति हुनुपर्छ ,,,,,,”
आहा !!!! क्या गज्जप कुरो तर यो कुरो क्रान्तिकारी नामधारी हिंसकहरुले आज भन्दा १५-२० बर्ष अगाडी बुझिदिएको भए आज ,,शान्ति! ,,,,शान्ति!!,,,,, शान्ति!!! भनेर तड्पिनु पर्दैन थियो वा हाम्रो शान्ति खलल पार्ने को को हुन् त्येसको दुरगामी असर के के हुन् सक्छन भनेर बेलैमा सोचिदिएको भए ? /
जे होस् जे भए नि शान्तिको महत्व स्विकार्नु एकोमा वा घैंटामा घाम लागेकोमा बधाई छ !!!!
जदौ
तेन्जिंग गाबा
मित्रले माथि मैले लेखेको कथा अलिक गहिरियर पढी बुझ्ने कोशिस गर्नुभय उचित हुने थियोकि भन्ने लाइराछ क्या!
सो कथामा दुइटाकुरा प्रकाश पारि दर्शाइयको छ!
पहिलो , कथामा मुर्दा शान्ति छ जसको कुनै तुक छैन, मतलब शान्ति भयर मात्रपो के हुन्छ र यदि तेहा सम्ब्रिद्दि, ब्याबस्था, बिकाश र आधारभूत स्वोतान्त्रता छैन भने!
अर्कोकुरा गेंस खोज्ने गर्नसक्ने र बिचार क्षमता आदि भयको मान्छेहरुलाई साथ् सहयोग समर्थन दिनु त कताहो कता झन् खेदो खन्ने उछित्तो काड्ने बिरोध गर्ने र लखेट्ने.
यहि मानाशिकता को प्रब्रित्तिजन्य द्योतक हो हाम्रो समाज!
तपाहिले जुन आइडिया र बिचार दिनुभयो त्यो नितान्त राम्रो छन् र तेसो गर्न चाहने गर्न खोज्ने ब्यक्तित्वो हरुले आफ्नो अथक प्रयास गरि राखेकाछन देशमा!
तेस्को उदाहणार्थ डा बाबुराम लाइ लिन सक्नुहुन्छ,
उहाले बिप्पा सम्झौता गरेको किन? बिदेशी लगानी भित्र्याउन होइन?
नेपालको बिकाश र उत्पादनमा इण्डियन लगानीले जत्ति ठुलो भूमिका खेल्छ र महत्वो राख्छ त्यो अर्को कसैले राख्दैन!
आत्तुरी भयो पछि लेखौला है गाबा जी!
बाइ
गगनेजीको २ कुरा मनै पर्यो र गाबाजिको ब्यबहारिक दृष्टि पनि एकदम जायज र सरल पाराको जुन गर्न कठिन छैन| राम्रो छ|
बिप्पा र विमानस्थल ब्यबस्थापन रोक्का भएकोमा चाहि मलाई पनि ठिकै लागेको छ| यो एउटा प्रमको प्रस्ताब थियो, त्यो ठिकै छ| यसलाई अहिले लागू गराउन चाही हुन्न नै भन्छु म, किनकि यो अति संबेदनसिल कुरो हो, र हाम्रा दक्षिण तिरका छिमेकीहरु भर्खरै श्रीलंका, काश्मिर तिर बाट फुर्सद पाएका छन्, यी दुवै contract मा loophole हरु फेला पारी, सानो माछालाई कुना पारी … गर्दैनन् भन्ने गारेण्टि नभइन्जेल यो too risky छ| यसरी छलाङ्ग पनि मार्दै हिड्नु हुन्न, भोलि देशले थेग्न सक्दैन नै| अब यसबाट नजर हटाएर अरु तिर विचार गर्दा राम्रो हुन्छ माओबादीलाई| गर्न पर्ने कुरोहरु “थुप्रो” नै छ| थुप्रोको पहाड छिचोल्नु छ, अब अगाडी बढौ न| भन्ने लाईराछ|
मित्रहरु cRIS अनि गाबा जी,
गबा जी, हिजो अलिकति आकस्मिक बाहिर जानुपर्दा लेख्दालेख्दै को कुरा तुरन भ्याइयन अब आज लेख्दा हिजोकै परिस्थितिको सोच्जन्य बिचार प्रवाहित गर्न सक्छु कि सक्दिन तर जेहोस कोशिस भने हुने छ!
कुनै पनि देशको बिकाश र सम्ब्रिद्दि को लागि शान्ति प्रथम र अनिबार्य सर्त हो तर शान्ति मात्रैले देश बन्दैन, केहि शान्तिलाई मुर्दाशान्ति भन्छु म अनि मुर्दाशान्तिले केहि बिकाश गर्दैन त्राशाको बाहेक तेशैले गतिशील शान्ति को आबस्यकता पर्दछ बिकाशको लागि! हिजोको स्थिति तेही हो,
तपाहिले केहि बुझ्न सक्नुहुन्छ भने यसरि हेरी कोशिस गर्नुस्त,
आजभन्दा १५/२० बर्ष अगाडि का क्रान्तिकारी नामधारी ह्रिंसक हरुले तेञ्जिङ्ग गावा(प्रतिनिधि पात्र स्वोरुप नाम लियको है) हरुलाई नेपालि नागरिक को बरोबरी स्थान मा स्थापित गराइदियको छ, आमुल परिवर्तनको लागि क्रान्ति आबस्यक हुन्छ र क्रान्ति अधिकांस हिंस्रक नै हुन्छ शान्तिको माला जपेर भजन गायर एउटा देशको एकाधिकार युक्त राज्यसत्ताको आमुल परिवर्तन हुदैन र त्यो क्रान्ति तेही परिवर्तनको लागि थियो, देशको एउटा पारिवारिक तानाशाही शामंताबादी ब्याबथाको परिवर्तन हेतु थियो र त्यो पुरा गरियको अबस्था छ आज! र तपाही गावा हरुलाई नेपालमा आत्मसम्मानको स्थानमा स्थापित गरिदियको छ, नत्र गावाजी हरुलाई अमेरिका र नर्वे अनि बेलायतमा बरु सम्मान र सम्मानजनक स्थान मिल्थ्यो होला तर नेपालमा थियन, भयपनी केहि टाडा बाठा घुडा टेकी प्रणाम गरि समर्पित सास्टाङ्गकारि हरुलाई मात्र तर आज सबैले आत्नो परिचय आत्मसम्मान र समानताको झण्डा किन उचाल्नुपर्दथ्यो!
आज यो देशमा दावा, गावा, हरुको झण्डा बरोबर उच्च देखियको छ योहिजो देखिन्दैन थ्यो, हो यहि परिवर्तन ल्यायर तपाही हरुको उपस्थिति दर्शाई दियको छ देखाई दियको छ हिजोका ति हिंस्रक क्रान्तिकारी हरुले, सम्मान र स्वोतान्त्रतामा आफ्नो परिचय स्थापित गराउन सक्ने माहौल खडा गरिदियको छ ति हिंस्रक हरुले! गावा जी लाइ प्रजा बाट नागरिक को आत्मसम्मान र स्वाभिमान मा रुपान्तरित गरिदियको छ ति हिंस्रक हरुले! भलै यो तपाहिलाई चाहियको थियन वा मन परेन होला तर तेही हज्जारौ गावा हरु छन् उनीहरुकै लागि सहि यो गरि दियको छ यी हिंस्रक क्रान्तिकारी हरुले र यस परिवर्तनक लागि धुप बालेर घण्टा बजायर सम्भब थियन तेसैले अलिकति हृन्श्रक हुनु पर्यो अलिकति शान्ति हल्लाउन वा खलाबलाउनु पर्यो किनकि जमेको स्थिर कुराहरु बाट परिवर्तन सम्भब हुन सक्दैन तेसलाई चलाउने पर्दा छ!
यी कुरा तपाही ले बुझेका र हामि वा ति ह्रिंसक क्रान्तिकारीले नबुझेका होइनन ति शान्तिको बिरोधि र तपाही मात्र शान्तिको पक्षपाति होइन होला है!
तर देश अहिले संक्रमण कालिन अबस्थामा छ आन्तरिम अबस्थामा छ हिजोको हृन्श्रक क्रान्तिकारी हरु आफ्नो प्रथम र अनिवार्य परिवर्तनको क्रान्तिको पहिलो चरण (जुन गणतन्त्र थियो) पार गरि दोश्रो चरण मा आइपुगेका छन् जहा शान्ति अनिबार्य हुन्छ र शान्तिको माध्यामले परिवर्तनलाई निरन्तरता गर्न सम्भब छ!
तेसैले यी हिजोका हिश्रक क्रान्तिकारी हरु देशको अर्थिक परिवर्तन र बिकाशको लागि उत्पादनमा जोड दिने कार्ययोजाना सहित देशको उत्पादनको नारा दियर अघि आयका छन्, माथि यत्रालामा कुरा लेख्न सक्नेले यी कुरा लाइ चिन्तन गरि विचरण गर्न त सक्नुहुन्छ होलानी! गालि बिरोध र निषेध समाधान होइन कहिलेकाही कुनै अबस्था परिवेसमा त्यो प्रयोग हुनु पर्दछ तर सधै तेस्को प्रयोग हुनुहुदैन वा सक्दैन!
यदि तपाइँ राजनीतिमा एउटा पक्ष लियर होमिनुभायाको छ भने तपाही आफ्नो पार्टीको नीति अनुशार गर्नुस तर स्वोतन्त्र हु भन्नु हुन्छ भने तुलनात्मक अध्यायन गरि स्वोतन्त्र विचरण गरि देश र समाजहितको निर्क्यौल निकाल्नुस र भन्नुस कुरा गर्नुस! खालि हिजोको क्रान्तिको समयमा लागेका घाउ हरुको खाटा कोट्यायर पाप्रा उम्कायर मात्र हुदैन!
देशमा परिवर्तन ल्यायको छ सो क्रान्तिले र देशमा परिवर्तन भयको छ तेस्लाई आत्मासाथ गरि यसको सस्थागत गर्न सहयोग गर्नुस तेसो नगर्ने र पुरानो घाउको खाटा उम्काउने खोतारने हरु त प्रतिगमनकारी प्रतिक्रान्तिकारी हरु हुन् यदि त्यो होइन भने बादरे प्रबित्ति वा मानाशिकताका हाबी भयका हरु हुन्!
हो तपाहिले माथि दियका कुरा निकै जायज उचित छ र यो हुनुपर्दछ, यो मात्र होइन यो भन्दा आबस्यक र यो भन्दा राम्रा कुरा पनि छन् र गर्दै छन् प्रयास गर्दैछन र मेरो बिचारको कुरा गरेको हु त्यो चाहि यी सबै कुराको लागि शान्ति र गतिशील स्थाई शासन पद्दतिको अनिवार्यता छ यी सबै कुराहरु यसपछि मात्र सम्भब छ! जब सरकार स्थाई छैन शाशन पद्दति स्थापित भयको छैन प्राप्ति सस्थागत भयको छैन भने उच्चपहाडि गोरेटो, जलाबिध्धुत सोलार आदि यी सबै यहि माइसंसार वोरिपरिको कथामा मात्र सिमित हुन्छ!
ठिकै छ यी कुराहरुमा हामि सकारात्मक पक्ष अठ्याइ बहस गर्दै गरौला तर पहिले यो देशमा प्राप्तभायाको आमुल परिवर्तनलाई आत्मासाथ गर्नुहोला भन्ने मेरो आग्रह हो! किनकि यो परिवर्तन देख्न नसक्ने वा देख्न नचाहने हरुले मात्र १५/२० बर्ष अघिको सो क्रान्तिलाई झुठा देख्दछन अनि ति क्रान्तिकारी लाइ हिस्रक अपराधि देख्दछन!
cRIS जी,
नेपालको भू-परिबेस्ठित मात्र होइन भू-अबस्थालाई एकपटक गहन द्रिस्ट्रि दियर अध्यायन र विचरण गर्नुहोला!
बिश्वो परिवेस र परिस्थितिमा र प्रविधिमा आयको आमुल परिवर्तन ले हामीलाई इण्डिया संग झनै झुक्नुपर्ने अबस्थाको सिर्जना गरेको छ! किनकि बिश्वोको यो नेटवोर्क बाट हामि छुट्टै बस्न सक्दैनौ र बिश्वो माझ हाम्रो उपस्थितिको लागि हामि इण्डियाको या त काध नाघ्नु पर्छ या टाङ्गबाट छिरेर जानुपर्छ! अब तपाइनै भन्नुस हामि इण्डियाको काध नाघ्न सक्छौ कि तान्गमुनी बाट छिरेर जानु बाध्यछौ?
यति कुरा गर्दा मलाइ अब निश्चित नानाभाती सुन्नुपर्ने छ, तर हामि सबैले पहिले सत्य र अथार्थता आत्मासाथ गर्न सक्नुपर्छ तेस्को लागि हिम्मत उठाउन सक्नुपर्छ!
देशको आर्थिक बिकाशको लागि लगानी आबस्यक छ र हाम्रो देश भित्र वा नेपालि संग मात्रै बिश्वो परिवेशमा प्रतिस्पर्धागारने लगानी र पुजी दुवै छैन, हामीसंग भयको पुजी ले त हाम्रो आफ्नै निजि आबस्यकता पूर्ति गर्ने उत्पादनको लगानी को लागि पनि यथेस्ट छैन भने बिश्वो माझ प्रतिस्पर्धामा जाने त कुरै छाडौ!
अब पुजी र लगानी कहाबाट ल्याउने?
कुनै पनडितलाइ अमेरिका जापान बेलायत कोटिहोम गर्न लगायर पुनी संकलन गर्ने? यदि बिदेशीको पुजी लगानीको लागि भित्र्याउने हो भनेर बिप्पा र आझै आबस्यक परे त्यो भन्दापनि कडा सम्झौता गर्नुपर्ने हुनसक्छ!
बिप्पा आजको परिप्पुरक अर्थतन्त्रमा आबस्यक मात्र होइन अनिवार्य जस्तो भै सकेको छ र यो गर्ने न त नेपाल पहिलो देश हो न अन्तिम नै!
अब माथि गाबाजिको कुरा पढ्नुस,
“औधगीकरण गर्न बिदेशी लगानीलाइ आकर्षित गर्ने: लगानी भन्ने बित्तिक्कै मुनाफा को कुरो आउछ, जब नाफा हुदैन लगानी गर्न कोहि पनि आउदैन / अझ त्यति मात्र होइन जता धेरै मुनाफा आर्जन हुन्छ लगानी त्येतै जान्छ यो सामान्य सिधान्त हो / अब भन्नुस, भारत-चीन-बंगलादेशमा लगानी गर्नु भन्दा नेपालमा लगानी गर्यो भने लगानी-कर्ताले के फाइदा बढी पाउछ ? जब सम्म सरकारले “यो यो फाइदा हुन्छ” भनेर किटान गरि लगानीकर्तालाई बिश्वाश दिलाउनु सक्दैन, लगानी भित्रिने कुरो फगत गफ बाहेक केहि पनि होइन/ आज हामी “यो यो फाइदा हुन्छ” भनेर किटान गर्न सक्ने अवस्थामा छौ ? होइन भने बेतुकको गफ भनेको जनतालाई ढाटेको हो कि होइन?”
अनि सोच्नुस यो बिप्पा भन्दा कडा हो कि होइन? गाबा जी ले त भन्नुभयो लगानी सुरक्षाको मात्र होइन मुनाफाको पनि ग्यारेन्टी नै गर्नुपर्ने भयो नत्र त लगानी आउने सम्भावनै छैन!
ल अब के भन्नुहुन्छ बिप्पालाई ?
लगानी सुरक्षा ग्यारेन्टी गर्दिन्छु भन्दा त यत्रो कोलोहल थियो देश बेच्यो इन्डियालाई गाभ्यो लेण्डुप आदि केके भन्दैथ्यो अब झन् मुनाफाको ग्यारेण्टिनै गरिदिने कुराको बारेमा अब के भन्नुहुन्छ?
कसो गावाजी? लगानी सुरक्षाले नै बबाल मच्चायाको देशमा तपाइँ ले त झन् मुनाफाको समेत यस्योरिटि गर्ने कुरो?
अर्को कुरा गाबा जी को,
“जल-बिद्युत: बिद्युत उत्पादन गरेर विदेशीलाई (भारत) बेच्ने हाम्रो आर्थिक योजना प्राय सबैको मुखमा झुन्डिएको हुन्छ तर यो कत्तिको सम्भब छ ? देशको नेता अनि योजनाबिदहरु मेरो २ प्रश्नको उत्तर कृपया दिनुहोला
१. बिदेशी (भारत) ले हाम्रो विद्युत् खरिद गरिदिएनन भने के गर्ने ? (भारतको चरित्र हेर्दा यसको उच्च सम्भावना छ)”
नेपालमा उत्पादित बिध्धुत आफ्नो प्रयोग पश्चात बेचिने पहिले ग्राहक भारत हो अनि तेसपछिको सम्भावना चिन हो, चीनलाई बिध्धुत बेच्न भारतलाई बेच्नुभन्दा दश गुणा गारो छ (झन्डै झन्डै असम्भब! अब भारत बाहेक अरुदेशालाई बेच्न भारतको सहमति मा मात्र सम्भब छ त्यो पनि बंगलादेश वा पाकिस्तान भुटान आदिलाई!
अब सोच्नुस,
१: बिध्धुत उत्पादन गर्न आबस्यक पर्ने पुजी हामीसंग यथेस्ट छैन, त्यो कसैगरी कतैबाट ल्याउनुपर्यो!
२: उत्पादित बिध्धुत हामीले बेच्नुपर्छ पहिले भारतलाई अनि तेसपछी भारतको सहमतिमा अन्य छिमेकीलाई!
यसको समाधानको सबैभन्दा उचित कुरा के हुने छ?
उत्तर: भारतीय लगानीमा बिध्धुत उत्पादन!
प्रश्न: भारतीय लगानी भित्र्याउन के गर्नुपर्यो?
उत्तर: लगानीको सुरक्षा दिनुपर्यो!
भारतले आफ्नो लगानीमा बिध्धुता उत्पादन गरेमा त्यो खरिद गर्न एक हदसम्म उनीहरु बाध्य हुने छ, अनि खिचलो कम गर्ने छ बार्गेनिङ्ग कम हुने छ, किन्दिन भन्दा वा सस्तो दे भन्दा उनीहरुलाई नै घाटा हुनेछ उनीहरुकै लगानी डुब्ने छ त तेसो भयमा लगानी सुरक्षाले केहि गर्न सक्ने छैन किनकि यो बिप्पा ले घाटा वा घाटा बाट डुबेको लगानी को प्रत्याभूति गर्दैन तर गाबा जीले भनेको बिप्पा भन्दा माथिल्लो प्मुनाफाको रत्याभूति ले चाहि गर्छ!
अब के सोच्नुहुन्छ cRIS वा गाबा जी?
तसभंदा पछिल्लो कुरा,गाबा जी कै,
“२.जल बिद्युतको प्रभावकारी बिकल्प निस्चय पनि सम्भब छ / यसको विकल्पको निमित्त बिश्वब्यापी रुपमा नै कैयन खोज-अनुसन्धान भै रहेको छ, ढिलो-चाडो मात्र हो, यसको बिकल्प जन्मन्छ-जन्मन्छ / भोलि जल बिद्युत भन्दा सस्तो-सुलभ -सहज उर्जाको श्रोत खुल्यो भने ? हामीलाई देखाइएको सपनाको बिकल्प के हुने ?”
भन्नुस भबिस्यमा यसको विकल्प निस्कन्छ वा निक्लादैछ भनेर अहिले सो कुरा उत्पादन वा प्रयोग गर्न छाड्ने वा नगर्ने भन्नेकुरा मुर्ख्याइ हो! बरु तेसैले त झन् छिटो उत्पादन गर्न र प्रयोग गरि फाइदा लिन लागि पार्नुपर्यो पो! यो कुरा मैले अघिल्लो पटकको माइसन्सारको प्रतिक्रियाहरुमा पनि जनायको थिय! यो हामिकहाको सम्भावित बिध्धुत जतिसक्यो छिटो उत्पादन गरि प्रयोग गरि फ़ाइदालिनु पर्छ अन्यथा यो ह्राश को नियम लागु भै ह्राह हुने छ वा बैकल्पिक उपयोगिताको नियम लागि हुने छ! अनि तेतिबेला भन्ने कुरा भनेको “थुक्क बुद्दि” हो!
यी सबै कुराको समाधानमा सबैभन्दा ठुलो सहयोग पुर्याउने कुरा बिप्पा हो र नेपालको लागि बिप्पा इण्डिया संग गर्नु सबैभन्दा पहिलो आबस्यकता हो किनकि नेपाल बाट निस्केर बाहिर जाने पहिलो खुडकिलो नै भारत हो!
अब हामीलाई कतै जानु छैन यहि बस्ने हो अरुको मतलब छैन हाम्रै बारीको उमार्ने हाम्रै खहरेको खाने हो अरु चाइयाछैन भनेर मन बाध्न सकिन्छ भने यी बिप्पा सिप्पा इण्डिया सिण्डिया चाहियाना,
तर झरनाको पानि छाडेर कोकोकोला पिउने बानि लागिसकेको,
गैह्राबारिको कोदोको रोटीमा मन बस्दैन बर्गरमा दात गाड्ने बानि परिसकेको यो समयलाई कसारी नियन्त्रण गर्नुहुन्छ?
गाबा जी cRIS र साथि हरु?
लामोभो आजलाई अस्तु तर हाम्रो यथार्थपरक र सकारात्मक अनि उत्पादनको लागि बिबाद जारि रहनेछ भन्ने विश्वाशका साथ्,
बिदा चाहन्छु,
जदौ!
अव देश बनाउने ‘चिन्ता’ तपाईं र तपाईंको पार्टीले नगरे हुने भो विक्रम जी । झण्डै डेढ अर्व भएको भारत र ३ करोड पनि नभएको नेपालबीच जनमत संग्रह गरेर सीमाना विवाद सुल्झाउने भन्छन् तपाईंका अध्यक्ष । सिमाना मात्रै किन नि, देश नै नेपाल नै राख्ने कि भारत बनाउने विषयमा पनि जनमत संग्रह गरे भइहाल्यो नि । त्यति गरे देश विकास गर्ने चिन्तै गर्नु परेन, तपाईं र तपाईको क्यास माओवादी पार्टीले । जे जे गर्नु पर्ने हो उतैकैले गर्नेछन् ।
May be a three decade back, I had an opportunity to listen to Late Dr. Harka Gurung. The seminar discussion also concentrated on the same issue what this writer is raising here today, ie, without economic revolution, the gains from political revolutions cannot be maintained. Mr. Surya Bahadur Thapa, after rigging referendum in 1980, also boasted himself concentrating, from now on, on releasing economic revolution in the country. His reasoning is that, after the results of referendum, political problems of the country have been put to an end. You will find Maoist cadres holding similar views now a days. Going back to Dr. Gurung, in the seminar he responded that there are two ways of having dal bhat: One, you first drink dal, like many Europeans do, as a soup and then start eating rice. Second, you mix dal and bhaat, like what we Nepali do, and have our meal. Basically, Dr. Gurung giving an anology of mixing dal bhat as mixing of political and economic problems. They come together, you cannot separate economics with politics and vice versa. All economic decisions are poltiical decisions – of distributing resources, of consuming resources and generating resources – resources bascially means power. And even after three decades, the Maoists are taking the whole country back to square one. What a shame! Thukka mora Nepali intellectuals.
माथिको लेख पढ्दा समसामयिक रास्ट्रिय समस्याको समाधानको जवाफ भन्दापनि प्रश्नको खुल्दुलीको आंधी आयो :
# माओवादीहरुलाइ फेरी जंगल फर्काउने तयारी हुँदैछ (खबरदार !!! यो गल्ति काम नगरम्) : कम्निष्ठ विचारधाराको हयांगओभर सकेपछि सिंहदरवारको धुरीबाट देखिने देशको “दुब्लो अस्थिपन्जर” देखेर माओवादी किन चिन्ताग्रस्त नभएका ?
# हाम्रो रगतमा “क्रान्तिकारी हेमोग्लोविन” भै दे’को भए देश र जनताको हीतकोलागी युगान्तकारी र सक्कली क्रान्तिहरु हुन्थे , आज सम्मका क्रान्तिहरु अवसरवादी सत्तालोलुपहरुकोलागी “लिस्नु” मात्र बनेको कुरा सत्य होइन र भन्या ?
# आर्थिक क्रान्तिको परिभाषा हिसिलाज्युबाटै सुन्ने हो कि उनका श्रीमान्बाट ?
# आज सम्म सत्तामा आउंदै जाँदै गरेका नेतारुपी चरहरुबाट “आर्थिक क्रान्तिको मार्गदर्शन ” सम्भव छ ? उनीहरुको सिङ्ग र पुच्छर कल्ले “ट्रिमीङ्ग” गरि दिने ?
# चुनाव नै गराउँदा पनि “गधा कि गोही ” छान्नु पर्ने अवस्था छैन र भन्या ?
अहिलेको अवस्थामा नेपालको अस्तित्व बचाउने प्रश्न नै मूल प्रश्न हो ; संबैधानिक चक्रब्युहबाट उम्कने निकासकोलागी आमसहमति दोश्रो र आर्थिक रणनीति तर्जुमा तेश्रो मूल बुँदा हुन सक्लान ; यसकोलागि हामि अब एमाले-कांग्रेस-माओवादि+मधिसे पार्टी -पन्चे (एकंग्माप) भन्दा पनि विशुद्ध नेपाली भएर प्रस्तुत हुन सक्नु पर्यो, कि कसो ?
एकदमै सहि बिस्लेसन लग्यो मलाई…. अब खोक्रो रास्त्रियेता देखाएर, ठुलो ठुलो कुरा गरेर जनतालाई बेबकुफ बनाउने जमाना गए ….अलि ब्यबराहिक भएर देशलाई आर्थिक उन्नतिको बाटोमा लानसक्ने नेत्रितोको खाचो छ आज हाम्रो देशमा …..
एकदम सटिक र सान्दर्भिक लेख!
लेखक ज्युको कोल्टे क्रान्तीकारी लेखले के पनी बुझ्नु परो भने भोली जो सुकै जहाँ इतिहाँस बनुन तर आज तिनिहरुनै मिलेर नगई देशले निकाश पाउंदैन र यो तत्कालको पहिलो आबस्यकता अनुसारको निकासमा नपुगी देशलाई सिंगापुर जापान जे जे बनाउँछु भन्नु हत्केलाले घाम छेक्ने ठागी भन्दा बेसी केहि होइन जो सुकै किन नहोस / पहिलो चुनावमै सबै भन्दा ठुलो दल भैसकेको माओबादि अझ ठुलो र बहुमत सहितको भएर आउन सक्छु भनेर किन बिस्वास गर्न सक्दैन ? उनीहरुको ब्यबहारले वाक्क दिक्क भाका जनताले दोस्रो र तेस्रोमा तेसै पनी ठेगान लगाइसकेका छन् कांग्रेस एमालेहरुहरुलाई भने देशको मुहार फेर्न सक्ने शक्ती हामि संग मात्रै छ भन्ने माओबादीलाई के ले छेकेको छ अहिले बहुमत ल्याएर मुहार फेर्न लाइ ? राते कुकुर जस्तो भुक्दै हिड्ने नेता होइन सर्बसाधारण जनतालाई चाहिएको देशको मुहार फेर्न शक्ने शक्ती / अनिकाल, अनिशच्चितता र संकटै संकट भित्र जन्मिएर सम्पूर्ण जिन्दगि तेसै भित्र गुजार्नु पर्ने जनता लाइ २४० बर्सको राजसंस्थाको त मायाँ लागेन भने अरु झारपातको इतिहाँसको टेन्सन नालिदै राम्रो की ? खोक्दा खेरी ऐनामा हेरेर खोक्दा राम्रो होला /
हुन त यहाँ सबैले बिरोध गर्छन ! त्यो मलाई पनि थाह छ ! र यो कमेन्ट मा रातो धेरै लाग्छ ! तर यहाँ सबै ले बुज्नु पर्ने कुरा के छ भने आज को हालत मा देश आइपुग्न सब भन्दा बडी दोषी नेपाली काँग्रेस हो तेस पछि ने क पा एमाले र माओबादी ! नेपाली काँग्रेस कै कारण माओबादी को जन्म भएको हो ! माओबादी को गल्ति छैन भनेको होइन ! तर खै देश मा सब भन्दा बेसी राज गर्ने नेपाली काँग्रेस ले चै के दियो देश र जनता लाई! बरु उनीहरु लाई भ्रस्टचारी (खुमे र अरु ) लाई अजै काध थाप्दै छन् ! सर्बोच अदालत ले दोषी भनेर किटान गर्दा पनि अदालत को फैसला गलत भन्ने यहि हो कि होइन ??
अजै सबै भन्दा मुर्ख भेडा जनता नै हुन् अजै पनि माओबादी काँग्रेस एमाले को जना सभा मा गइरएको छन्( आइले अलिक घटे पनि ) ! घैटो मा खै घाम लाग्ने हो ?
अहिले हामीले गर्ने भनेकै पुँजीवादी आर्थिक क्रान्ति हो, चीन र भारतले जे गरिराखेका छन्, त्यहि गर्ने हो| कार्ल मार्क्सलाई गुरु मान्नेहरुले पनि आफ्नो गुरुले भने अनुसार गर्नुपर्यो| पुजीवादको चरम विकासपछि विकसित आर्थिक सम्बन्धले गर्दा समाजवाद आफसेआफ आउने मार्क्सको ठनाइलाइ केहि विकसित राष्ट्रहरुको इतिहासले प्रमाणित गरेको छ| दास युग, सामन्ती युग हुँदै अहिले अमेरीका पुँजीवादी युगमा छ र समाजवादको प्रराम्भिक छनक यो देशमा देखिंदैछ! नेपालको अहिलेको पीढीले पूंजीवादको दह्रो जग बसाएको खण्डमा भावी पिढिलाइ सजिलो होला| तातै खाउँ, जल्दी मरुँ भनेर आफ्नै पालामा सबैथोक हुनुपर्छ भन्ठान्ने हो हातमा लाग्यो शुन्य हुन्छ !!
बिक्रम जी ले बडो समसामयिक लेख्नु भएको छ |
निश्चय नै हो अब सेतो कुर्ता सुरुवाल लाएर ,मुख मा पान चपाएर टिच टिच थुक्दै ,बनारसी सैलिमा नेपालि बोल्दै कांग्रेसी ,एमाले राजनीति गर्नेहरु का दिन अब गए किनभने स्वयं बिहारी नै अब काठमान्डू पसिसके |
बिहारी ले जनजातिलाई आफ्नो कित्ता मा लिएर ”मदिसे र जनजाति ” भन्दै उफ्रिन थालेकोले राजनीतिक समीकरण अब पुरै जसो चेन्ज भएको छ |कांग्रेस ,एमाले फटाह को ,सामन्तीको अखडा को रुप मा बिकास भएको छ |त्याहा स्वयं घोसित कुलीन बर्ग को बर्च्वास टड्कारो देखिन्छ ,कोइराला को लगौटी भएको छ कांग्रेस भने झलनाथ र माकुने ,ओली को कट्टु भए को छ एमाले |
येमावोबादी लुटेरा र हत्याराकोचकटी भएको छ ,राप्रपा जोगी र भोगिको अखडा |
मदिसे पार्टी हरु पर्दा पछाडी डाकु गब्बर सिग ,शक्ति सिङ्ग ,ज्वाला सिग ,गोइत सिङ्ग द्वारा संचालित र पर्दा अगी गच्छेदार ,ठाकुर ठुकुर ,गुप्ता र मेन स्विचचै दिल्लीमा भएको पार्टी परे |
तेसैले अब देश मा पार्टी भन्दा पनि पार्टी भित्रका राम्रा मान्छेको बारेमा जनता चासो राख्छन |